Zobowiązanie się UE do przejścia na czystą energię jest nieodwracalne i nie podlega negocjacjom. W tym procesie przechodzenia z gospodarki opartej na paliwach kopalnych na gospodarkę bardziej zrównoważoną żaden z regionów nie powinien być pozostawiony sam sobie.
Szansa dla regionów górniczych
Nowa, uruchomiona platforma ma ułatwić tworzenie projektów i długoterminowych strategii dla regionów górniczych. Te projekty i strategie mają służyć pobudzeniu procesu transformacji i reagowaniu na wyzwania środowiskowe i społeczne. Dzięki niej zainteresowane strony na poziomie unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym, zaangażowane w proces transformacji, będą mogły rozwijać różne formy partnerstwa i uczyć się od siebie nawzajem. Działalność platformy początkowo skupi się na regionach górniczych, a w przyszłości obejmie również regiony o wysokiej emisji dwutlenku węgla. Ma ona wspierać przejście na czystą energię i kłaść większy nacisk na sprawiedliwość społeczną, zmiany strukturalne, nowe umiejętności i wsparcie finansowe gospodarki realnej.
Platforma dla regionów górniczych w okresie transformacji została oficjalnie zainaugurowana w Strasburgu przez Maroša Šefčoviča, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej odpowiedzialnego za unię energetyczną, Miguela Ariasa Cañetego, komisarza do spraw polityki klimatycznej i energetycznej oraz Corinę Creţu, komisarz ds. polityki regionalnej, a także przedstawicieli europejskich regionów, różne zainteresowane strony i liderów biznesu. Inauguracja ma miejsce w przeddzień szczytu „One Planet” zwołanego przez prezydenta Francji Emmanuela Macrona z okazji drugiej rocznicy porozumienia klimatycznego z Paryża. Podczas szczytu Komisja potwierdzi swoje zaangażowanie na rzecz przyszłościowej polityki przeciwdziałania zmianie klimatu i wykaże, że UE jest liderem w walce ze zmianą klimatu, świecąc przykładem i realizując konkretne działania. Nowa platforma jest jednym z kluczowych działań towarzyszących strategii określonej w pakiecie „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” (IP/16/4009), który przyjęto w listopadzie 2016 r.
Ścisła współpraca
Wiceprzewodniczący Komisji odpowiedzialny za unię energetyczną Maroš Šefčovič, powiedział: Wyzwaniom stojącym przed regionami górniczymi UE można stawić czoła jedynie wespół z wszystkimi zainteresowanymi stronami w terenie. Unia energetyczna zapewnia dla tych działań odpowiednie ramy. Chcemy ściśle współpracować z podmiotami na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, wspierając zmiany strukturalne, wykorzystując rozwiązania dostosowane do indywidulanych potrzeb i wszystkie dostępne środki. Naszym celem jest zapewnić każdemu regionowi korzyści z przejścia na czystą energię, przyczynić się do powstania nowych miejsc pracy i promować inwestycje w nowe technologie.
Komisarz do spraw polityki klimatycznej i energetycznej Miguel Arias Cañete dodał: Rządy, przemysł i regiony świata odchodzą od gospodarki opartej na węglu. Maleje produkcja energii elektrycznej pochodzącej tylko z węgla. Ta tendencja jest nieodwracalna również tu, w Europie. Jednak to przejście na bardziej zrównoważoną gospodarkę będzie dla niektórych regionów trudniejsze. Na transformacji powinni skorzystać wszyscy Europejczycy, żaden region nie powinien pozostać w tyle na skutek odchodzenia od paliw kopalnych. Ta inicjatywa wesprze państwa, regiony, społeczności i pracowników w UE w stawianiu czoła wyzwaniu, jakim jest konieczne przejście na czystą energię i związana z tym dywersyfikacja gospodarcza.
Komisarz ds. polityki regionalnej Corina Crețu stwierdziła: Współpraca na rzecz lepszej przyszłości dla wszystkich jest celem Unii Europejskiej i polityki spójności. Komisja Europejska daje dziś regionom górniczym znak, że podejmuje konkretne działania mające wesprzeć je w sprawnym przechodzeniu na nowoczesną, zrównoważoną, dobrze funkcjonującą gospodarkę, z której nikt nie będzie wykluczony.
Komisja już obecnie wspiera za pośrednictwem swej polityki spójności przemiany w regionach górniczych i regionach o wysokiej emisji dwutlenku węgla. Polityka obejmująca całą UE wspiera regiony w procesie transformacji gospodarczej, rozwijając ich potencjał inteligentnej specjalizacji, tzn. te obszary, w których regiony mogą wykazać się konkurencyjną przewagą, a dzięki którym mogą stosować innowacyjne i niskoemisyjne rozwiązania. UE dzięki polityce spójności jest w stałym, bezpośrednim kontakcie z partnerami regionalnymi działającymi w terenie i może zapewniać dostosowane do indywidualnych potrzeb wskazówki dotyczące przemian strukturalnych.
Skorzysta Polska
Jednocześnie Komisja prowadzi prace pilotażowe z niewielką liczbą regionów w niektórych państwach członkowskich, mające na celu zaplanowanie i przyspieszenie dywersyfikacji gospodarczej i transformacji technologicznej dzięki wsparciu technicznemu, wymianie informacji i dostosowanemu do potrzeb dwustronnemu dialogowi na temat odpowiednich funduszy unijnych, programów i instrumentów finansowych. W drugiej połowie 2017 r. na żądanie Słowacji, Polski i Grecji zostały utworzone dla tych państw członkowskich zespoły pilotażowe mające wesprzeć regiony: kraj trenczyński, Śląsk i Macedonię Zachodnią w zależności od ich potrzeb. W miarę postępu prac tych zespołów, ich doświadczenia będą udostępniane na platformie dla regionów górniczych w okresie transformacji.
W 41 regionach w 12 państwach członkowskich nadal prowadzi się wydobycie węgla i w sektorze tym bezpośrednio zatrudnionych jest około 185 tys. obywateli. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach produkcja i zużycie węgla w UE stale maleją. Planowane i bieżące likwidacje kopalń węgla oraz zobowiązanie szeregu państw członkowskich do rezygnacji z wykorzystywania węgla do wytwarzania energii mają przyspieszyć tę tendencję spadkową. W tym kontekście platforma dla regionów górniczych w okresie transformacji ma pomóc państwom członkowskim i samym regionom w stawianiu czoła wyzwaniu, jakim jest utrzymanie wzrostu gospodarczego i miejsc pracy w tych społecznościach. Umożliwi ona prowadzenie wielostronnego dialogu na temat ram polityki i finansowania i obejmie zagadnienia takie jak reformy strukturalne, w tym dywersyfikacja gospodarcza i przekwalifikowanie, wykorzystywanie technologii energii odnawialnej, ekoinnowacji i zaawansowanych technologii węglowych.
Pakiet „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” dotyczy nie tylko zwalczania zmiany klimatu, jego celem jest również zapewnienie nowych miejsc pracy i rozwoju dzięki ułatwianiu tworzenia nowych możliwości zatrudnienia w sektorze energetycznym i inwestycjom w nowoczesne technologie. W latach 2008–2014 liczba miejsc pracy w sektorze technologii energii odnawialnej wzrosła o 70 proc. i dziś sektor czystej energii UE zatrudnia około 2 mln ludzi, głównie w sektorach energii odnawialnej i efektywności energetycznej. Do 2030 r. może powstać w tych sektorach dodatkowych 900 tys. miejsc pracy, pod warunkiem, że zostaną odpowiednio zmobilizowane inwestycje publiczne i prywatne. W sektorze efektywności energetycznej może powstać dodatkowo na poziomie lokalnym do 400 tys. miejsc pracy.
Komisja Europejska
