Sześć lat od podpisania Porozumień Paryskich rzeczywistość przynosi nam i światu ogromne wyzwanie związane z ograniczeniem globalnego wzrostu temperatury do 1,5°C. Światowy klimat jest w krytycznym momencie i wspólnie musimy osiągnąć zerowe emisje netto gazów cieplarnianych nie później, niż w roku 2050 jeśli chcemy sprostać temu wyzwaniu i ochronić przyszłość naszej planety. Zboczyliśmy niestety z kursu i czas ucieka. Musimy działać już teraz. Szczyt Klimatyczny ONZ (COP 26) w Glasgow to unikalna możliwość by ludzkość zjednoczyła się i podjęła działania w celu wspólnej zmiany sposobu myślenia o klimacie i wyznaczenia drogi ku osiągnięciu zerowych emisji gazów cieplarnianych – czytamy w komunikacie Nuclear for Climate, oddolnej inicjatywie skupiającej specjalistów i naukowców zajmujących się energetyką jądrową z ponad 150 stowarzyszeń.
Atom a zeroemisyjność
Energetyka jądrowa jest obecnie wykluczona z różnych krajowych i międzynarodowych mechanizmów zrównoważonego finansowania. Jednakże w ocenie przeprowadzonej przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC), którego misją jest wspieranie polityki UE niezależnymi ekspertyzami w całym procesie prawodawczym, stwierdzono, że „nie ma opartych na dowodach naukowych przesłanek ku temu, że energetyka jądrowa jest bardziej szkodliwa dla zdrowia ludzkiego lub środowiska niż inne technologie produkcji energii elektrycznej, które zostały już uwzględnione w Taksonomii UE jako działania wspierające łagodzenie zmian klimatu”. Dwie towarzyszące opinie ekspertów potwierdziły wnioski JRC10.
Najważniejsze instytucje międzynarodowe (Organizacja Narodów Zjednoczonych, Międzynarodowa Agencja Energetyki 12 , Unia Europejska 13 ) zgadzają się, że niskoemisyjne źródła energii, w tym atom, muszą być budowane szybko I masowo w celu osiągnięcia zerowych emisji netto. Niedawny raport14 Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (UNECE) stwierdził, że „globalne cele klimatyczne nie zostaną osiągnięte, jeśli technologie jądrowe technologie jądrowe zostaną wykluczone”. Jest to odzwierciedlone w specjalnym raporcie IPCC, który wskazuje w medianie swoich scenariuszy, że konieczne jest podwojenie produkcji energii elektrycznej z atomu do roku 2050, by ograniczyć wzrost globalnej temperatury do 1,5°C.
Zastosowanie odnawialnych źródeł energii gwałtownie wzrosło i trend ten powinien zostać utrzymany. Jednakże zmniejsza to stabilność systemów energetycznych i wprowadza zwiększone wymagania dotyczące elastyczności sieci. Źródła energii jądrowej to źródła energii czystej, które są zarówno dyspozycyjne, jak i elastyczne, a zatem mogą zastąpić paliwa kopalne i zostać zintegrowane z zależnymi od pogody źródłami odnawialnymi i jednocześnie zmniejszyć zależność od importu paliw kopalnych
Reaktory jądrowe mogą również dostarczać ciepło, by wesprzeć bardziej zróżnicowane zastosowania nieelektryczne, które przyniosłyby korzyści ekonomiczne, środowiskowe i związane z wydajnością. Te szersze zastosowania kogeneracji mogą obejmować m.in. ciepłownictwo komunalne, przemysłowe ciepło procesowe i odsalanie wody morskiej. Nowe, zaawansowane reaktory, rozwijane do pracy w wyższych temperaturach, mają również potencjał do tego, by zapewnić dalsze czyste alternatywy dla innych nieelektrycznych, energochłonnych zastosowań, w tym: produkcja polimerów i tworzyw sztucznych, procesy wielkopiecowe, produkcja nawozów rolniczych, a także wydajniejszej produkcji wodoru za pomocą wysokotemperaturowej elektrolizy lub metod termochemicznych.
Energetyka jądrowa zapewnia miejsca pracy dla wykwalifikowanych pracowników i korzyści ekonomiczne. Niedawne badania gospodarki europejskiej wykazało, że każde 1 EUR wydane na energię jądrową generuje dodatkowe 5 euro z PKB Unii Europejskiej, a każde miejsce pracy utworzone bezpośrednio w przemyśle jądrowym tworzy 3,2 miejsca pracy w gospodarce europejskiej jako całości. Z tych powodów nowe elektrownie jądrowe mogą bezpośrednio ułatwić globalny proces odbudowy po COVID-19: tworzenie długoterminowych miejsc pracy i promowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym zwiększaniu odporności energetycznej i przyspieszaniu przejścia na czystą energię.
Opracował Michał Perzyński
