Zobowiązania wynikające z Porozumienia paryskiego, kwestia redukcji emisji gazów cieplarnianych, rola sektora użytkowania gruntów i leśnictwa w łagodzeniu zmiany klimatu oraz gospodarka o obiegu zamkniętym to główne tematy posiedzenia Rady UE ds. Środowiska, która odbyła się 19 czerwca 2017 r. w Luksemburgu. W Radzie ENVI udział wzięli minister środowiska prof. Jan Szyszko oraz wiceministrowie środowiska Paweł Sałek i Sławomir Mazurek.
Ostatnie zmiany związane z Porozumieniem Paryskim
Minister środowiska prof. Jan Szyszko zaznaczył, że Porozumienie paryskie to wielka szansa na zrównoważony rozwój świata.
„Jego celem jest dążenie do neutralności klimatycznej. Konieczne jest wychwytywanie dwutlenku węgla z atmosfery po to, by regenerować gleby, lasy, a w związku z tym chronić bioróżnorodność, systemy przyrodnicze, które w konsekwencji wpływają na to, że mamy lepszą wodę, powietrze i gleby” – powiedział.
Podkreślił również, że Porozumienie paryskie pozostawia państwom znaczną swobodę dotyczącą zaangażowania w jego realizację.
„Jedynie przyjęcie satysfakcjonującego pakietu implementacyjnego dla Porozumienia paryskiego podczas COP24 w Katowicach jest gwarantem utrzymania jego globalnego charakteru i poziomu ambicji procesu globalnych negocjacji klimatycznych” – powiedział.
Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych
Podczas Rady dyskutowano o rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady o wspólnym wysiłku redukcyjnym (ESR) oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie w sektorach non-ETS (przede wszystkim transport i rolnictwo) w latach 2021-2030. Branże te będą otrzymywały tzw. jednostki AEA (Annual Emission Allocation) w celu rozliczenia emisji gazów cieplarnianych.
Polska zaproponowała alternatywne zapisy o dodatkowej rezerwie dla państw członkowskich o wyjątkowych okolicznościach, która wynagradzałaby podjęcie wczesnych działań redukcyjnych przez te państwa.
„Uważamy, że w wielu krajach UE o niższym dochodzie w okresie 2021-2030 dojdzie do znacznego deficytu jednostek AEA. W związku z tym Polska proponuje kompromisowe rozwiązanie, które określa skalę dodatkowej rezerwy jednostek AEA na poziomie 230 milionów ekwiwalentu CO2. Ponadto uważamy, że możliwość skorzystania z rezerwy powinna być bardziej elastyczna, m.in. poprzez umożliwienie państwom członkowskim co najmniej dwukrotnego dostępu do niej: w roku 2027 i 2032” – powiedział wiceminister środowiska Paweł Sałek, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej.
W opinii Polski wielkość dodatkowej rezerwy powinna zostać określona z góry na podstawie obecnie dostępnych danych. Dlatego też Polska proponuje wprowadzenie dodatkowego aneksu do projektu rozporządzenia ESR, określającego maksymalne limity rezerwy do wykorzystania przez państwa członkowskie.
Rola sektora użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) w łagodzeniu zmiany klimatu
Tematem rozmów podczas Rady ENVI było także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych pochodzących z działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030.
Polska delegacja zwróciła uwagę, że jednym z kluczowych zagadnień jest metodyka ustanawiania poziomu odniesienia dla zarządzanych gruntów leśnych.
„Obecnie pojawiło się kilka pomysłów, również od państw członkowskich, w jaki sposób należy ten poziom odniesienia ustanowić. Powinniśmy się im wszystkim przyjrzeć, przeanalizować i wspólnie przedyskutować. Nie mamy jeszcze wspólnie wypracowanego rozwiązania dla tak ważnej kwestii” – zaznaczył wiceminister Sałek.
„W naszej opinii lasy, które fizycznie pochłaniają dwutlenek węgla, nie powinny być rozliczane przy użyciu debetów jako emitent” – dodał.
Wiceminister Paweł Sałek zwrócił również uwagę, że poprzez odpowiednie rozwiązania w rozporządzeniu należałoby stworzyć zachęty do zwiększenia potencjału pochłaniania dla sektora użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF), w szczególności dla prowadzonej gospodarki leśnej.
Adaptacja do zmiany klimatu w obszarach miejskich
Podczas Rady ENVI Polska delegacja poinformowała również o projekcie Ministerstwa Środowiska: „Opracowanie miejskich planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców”. Jego celem jest ocena wrażliwości i podatności na zmiany klimatu, a także zaplanowanie priorytetowych działań adaptacyjnych, adekwatnych do zidentyfikowanych zagrożeń indywidualnie dla każdego z miast.
„Miasta są szczególnie podatne na zagrożenia wynikające ze zmian klimatu, i w nich koncentrują się najpilniejsze wyzwania” – powiedział wiceminister Sałek.
„Biorąc pod uwagę skalę przedsięwzięcia, liczbę partnerów, a także wykorzystanie jednolitej metodyki należy wskazać, że projekt jest unikalny w skali europejskiej” – dodał.
Podkreślił, że główne założenia projektu, w szczególności metodyka oraz zasady współpracy pomiędzy rządem a samorządami, mogą być wykorzystane w innych krajach członkowskich UE. Polskie Ministerstwo Środowiska zadeklarowało gotowość do współpracy i wymiany dobrych praktyk.
Ministerstwo Środowiska
