Mijający rok by rokiem intensywnej pracy dla Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych, w szczególności w zakresie optymalizacji systemu zabezpieczeń. Działania podjęte przez IRGiT w 2018 roku przyczyniły się do istotnego wzrostu poziomu bezpieczeństwa dla uczestników rynków prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii S.A.
Znacząco wzmocniliśmy ofertę IRGiT w obszarze zarządzania ryzykiem i obszarze zabezpieczeń w 2018 roku. Wdrożenie zmian odpowiada na potrzeby uczestników rynku w zakresie optymalizacji poziomu kosztów związanych z handlem giełdowym, lub realizuje rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie poziomu bezpieczeństwa rynku. Na bieżąco komunikowaliśmy wprowadzane i planowane zmiany uczestnikom rynku, w szczególności wykorzystując Komitet ds. Ryzyka – ciało doradcze dla Zarządu IRGiT składające się z przedstawicieli stowarzyszeń zrzeszających Członków Izby – powiedział Seweryn Szwarocki, Wiceprezes Zarządu IRGiT
Rok 2018 był wyjątkowy pod kątem zaobserwowanych poziomów cen i zmienności na rynkach energii elektrycznej, gazu i Uprawnień do Emisji EUA, przykładowo kurs kontraktu rocznego na energię BASE_Y-19 na początku roku oscylował w okolicach poziomu 180 PLN/MWh, a pod koniec roku osiągnął poziom ponad 290 PLN/MWh, osiągając w tym czasie maksymalną dzienną zmienność przekraczającą poziom 7%. Podobne okoliczności na rynku skandynawskim doprowadziły do przypadku niewypłacalności, który kosztował uczestników tamtejszej giełdy ponad 100 mln EUR. Wydarzenia te potwierdzają jak istotną rolę w handlu giełdowym pełni odpowiednia konstrukcja modeli zarządzania ryzykiem. IRGiT, podnosząc standardy tych modeli, miała na uwadze również interes uczestników rynku w kontekście ponoszonych kosztów – powiedział Łukasz Goliszewski, Dyrektor Działu Zarządzania Ryzykiem w IRGiT.
Zestawienie najważniejszych zmian w ofercie IRGiT w zakresie zabezpieczeń i zarządzania ryzykiem:
- Uruchomienie nowego modelu kompensacji depozytów dla grup energetycznych
- IRGiT wdrożyła nowy model kompensacji depozytów zabezpieczających dla grup energetycznych. Nowy model pozwala na dodatkową redukcję do 80% wymaganego depozytu wstępnego na poziomie grupy, przy dalszym stosowaniu do 100% redukcji poziomu depozytów uzupełniających. Warunkiem przystąpienia do nowego modelu jest podpisanie przez grupę umowy o solidarnej odpowiedzialności, której nowa wersja została opracowana przez IRGiT dla lepszego zabezpieczenia ryzyk prawnych.
- Nowy model wyznaczania wpłat do Funduszy Gwarancyjnych
- W październiku wdrożony został nowy model wyznaczania wpłat do funduszy gwarancyjnych. Dzięki oparciu wysokości wpłaty na stracie uzyskanej w wyniku przeprowadzenia testów warunków skrajnych, nowy model w bardziej precyzyjny sposób uwzględnia ryzyko generowane przez poszczególne podmioty, w szczególności przez grupy energetyczne, co na rynku gazu pozwoliło na obniżenie łącznej wartości funduszu o około 35%.
- Wdrożenie nowego modelu wyznaczania wskaźników redukcji
- W kwietniu uruchomiony został nowy model wyznaczania wskaźników redukcji dla zabezpieczeń wnoszonych w formie EUA i PMOZE_A. Nowy model zakłada dynamiczną, comiesięczną aktualizację i cykliczny backtesting. Wdrożenie modelu przy znaczącym podniesieniu standardów w zakresie zarządzania ryzykiem, pozwoliło na bardziej optymalne wykorzystanie zabezpieczeń przez członków – stopy redukcji zostały ustalone na atrakcyjnych poziomach 37% dla EUA (poprzednio 50%) i 38% dla PMOZE_A (poprzednio 70%).
- Wykorzystywanie środków własnych izby na potrzeby zabezpieczenia płynności rozliczeń
- Po uzyskaniu zgody KNF, do Regulaminu Giełdowej Izby Rozrachunkowej wprowadzono zapisy zezwalające na wykorzystanie 10 mln zł kapitału własnego IRGiT na potrzeby zapewnienia płynności rozrachunku w określonych przypadkach.
- Zmiany w modelu wyznaczania depozytów zabezpieczających
- Zmiany w modelu wyznaczania depozytów objęły m.in. zmiany w modelu wyznaczania kursów rozliczeniowych i uwzględnienie zabezpieczenia podatku VAT. Celem wprowadzonych zmian było lepsze odzwierciedlenie poziomu ryzyka generowanego przez poszczególnych Członków Izby. Dodatkowo, w grudniu wprowadzony został nowy model wyznaczania i aktualizowania parametrów ryzyka, dzięki któremu poziom depozytów w dynamiczny sposób będzie odpowiadał na bieżący poziom zmienności na rynku.
- Wzmocnienie roli Komitetu ds. Ryzyka
- IRGiT zwiększyła zakres kompetencji Komitetu ds. Ryzyka oraz rozszerzyła skład Komitetu. Komitet pozwala na wymianę opinii oraz konsultowanie planowanych zmian w ramach systemu zabezpieczeń z uwzględnieniem perspektywy każdej z grup zaangażowanych w handel giełdowy: wytwórców, odbiorców, spółki obrotowe, członków bezpośrednich, domy maklerskie i ich klientów.
- Intensywne działania edukacyjne w zakresie roli systemu zabezpieczeń
- Izba kontynuowała politykę aktywnej edukacji Członków w zakresie ryzyk związanych z uczestnictwem w handlu giełdowym oraz roli systemu zabezpieczeń organizowanego przez IRGiT. Przedstawiciele IRGiT brali udział w posiedzeniach Komitetu Rynku Energii Elektrycznej i Gazu organizowanych przez Towarową Giełdę Energii, w spotkaniach z Towarzystwem Obrotu Energią w ramach powołanego Zespołu ds. Optymalizacji Systemu Zabezpieczeń oraz w konferencjach branżowych takich jak Targi Energii czy Montel Market Insights.
