Kwestie dotyczące rynku energii, w tym zapasów gazu oraz transportu, to główne tematy rozmów ministrów podczas nieformalnego posiedzenia ministrów państw Unii Europejskiej ds. energii i transportu. W obradach, które odbyły się 27-28 lutego 2023 roku w Sztokholmie, udział wzięli minister klimatu i środowiska Anna Moskwa oraz wiceminister Adam Guibourgé-Czetwertyński. W jego trakcie przedstawiciele polskiego rządu podkreślili potrzebę derogacji dla rynku mocy, która umożliwi pracę bloków węglowych po 2025 roku.
Szczyt ministrów ds. energii w Sztokholmie
Jak podkreśliła szefowa resortu klimatu i środowiska, obecnie rynek energii elektrycznej oparty jest na rynkach krótkoterminowych, co generuje ryzyko wstrząsów zewnętrznych i nie zapewnia wystarczających zachęt dla nowych inwestycji, niezbędnych dla transformacji energetycznej. – Polska stoi na stanowisku, że wymogi rynków mocowych powinny zostać złagodzone, tak aby państwa członkowskie mogły je odpowiednio projektować i dostosowywać do zmieniających się potrzeb i okoliczności, a przede wszystkim móc skutecznie reagować na zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Polska popiera daleko idącą reformę rynku energii, tak aby zmiany realnie mogły wpłynąć na obniżenie cen energii elektrycznej dla obywateli – stwierdziła minister Anna Moskwa.
Jednym z ważniejszych postulatów strony polskiej, szeroko dyskutowanym podczas dyskusji ministrów na Radzie TTE, było zaproponowanie elastycznych zasad projektowania mechanizmów mocowych i idący za tym postulat przedłużenia derogacji od stosowania standardu emisyjnego na poziomie 550 g CO2/kWh po roku 2025. Takie rozwiązanie pozwoliłoby na zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii do czasu uruchomienia odpowiednich, stabilnych, niskoemisyjnych źródeł wytwórczych, takich jak na przykład energia jądrowa. – Potrzebujemy derogacje dla rynku mocy, która umożliwi stabilną pracę istniejących bloków węglowych także po 2025 roku. Dzięki temu będziemy mogli zredukować zużycie gazu, a tym samym obniżyć ceny energii – podsumowała minister Anna Moskwa.
Od początku trwania kryzysu energetycznego w Europie, Polska podjęła liczne krajowe działania legislacyjne wpływające na obniżenie cen energii i gazu ziemnego. W styczniu 2023 roku Komisja Europejska zapowiedziała zmiany rynku energii elektrycznej na skutek m.in. wysokich cen, które w ubiegłym roku windowane były także przez wysokie ceny gazu ziemnego. Propozycja legislacyjna w tym obszarze ma zostać przedstawiona przez Komisję Europejską w marcu br. – Do tej pory podczas spotkań ministrów UE ds. energii działaliśmy w duchu kompromisu w wielu trudnych do uzgodnienia tematach. Celem nadrzędnym było obniżenie cen energii dla obywateli i przedsiębiorców, co dla Polski było kluczowe od samego początku. Teraz konieczny jest krok na przód i dalsze kompromisowe uzgodnienia, tak aby kształtując przyszły rynek energii elektrycznej pozwolić państwom członkowskim na swobodne wdrażanie najlepszych dla danego rynku rozwiązań, które będą skuteczne dla danej gospodarki oraz obywateli danego kraju. Narzucone rozwiązania nie sprawdzą się na dłuższą metę, a rynek energii elektrycznej pozbawiony zostanie elastycznych mechanizmów, które tak bardzo są teraz potrzebne – skomentowała minister Anna Moskwa.
Minister podkreśliła również, że Polska konsekwentnie inwestuje w infrastrukturę dywersyfikacyjną gazu, która ma zapewnić m.in. dostęp do LNG. Zrealizowane w ubiegłym roku inwestycje infrastrukturalne pozwoliły nam uniezależnić się od dostaw rosyjskiego gazu ziemnego. – Dołożyliśmy ogromnych starań, aby dobrze przygotować krajowy system energetyczny na sezon zimowy. Zdecydowanie przekroczyliśmy cele dotyczące napełnienia magazynów gazu, które zostały uzgodnione w unijnym rozporządzeniu w sprawie magazynowania gazu. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju jest priorytetem rządu RP – zaznaczyła minister klimatu i środowiska.
Podczas wspólnej sesji „Energia i Transport” szefowa resortu klimatu i środowiska zwróciła uwagę, że rozwój rynku elektromobilności wymaga równoległego rozwoju i modernizacji systemu elektroenergetycznego. Kluczowa w tym zakresie jest budowa infrastruktury ładowania pojazdów nie tylko w miastach, ale w ramach krajowej sieci dróg i autostrad. – Oprócz odpowiednich przepisów wspierających technologie związane z zeroemisyjnymi napędami, potrzebne są także znaczne środki na modernizację i dalszą rozbudowę sieci elektroenergetycznych, w szczególności sieci dystrybucyjnych niskiego i średniego napięcia, które są kluczowe aby umożliwić budowę infrastruktury ładowania o dużej mocy, zwłaszcza na sieci TEN-T – wyjaśniła minister Anna Moskwa.
Z kolei podczas sesji „Energia” minister klimatu i środowiska zaznaczyła, że wyzwaniem w celu sprawnej realizacji projektów energetycznych jest ograniczenie biurokracji oraz wzmacnianie konkurencyjność gospodarek, które powinny zachęcać inwestorów do długofalowych inwestycji w sektor energetyczny. – Biurokracja i pozwolenia mogą być największym hamulcem realizacji inwestycji w obszarze bezpieczeństwa energetycznego. Komisja Europejska powinna wziąć pod uwagę konieczność uproszczenia procedur i wprowadzenia szeregu ułatwień inwestycyjnych. Innowacje, łańcuchy dostaw to kierunki wspólnych działań w jakim powinniśmy budować sprawność i efektywność naszego systemu energetycznego – podsumowała podczas panelu minister klimatu i środowiska.
Podczas posiedzenia ministrów ds. energii zorganizowano także spotkanie państw popierających rozwój energii jądrowej w kontekście bezpieczeństwa energetycznego. Podniesiono m.in. kwestie finansowania inwestycji w energetykę jądrową z funduszy europejskich, taksonomii oraz pozytywnego wpływu tego zeroemisyjnego źródła energii na miks energetyczny.
Ministerstwo klimatu i środowiska/Michał Perzyński
