Polska chce dotrzeć przez partnerstwo strategiczne z USA do jądrowego serca Europy
Premier RP zapowiedział rozmowy w USA z Kamalą Harris o atomie oraz finansowaniu megaprojektów, a także zabiegi polskiej prezydencji w Unii Europejskiej o partnerstwo strategiczne z Amerykanami, które mogą wesprzeć polski punkt widzenia.
Gra o atom
– Polski atom we współpracy z najlepszymi amerykańskimi dostawcami to jest nasz cel, to właśnie strategiczne partnerstwo Polski ze Stanami Zjednoczonymi – mówił premier RP Mateusz Morawiecki przed wizytą w Waszyngtonie w odniesieniu do budowy pierwszej elektrowni jądrowej na Pomorzu wespół z Bechtelem i Westinghouse. Mówił także o modelach finansowania wielkich projektów jako temacie rozmów, w których jego partnerką będzie wiceprezydent Kamala Harris.
Morawiecki ujawnił, że Polska i USA uzgodniły podczas wizyty prezydenta Joe Bidena w Warszawie, że polska prezydencja w Unii Europejskiej za dwa lata będzie zmierzać do rozwoju partnerstwa strategicznego z Amerykanami. Ono także może mieć wymiar energetyczny.
Europa już gra z USA
Rok temu Stany Zjednoczone i Unia Europejska (UE) utworzyły wspólną amerykańsko-unijną grupę zadaniową ds. bezpieczeństwa energetycznego powołaną przez prezydenta Bidena i przewodniczącą von der Leyen. W oświadczeniu z dnia 3 kwietnia tego grupa zadaniowa stwierdza, że osiągnięto znaczne postępy w realizacji celu – zasadniczego zmniejszenia zależności UE od rosyjskich surowców energetycznych.
Grupa zadaniowa USA-UE poinformowała, że osiągnięto pożądaną dywersyfikację dostaw gazu ziemnego oraz zmniejszenie ogólnego zapotrzebowania na gaz ziemny zgodnie z celami polityki klimatycznej Unii Europejskiej.
Stany Zjednoczone, zgodnie z założonym celem ponad dwukrotnie zwiększyły dostawy LNG do krajów UE. W 2022 roku eksport USA do UE wyniósł 56 mld m sześc.,gazu skroplonego wobec 22 mld m sześc. w 2021 r. UE była największym krajem docelowym eksportu LNG z USA, eksport ten stanowił ponad 52 procent całego importu gazu skroplonego do krajów Unii. Pod koniec 2022 roku rosyjski gaz stanowił zaledwie 16 procent importu gazu do UE.
W całej Unii Europejskiej nastąpił spadek zużycia energii elektrycznej. Zauważalna jest poprawa efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym, rozpoczęto wprowadzanie nowych rozwiązań cyfrowych, które pomogą konsumentom zaoszczędzić wydatki na energię. Skuteczne okazało się wprowadzanie innych instrumentów efektywności po stronie popytu na energię.
Grupa zadaniowa USA-UE ds. bezpieczeństwa energetycznego mieści się kompetencjach Rady ds Energii USA-UE, w ramach programu wieloletniej współpracy transatlantyckiej. Powołana została w kwietniu zeszłego roku decyzją prezydenta USA Joe Bidena oraz przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Layen w celu wsparcia realizacji porozumienia paryskiego. Co oznacza w założeniu grupy osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 roku i utrzymania ograniczonego wzrostu globalnej temperatury do 1,5 st. C.
Grupa zadaniowa stanowi ważną platformę regularnej wymiany informacji między Stanami Zjednoczonymi a Komisją Europejską. Monitoruje stan bezpieczeństwa energetycznego w UE i krajach sąsiadujących oraz postępy w zmniejszaniu zależności od paliw kopalnych. Śledzi sytuację na globalnych rynkach LNG, analizuje prognozy rynkowe, otoczenie regulacyjne, rozwój zdolności eksportowych LNG w USA, wzmocnienie unijnej infrastruktury LNG oraz sytuację energetyczną UE i wspólne zakupy gazu. Ponadto grupa zadaniowa pomogła w zapewnieniu odpowiednich poziomów magazynowania gazu przed sezonem zimowymi 2022 roku.
Grupa zadaniowa w 2023 roku będzie kontynuować prace zgodnie z ustaleniami przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen i prezydenta Joe Bidena przyjętymi 10 marca 2023 roku. Priorytety Zespołu na 2023 rok to po pierwsze stała ocena sytuacji na globalnych rynkach i zapewnienie dostaw LNG z USA do Europy na poziomie co najmniej 50 mld m sześc. Po drugie – redukcja emisji metanu. Po trzecie, działania w zakresie oszczędności energii i efektywności energetycznej.
Spotkaniom grupy zadaniowej przewodniczą Björn Seibert, szef gabinetu przewodniczącej Komisji Europejskiej oraz Amos Hochstein, specjalny koordynator Białego Domu ds. globalnej infrastruktury energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego. Grupa zadaniowa podlega przewodniczącej von der Leyen i prezydentowi Bidenowi. W spotkaniach grupy uczestniczą wysocy przedstawiciele Departamentu Stanu USA, Departamentu Energii USA, Dyrekcji Generalnej ds. Energii Komisji Europejskiej oraz przedstawiciele Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych.
Partnerstwo strategiczne USA-UE pomogłoby projektowi jądrowemu w Polsce
Grupa zadaniowa USA-EU będzie pracować przed następnym sezonem grzewczym, a współpraca europejsko-amerykańska może dać nie tylko dodatkowy gaz, który Polska sprowadza od Amerykanów od 2018 roku, ale także możliwość rozwoju energetyki jądrowej. W tym zakresie Polska może wykorzystać współpracę z USA do blokowania sprzeciwu wobec atomu z krajów tradycyjnie nastawionych do niego nieprzychylnie: Austrii, Niemiec czy Luksemburga.
Biały Dom / Teresa Wójcik / Wojciech Jakóbik
Jak uniknąć blackoutu? PSE i inni dyskutują o koordynacji w Europie Środkowo-Wschodniej
