Polski Instytut Ekonomiczny zbadał stan odpadów przemysłowych i komunalnych w Polsce. – Kraj znajduje się na 14. miejscu w Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o ilość wytwarzanych odpadów w przeliczeniu na osobę – czytamy w raporcie PIE „Potencjał wykorzystania biotechnologii w zarządzaniu odpadami w Polsce„.
Daleko idące korzyści ekonomiczne
78,7 procent odpadów w Polsce pochodzi z przemysłu – to wynik znacznie powyżej średniej europejskiej. Poprawie uległa za to sytuacja w obszarze odpadów komunalnych. Statystyczny Polak wytwarza ich rocznie 315 kg, aż o 60 procent mniej niż przeciętny Duńczyk. Dodatkowo, w okresie 2008-2017, trzykrotnie wzrósł odsetek odpadów komunalnych poddawanych recyklingowi. Trosce o środowisko towarzyszy ekonomiczny wymiar zagospodarowania odpadów – czytamy w raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego w raporcie „Potencjał wykorzystania biotechnologii w zarządzaniu odpadami w Polsce” pokazują, że wśród możliwych korzyści znajduje się m.in. uruchomienie gigantycznego potencjału produkcji biogazu. Możemy go mieć nawet 13,5 mld m sześc., przy całkowitym zużyciu gazu w ujęciu rocznym w Polsce wynoszącym ok. 18 mld m sześc.
Komisja Europejska podaje, że w związku ze wzrostem światowej gospodarki w latach 2015-2050, zużycie surowców zwiększy się niemal dwukrotnie. Z kolei Bank Światowy wylicza, że w 2050 roku mieszkańcy globu będą wytwarzali aż 3,4 mld ton stałych odpadów, aż o 70 procent więcej niż w 2016 roku. Zagospodarowanie szybko rosnącej ilości odpadów jest konieczne z punktu widzenia jakości środowiska, ale niesie też daleko idące korzyści ekonomiczne – twierdzi Janusz Chojna, szef zespołu handlu zagranicznego w Polskim Instytucie Ekonomicznym, współautor raportu.
Zyski z przetwarzania odpadów
Wśród gospodarczych korzyści wykorzystania biotechnologii w systemie zarządzania odpadami znajduje się przede wszystkim rozwój krajowego potencjału wytwórczego biogazu. Jak pokazują dane Instytutu Inżynierii Biosystemów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, potencjał jego produkcji w Polsce wynosi aż 13,5 mld m sześc. rocznie. Wytworzony w wyniku fermentacji odpadów biodegradowalnych biogaz mógłby znaleźć zastosowanie w wielu sektorach, od produkcji energii elektrycznej i cieplnej, do bycia wykorzystanym jako paliwo do pojazdów. Metoda fermentacji prowadzi także do powstania kompostu, będącego cennym nawozem organicznym. Wśród innych metod biotechnologicznych, których wykorzystanie jest korzystne z punktu widzenia gospodarczego, znajduje się bioługowanie metali, umożliwiające pozyskiwanie metali z niskoprocentowych rud. Dzięki bioługowaniu możliwy jest również odzysk złota, miedzi, germanu, galu, uranu oraz toru w skali przemysłowej.
Krajowa gospodarka odpadami na tle UE
Eurostat podaje, że Polska znajduje się na 14. miejscu w Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o ilość wytwarzanych odpadów w przeliczeniu na osobę. W okresie 2006-2016, średnia na jednego mieszkańca wzrosła w naszym kraju z 4,0 do 4.8 kg. Głównym źródłem odpadów w naszym kraju jest przemysł, który wytwarza niemal 79 procent spośród nich. Najwięcej odpadów przemysłowych pochodzi z sektora górniczego i wydobywczego (38,8 procent) oraz przetwórczego (16,5 procent). Średnia dla przemysłu unijnego jest znacznie niższa i wynosi 48,7 procent. Inaczej wygląda sytuacja w budownictwie, które w Polsce odpowiada za nieco ponad 10 procent odpadów, zaś w Unii Europejskiej za 36,4 procent. Jeżeli chodzi o odpady generowane przez gospodarstwa domowe, a więc odpady komunalne, to w tym obszarze sytuacja w Polsce uległa znaczącej poprawie na przestrzeni ostatniej dekady. W porównaniu z 2008 roku ilość odpadów komunalnych zmniejszyła się o 10 procent, znacząco zwiększył się wskaźnik recyklingu. W 2006 roku recyklingowi poddano zaledwie 6,9 procent odpadów komunalnych, dane za 2017 rok pokazują, że wskaźnik ten wzrósł do niemal 34 procent. Wciąż jednak jesteśmy w tyle za Unią Europejską, gdzie wynosi on blisko 47 procent. Europejskim liderem są Niemcy, gdzie recyklingowi poddaje się 67,6 procent odpadów. Na drugim biegunie w UE są Rumunia i Malta, z wynikami odpowiednio 13,9 procent i 6,4 procent. Działania UE zmierzają w kierunku podnoszenia wymagań w tym zakresie. Już w 2020 roku poziom recyklingu ma wynieść 50 procent, zaś w 2035 roku aż 65 procent. Również recykling odpadów opakowaniowych ma wzrosnąć do 70 procent w 2030 roku.
Źródło: Opracowanie własne PIE na podstawie danych Eurostatu
Poprawa gospodarki odpadami
W kontekście nieodwracalnego wpisania przez UE gospodarki odpadami w priorytety polityki środowiskowej i przemysłowej, konieczne jest podjęcie działań prowadzących do jak najszerszego wykorzystania potencjału tego sektora. Wśród działań o charakterze systemowym można wymienić zwiększenie wsparcia dla rozwoju technologii źródeł odnawialnych wykorzystujących odpady, takich jak np. biogazownie, wprowadzenie zachęt ekonomicznych dla wytwarzania tworzyw biodegradowalnych produkowanych z odpadów organicznych i zastąpienie nimi tworzyw sztucznych oraz promowanie wykorzystania palety innowacyjnych rozwiązań biotechnologicznych.
Polski Instytut Ekonomiczny/Jędrzej Stachura
Jakóbik: Czy sprawiedliwa transformacja energetyczna poczeka na wybory?
