Komisja proponuje reformę struktury unijnego rynku energii elektrycznej w celu większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, ochrony konsumentów i zwiększenia konkurencyjności przemysłu.
Bruksela chce przyspieszenia rozwoju OZE i wycofywania z gazu a także zmniejszenia zależności cen energii na rachunkach od cen surowców kopalnych. Sposób to budowa jednolitego rynku energii z reformą sposobu zarządzania nim. Zakłada ona kilka aktów prawnych, które mają zachęcać do zawierania długoterminowych umów na dostawy energii ze źródeł niekopalnych, promować konkurencję do gazu
– Budowanie systemu energetycznego opartego na odnawialnych źródłach energii będzie miało kluczowe znaczenie nie tylko dla obniżenia rachunków konsumentów, ale również dla zapewnienia zrównoważonych i niezależnych dostaw energii do UE, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem i planem REPowerEU. Reforma, która stanowi część planu przemysłowego Zielonego Ładu, umożliwi również przemysłowi europejskiemu dostęp do odnawialnej, niekopalnej i przystępnej cenowo energii, co jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym dekarbonizację i transformację ekologiczną. Aby osiągnąć cele w zakresie energii i klimatu, do końca bieżącego dziesięciolecia wykorzystanie odnawialnych źródeł energii będzie musiało wzrosnąć trzykrotnie – czytamy w informacji Komisji.
Ochrona i umacnianie pozycji konsumentów
Komisja podaje, że wysokie i niestabilne ceny, jakie zaobserwowano w 2022 roku, spowodowane rosyjską wojną energetyczną przeciwko UE, stanowią nadmierne obciążenie dla konsumentów. Wniosek ten umożliwi konsumentom i dostawcom czerpanie korzyści z większej stabilności cen w oparciu o technologie pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych i niekopalnych. Co istotne, zapewni on konsumentom szeroki wybór umów i jaśniejsze informacje przed podpisaniem umowy, tak aby mieli oni możliwość zagwarantowania bezpiecznych, długoterminowych cen i uniknięcia nadmiernego ryzyka i zmienności. Jednocześnie będą mogli zdecydować się na zawarcie umów opartych na dynamicznych cenach, aby wykorzystać zmienność cenową do korzystania z energii elektrycznej, gdy jest ona tańsza (np. ładowanie samochodów elektrycznych lub korzystanie z pomp ciepła).
– Oprócz zwiększenia możliwości wyboru konsumentów reforma ma również na celu zwiększenie stabilności cen poprzez zmniejszenie ryzyka niepowodzenia dostawców. Wniosek zobowiązuje dostawców do zarządzania ryzykiem cenowym co najmniej w odniesieniu do wolumenów objętych umowami stałymi, tak aby byli mniej narażeni na skoki cen i zmienność rynku. Zobowiązuje również państwa członkowskie do ustanowienia dostawców z urzędu, tak aby żaden konsument nie został bez energii elektrycznej – czytamy dalej. – Znacznie zwiększono również ochronę konsumentów podatnych na zagrożenia. W ramach proponowanej reformy państwa członkowskie będą zobowiązane do zapewnienia, by zadłużeni konsumenci podatni na zagrożenia nie zostali odcięci od dostaw energii. Ponadto umożliwia ona państwom członkowskim rozszerzenie regulowanych cen detalicznych na gospodarstwa domowe i małych oraz średnich przedsiębiorstw w przypadku kryzysu.
– Wniosek przewiduje również modernizację przepisów dotyczących wspólnego korzystania z energii ze źródeł odnawialnych. Konsumenci będą mogli inwestować w elektrownie wiatrowe lub słoneczne i sprzedawać nadmiar energii słonecznej z paneli dachowych sąsiadom, a nie tylko dostawcom. Na przykład możliwe będzie dzielenie się nadwyżką energii słonecznej z paneli na dachach z sąsiadem – informuje Komisja. – Aby zwiększyć elastyczność systemu energetycznego, państwa członkowskie będą zobowiązane do oceny swoich potrzeb i ustanowienia celów w zakresie zwiększenia elastyczności paliw niekopalnych oraz będą miały możliwość wprowadzenia nowych systemów wsparcia, zwłaszcza w odniesieniu do odpowiedzi odbioru i magazynowania. Reforma umożliwia również operatorom systemów wdrożenie narzędzi służących zmniejszeniu zapotrzebowania w godzinach szczytu. Wraz z niniejszym wnioskiem Komisja wydała dziś również zalecenia dla państw członkowskich dotyczące postępów w zakresie innowacji, technologii i zdolności w odniesieniu do magazynowania.
Zwiększenie przewidywalności i stabilności kosztów energii w celu poprawy konkurencyjności rozwoju przemysłu
W materiale Komisji można przeczytać, że w ciągu ostatniego roku wiele przedsiębiorstw poważnie ucierpiało z powodu zbyt niestabilnych cen energii. Aby zwiększyć konkurencyjność przemysłu UE i zmniejszyć jego narażenie na zmienne ceny, Komisja proponuje ułatwienie wdrażania bardziej stabilnych umów długoterminowych, takich jak umowy zakupu energii elektrycznej (PPA), dzięki którym przedsiębiorstwa zapewniają własne bezpośrednie dostawy energii, a tym samym mogą korzystać z bardziej stabilnych cen produkcji energii ze źródeł odnawialnych i niekopalnych. Aby zaradzić obecnym barierom, takim jak ryzyko kredytowe ze strony nabywców, reforma zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia dostępności gwarancji rynkowych dla umów PPA.
– Aby zapewnić producentom energii stabilność dochodów i chronić przemysł przed zmiennością cen, całe wsparcie publiczne dla nowych inwestycji w inframarginalne i wymuszone wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i niekopalnych będzie musiało mieć formę dwukierunkowych kontraktów różnicowych, a państwa członkowskie będą musiały kierować nadwyżki dochodów do konsumentów. Ponadto reforma pobudzi płynność na rynkach umów długoterminowych, które umożliwiają zablokowanie przyszłych cen – tzw. kontraktów terminowych typu forward. Umożliwi to większej liczbie dostawców i konsumentów ochronę przed nadmiernie zmiennymi cenami w długich okresach – podaje Komisja. – Wprowadzone zostaną również nowe obowiązki mające na celu ułatwienie integracji odnawialnych źródeł energii z systemem i zwiększenie przewidywalności wytwarzania energii. Obejmują one obowiązki operatorów systemów w zakresie przejrzystości w odniesieniu do przeciążenia sieci oraz terminów zawierania transakcji w czasie zbliżonym do czasu rzeczywistego. Ponadto, aby zapewnić konkurencyjne rynki i przejrzyste ustalanie cen, Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) i krajowe organy regulacyjne będą miały większą zdolność monitorowania integralności i przejrzystości rynku energii. W szczególności zaktualizowane rozporządzenie w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (REMIT) zapewni lepszą jakość danych, a także wzmocni rolę ACER w dochodzeniach dotyczących potencjalnych transgranicznych przypadków nadużyć na rynku. Ogólnie rzecz biorąc, zwiększy to ochronę konsumentów i przemysłu UE przed nadużyciami na rynku.
Komisja Europejska podaje, że proponowana reforma będzie teraz musiała zostać przedyskutowana i uzgodniona przez Parlament Europejski i Radę przed jej wejściem w życie.
Komisja Europejska/Wojciech Jakóbik
