Trzy miesiące audycji Rynek Opinii
Rynek Opinii w Radiu Dla Ciebie to audycja przygotowana przez zespół Instytutu Jagiellońskiego i redakcję BiznesAlert.pl. Rynek to miejsce gdzie spotyka się popyt z podażą. Podobnie jest w naszym programie. Popyt na informacje spotyka się z podażą wiedzy i poglądów, jaką prezentują goście audycji. Rynek to też starożytna Agora, a więc miejsce wymiany myśli i opinii, które ubogacają i porządkują wiedzę słuchacza na otaczający świat, zwłaszcza w obszarach gospodarki, energetyki, infrastruktury. Konfrontacja poglądów umiejętnie kierowana, to nie tylko ostre spory, to także – w naszej audycji przede wszystkim – próba wyważenia „za” i „przeciw”. Cykl trzech rozmów w godzinę pozwala w elastyczny sposób przedstawić najciekawsze fragmenty z otaczającej nas rzeczywistości, skomentowane przez gości, które wzbogacają naszą wizję świata.
W Radiu dla Ciebie spotykamy się co tydzień w poniedziałek. Program prowadzą Wojciech Jakóbik, Marcin Roszkowski oraz Bartłomiej Sawicki. Z Rynkiem Opinii wystartowaliśmy 6 czerwca 2016 roku. W ciągu niespełna 3 miesięcy przeprowadziliśmy w ramach 13 audycji dyskusje z 40 gośćmi. W studiu Radia dla Ciebie spędziliśmy 780 minut. Dyskutowaliśmy z publicystami, politykami i ekspertami. Audycję #RynekOpinii będziemy stale rozwijać. Przed każdym spotkaniem staramy się wybrać najistotniejsze i najbardziej aktualne tematy do dyskusji, które nie tylko rzucą nowe światło na umykające wątki w debacie publicznej, ale dostarczą słuchaczowi wiedzy w danym temacie. Instytutowi Jagiellońskiemu oraz redakcji BiznesAlert.pl zależy przede wszystkim na popularyzowaniu wiedzy i poszerzaniu poglądów.
Poniżej przedstawiamy kilka fragmentów ciekawych komentarzy oraz opinii, które padały w naszej audycji.
Polska z energią, czyli realna dywersyfikacja
W ramach tzw. Bramy Północnej polskie spółki planują realizować realną dywersyfikację poprzez budowę Korytarza Norweskiego, czyli połączenia gazociągowego między Norwegią, Danią i Polską. – Spółka PGNiG chce w sposób rzeczywisty uniezależnić Polskę od surowca sprowadzanego z kierunku wschodniego, realizując projekt Baltic Pipe i tworząc połączenie Polski ze złożami w Norwegii. Obecnie firma z grupy PGNiG wydobywa w Norwegii ok. 600 mln m3 gazu, a do 2022 r. chcemy zwiększyć wydobycie do 2.5 -3 mld m3, natomiast brakujący wolumen chcemy kupować na tamtejszym rynku. To oznacza realną dywersyfikację – powiedział w audycji Rynek Opinii Janusz Kowalski, Prezes PGNiG.
W sierpniu do Polski dotarł tankowiec Atlantas z 2 mln baryłek ropy naftowej z Iranu dla Grupy Lotos. To pierwszy taki kontrakt zawarty przez polską firmę z Iranem od czasu zniesienia sankcji nałożonych na Teheran. Utrzymujące się od dłuższego czasu niskie ceny surowców, takich jak gaz czy ropa, mają swoje przełożenie na przeciętnego konsumenta. O rynku ropy oraz realnej dywersyfikacji rozmawialiśmy także z Tomaszem Chmalem, ekspertem Narodowego Centrum Studiów Strategicznych. – Dbając o dobrze rozwijający się rynek, należy zadbać o dywersyfikację. Umowa podpisana przez Grupę Lotos na zakup 2 mln baryłek ropy naftowej z Iranu to przykład działań rynkowych, które stały się możliwe dzięki dynamicznie rozwijającemu się rynkowi surowców i ich niskim cenom – mówił ekspert.
Temat, który mimo okresu wakacyjnego był jednym z najciekawszych to przyszłość gazociągu Nord Stream 2. Polski urząd antymonopolowy (UOKiK) wyraził zastrzeżenia w kwestii złożonego wniosku o wyrażenie zgody na powstanie spółki Nord Stream 2 AG. Podmiot ten ma realizować budowę kontrowersyjnego gazociągu. Zastrzeżenia polskiego urzędu przyczyniły się do odstąpienia od objęcia udziałów w ww. podmiocie przez zainteresowane tym projektem zachodnie koncerny. – Niewątpliwie polski urząd antymonopolowy utrudnił na obecnym etapie realizację projektu. Jednak takich mechanizmów do dyspozycji jest jeszcze wiele. Efektywność tych instrumentów jest jednak ograniczona z punktu widzenia przeciwników tego projektu, którym przyświeca niedopuszczenie do jego realizacji. Instrumenty prawne, które są do dyspozycji, mogą utrudniać realizację tego projektu. Jednym z nich było postępowanie prowadzone przez UOKiK – wyjaśniał dr Szymon Kardaś z Ośrodka Studiów Wschodnich.
Zdaniem mediów resort energii rozpoczyna prace nad zmianami w ustawie odległościowej, która reguluje na nowo warunki funkcjonowania oraz stawiania nowych wiatraków w Polsce. Obowiązujące od połowy lipca nowe prawo wymaga od podmiotów, które chcą zainstalować nowe wiatraki, aby odległość od zabudowań wynosiła dziesięciokrotność wysokości całego urządzenia wraz z turbiną. W efekcie na terenie naszego kraju praktycznie zostanie wyeliminowana możliwość stawiania nowych farm wiatrowych. Szansą na rozwój branży mają być tzw. klastry, a więc łączenie wiatraków z innymi instalacjami OZE oraz morskie farmy wiatrowe – Problem jest w tym, że branża OZE ma ten plus, że produkuje tanią energię, ale jak podkreśla ustawodawca – jest niestabilna. Do tej pory nie dało się uzyskać znaczących sukcesów w Polsce dotyczących produkcji turbin. Jest to najprawdopodobniej główny powód tego, że technologie odnawialnych źródeł energii nie są popularne w Polsce – wyjaśniał Christian Schnell, radca prawny kancelarii Solivan.
Istotnym problemem w zakresie bezpieczeństwa energetycznego jest ochrona infrastruktury energetycznej. – Wojna hybrydowa to szereg rożnych elementów, których skutki oddziaływania są porównywalne do działań militarnych, których celem jest zniszczenie lub osłabienie przeciwnika, ale nie są przypisane do konwencjonalnego sposobu działania. My jako Polska i nasi partnerzy z UE i z NATO przygotowujemy się do ochrony naszej infrastruktury. Morze Bałtyckie jest elementem tej rozgrywki. Rosja działa intensywnie w ostatnim okresie właśnie w basenie Morza Bałtyckiego. Przykładem są ostatnie informacje o tym, że Polska utrudnia synchronizacje sieci elektroenergetycznych z krajami bałtyckim, co jest nieprawdą, ponieważ my planujemy drugie połączenie, oprócz już istniejącego połączenia LitPol Link, a więc nam zależy na budowie synchronicznego systemu, czyli takiego, który nie będzie miał negatywnego wpływu na europejski system energetyczny. Ta informacja była tylko po to, by wymusić negatywne komentarze dotyczące naszej współpracy i kazać nam się tłumaczyć z tego, co nie miało miejsca. To tak naprawdę może mieć dużo gorsze konsekwencje, niż realne ataki, na które jesteśmy przygotowani. Ta informacja była elementem wojny informacyjnej – wyjaśniał na antenie Radia Dla Ciebie w programie Rynek Opinii dr Łukasz Kister, dyrektor departamentu bezpieczeństwa w Polskich Sieciach Elektroenergetycznych.
Quo vadis Europo?
Istotnym problemem, z jakim borykają się obecnie przedstawiciele struktur Unii Europejskiej, jest tzw. Brexit, czyli decyzja Wielkiej Brytanii o wyjściu po 40 latach członkostwa ze struktur wspólnoty europejskiej. O skutkach tej decyzji rozmawialiśmy z Michaelem Dembińskim z Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej. – Zanim Wielka Brytania opuści Unię Europejską, to zgodnie z prawem muszą minąć dwa lata od decyzji parlamentu. Natomiast 70 proc. posłów jest przeciwko wystąpieniu z Unii Europejskiej – powiedział gość.
We wtorek 6 września 2016 roku rozpoczęło się XXVI Forum Ekonomiczne – największa tego typu impreza w tej części Europy. To jedna z niewielu okazji, aby pogłębić wzajemne relacje gospodarcze państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Forum odbyło się kilka dni po tym, jak w Chorwacji zakończył się szczyt państw Międzymorza. Międzymorze, idea integracji państw leżących między Bałtykiem, Adriatykiem a Morzem Czarnym – aby mogła się zmaterializować musi się opłacać i wynikać z prostego rachunku ekonomicznego. Czy Międzymorze okaże się dobrym biznesem? O tym rozmawialiśmy z prof. Michałem Kleiberem, przewodniczącym Rady Naukowo-Programowej Baltic Business Forum.
Jak napędzić polską gospodarkę i wrzucić wyższy bieg polskim innowacjom?
Od czasu prezentacji przez Ministerstwo Rozwoju tzw. „Planu Morawieckiego”, który ma pobudzić innowacyjny rozwój polskiej gospodarki, resort prezentował kolejne szczegóły programu. Przekonywał on, że wkrótce po ulicach naszych miast będą jeździć polskie autobusy elektryczne. Zaprezentowany Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce ma być jednym z filarów reindustralizacji. Ministerstwo zapowiedziało stworzenie przyjaznego otoczenia prawno-inwestycyjnego dla rozwoju elektromobilności. – Do 2025 roku planujemy, aby po polskich drogach jeździło milion samochodów elektrycznych. Założeniem programu elektromobilności jest stworzenie w Polsce samochodu elektrycznego, którego jak największa liczba elementów będzie produkowana w Polsce. Im bardziej spolonizujemy jak najwięcej kluczowych podzespołów, takich jak bateria, która jest sercem pojazdu, to tym lepiej pobudzimy naszą gospodarkę do rozwoju – powiedziała podsekretarz stanu, wiceminister rozwoju Jadwiga Emilewicz.
Woda i ogień – czy symbioza gospodarki i ekologii jest możliwa?
Pod koniec lipca Ministerstwo Środowiska zadeklarowało, że do czasu przyszłorocznej sesji Komitetu UNESCO przygotuje plan zarządzania Puszczą Białowieską jako obiektem światowego dziedzictwa. Debata dotycząca zarządzania i korzystania z takiego dobrodziejstwa natury jakim jest Puszcza Białowieska, wciąż wzbudza dyskusję w Polsce. – W Puszczy nie mówmy o pojedynczych drzewach, ale o procesach. Jest to jeden z najważniejszych obszarów Polski i świata, ponieważ chroni się tu kompleksowość wszystkich naturalnych procesów i powiązań – komentowała Katarzyna Jagiełło, ekspert fundacji Greenpeace.
Z kolei w Unii Europejskiej trwa ożywiona dyskusja dotycząca przyszłej, unijnej polityki energetyczno-klimatycznej. Równocześnie w Parlamencie Europejskim trwają negocjacje dot. reformy systemu handlu emisjami CO2 dla przemysłu i energetyki. – Zaprezentowana przez Komisję Europejską propozycja dotycząca redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku rodzi wiele pytań. Mamy kilka znaków zapytania, a tym podstawowym jest metodologia, a więc w jaki sposób Komisja podeszła do propozycji redukcji emisji dla krajów członkowskich. Dlatego też jeszcze przed propozycją Komisji zadaliśmy pytania o metodę i punkty odniesienia, na bazie których wyliczono taki a nie inny poziom. W mojej opinii użytkowanie węgla nie stoi w sprzeczności z ochroną klimatu. Należy jednak w tym względzie rozwijać nowe technologie. Węgla nie da się całkowicie wyeliminować z gospodarki – stwierdził Paweł Sałek, wiceminister środowiska, pełnomocnik rządu ds. polityki klimatycznej.
Szansą na lepsze, przemyślane i skuteczne wykorzystanie odpadów jest tzw. gospodarka o obiegu zamkniętym. Czym jest tzw. circular economy? Jakie są jej korzyści, a jakie wyzwania? – W circular economy przede wszystkim nie wytwarzamy odpadów, a jeśli już wytworzymy, to je wykorzystujemy ponownie. Spalanie odpadów jest stawiane na takim poziomie, co składowanie. Circular economy zaczyna się w naszej mentalności – tłumaczył Michał Paca, przedsiębiorca oraz ekspert ds. gospodarki odpadami, oczyszczania ścieków i ochrony środowiska.
Zrozumieć współczesny świat
W lipcu w Warszawie odbył się szczyt NATO, na którym zapadły decyzje o zwiększeniu militarnej obecności na wschodniej flance Sojuszu Północnoatlantyckiego. Politycy, wojskowi oraz eksperci debatowali m.in. nad zjawiskiem, jakim jest wojna hybrydowa. O sferze bezpieczeństwa i roli NATO rozmawialiśmy z dr. hab. Tomaszem Aleksandrowiczem, profesorem Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Przewodniczącym Rady Nadzorczej Zarządu Wywiadu Ekonomicznego oraz ekspertem Narodowego Centrum Studiów Strategicznych. – Siłą rzeczy narażamy się na reakcje Putina. Kreml ma niemalże do perfekcji opracowane warianty prowadzenia walki informacyjnej. Robią to bardzo skutecznie. Stąd reakcje w poszczególnych środowiskach, które wypowiadają się przeciw takim rozwiązaniom. Ale NATO pokazuje również, że nie jesteśmy zwolennikami powrotu do zimnej wojny. Chcemy podkreślić, że jesteśmy gotowi odeprzeć różne napaści, łącznie z tymi o charakterze hybrydowym. Nie tylko pokazujemy swoje stanowiska, ale chcemy dojść do jakiegoś porozumienia. Żadna ze stron nie życzy sobie wyścigu zbrojeń, bo to wydawanie pieniędzy – mówił ekspert.
Kampania wyborcza w USA nabiera przyspieszenia. Nominację z ramienia Partii Demokratycznej otrzyma Hillary Clinton, a z Partii Republikańskiej Donald Trump. Pojawia się pytanie, jak kampania wyborcza w USA wpłynie na relację z Unią Europejską oraz z trwające negocjacje o Transatlantyckim Porozumieniu o Wolnym Handlu. – Nadchodzące wybory w USA będą jednymi z najbardziej nieprzewidywalnych w ostatnim czasie. Zaskoczeniem jest już start z ramienia Republikanów Donalda Trumpa, który nie jest politykiem tej partii. Przez wielu Republikanów nie jest traktowany jako osoba, która jest powiązana szczególnie mocno z wartościami republikańskimi. Do głosu dochodzą także wyborcy, którzy są źli, niezadowoleni, oczekują zmiany bardziej radykalniej od tej, której konwencjonalny system wyborczy nie może im zaoferować – tłumaczył dr Marcin Zaborowski, wiceprezes Center for European Policy Analysis.
W lipcu w Turcji doszło do próby wojskowego zamachu stanu, jak się później okazało zakończonej niepowodzeniem. Wojsko próbowało przejąć władzę, aby jak twierdzili puczyści „przywrócić demokratyczny porządek” poprzez obalenie prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana. – Skutki tego mogą być jednak zdecydowanie poważniejsze niż wszystkich poprzednich. Po pierwsze jest to druga armia NATO. Oglądamy armię, która w przypadku potencjalnego konfliktu z Rosją miałaby flankować od południa ten kraj, wiązać go i na niej opiera się bezpieczeństwo Europy. Tymczasem my widzimy żołnierzy NATO, którzy zachowują się jak żołnierze iraccy, czyli są aresztowani, rozbierani, chłostani pasami i siedzą skuci. Ta sytuacja bardzo mi przypominała Irak. To coś niepokojącego – powiedział dr Wojciech Szewko, ekspert ds. polityki międzynarodowej i terroryzmu.
Do Rosji z roboczą wizytą udał się prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan, który rozmawiał z Władimirem Putinem o normalizacji stosunków między ich krajami. Czy polityczne zbliżenie między nimi to początek bliskiej relacji, czy jednak jest to wynik politycznej kalkulacji nastawionej na osiągnięcie doraźnych celów? – Powszechnie zakładamy, że ochłodzenie w stosunkach Turcji z Zachodem oznacza zbliżenie z Rosją. Jeśli jednak spojrzymy z perspektywy Turcji, to Rosja nie jest najwygodniejszym partnerem. Owszem, obraz taki upowszechniany jest w mediach. Turcy są przekonywani, że ocieplenie z Rosją służy interesom Ankary oraz że jest ona równorzędnym parterem Moskwy. Natomiast w mediach rosyjskich normalizacja z Turcją jest przedstawiana w zupełnie inny sposób – to prezydent Erdogan się pokajał i to on przeprosił. Faktem jest, że w nowej sytuacji to właśnie Turcja będzie stroną słabszą. Nie jest to jednak tak proste, ponieważ Ankara jest bardzo ważna dla polityki Władimira Putina i to z wielu względów. Obydwa państwa w wielu regionach są ściśle ze sobą powiązane, ale z drugiej strony są również bardzo zantagonizowane – powiedziała dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Wyzwania jakie stoją przed polską armią to jednak nie tylko geopolityczne zagrożenia, ale także konieczność przemyślenia dotychczasowej struktury naszego bezpieczeństwa. Brak obowiązkowej służby wojskowej wielu przyjęło z ulgą. Uznano, że armia zawodowa nam wystarczy. Tymczasem nowe wyzwania wymagają stworzenia jednostek pomocniczych, które będą w stanie wspomóc wojsko. Czy zatem obrona terytorialna to konieczność? A może szansa na doświadczenie, które zaprocentuje w przyszłości? O tym rozmawialiśmy z Radosławem Żydokiem z Fundacji Republikańskiej.
Nasi pozostali goście: Prof, Witold Modzelewski, Julia Michalak (Polski Instytut Stosunków Międzynarodowych), Marcel Klinowski (Stowarzyszenie Republikanie), Marlena Happach (SARP), Janusz Kowalski (PGNIG), Łukasz Pawłowski (Kultura Liberalna), Dariusz Materniak (Fundacja Centrum Badań Polska-Ukraina), Piotr Wołejko (ekspert ds. stosunków międzynarodowych), Marcin Zaborowski (CEPA), Paweł Purski (Grayling), Tomasz Styś (Instytut Sobieskiego), Jan Ołdakowski (Muzeum Powstania Warszawskiego), Karolina Baca-Pogorzelska (dziennikarz Dziennika Gazeta Prawna), Sławomir Sokołowski (Uniwersytet Warszawski, Hybrydy), Patryk Gorgol (ekspert ds. stosunków międzynarodowych), Ireneusz Zyska, prof. Marek Rocki, Andrzej Sadowski, Joanna Skrzyńska (TNS Polska), Michał Baranowski (German Marshall Fund), Maciej Woźniak (PGNiG), Adrian Zwoliński (Centrum Studiów Polska-Azja), Zbigniew Gryglas (poseł Klubu Poselskiego Nowoczesna, członek sejmowej Komisji ds. Energii i Skarbu Państwa).
Prowadzący:
Wojciech Jakóbik
Analityk sektora energetycznego. Redaktor naczelny BiznesAlert.pl. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, licencjat politologii, magister stosunków międzynarodowych.
Marcin Roszkowski
Prezes Instytutu Jagiellońskiego. Przedsiębiorca. Poprzednio także pracownik naukowy ISP PAN, wykładowca Collegium Civitas, dyrektor Departamentu Komunikacji i Promocji NBP, szef działu PR i rzecznik prasowy Muzeum Powstania Warszawskiego, rzecznik prezydenta Warszawy oraz wicedyrektor Biura Spraw Międzynarodowych w Kancelarii Prezydenta RP. Główne kierunki badań: energetyka odnawialna, studia strategiczne i stosunki międzynarodowe.
Bartłomiej Sawicki
Redaktor BiznesAlert.pl. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku Stosunki Międzynarodowe.Obszar zainteresowań: niekonwencjonalne źródła węglowodorów oraz obszar pojugosłowiański.
