Energetyka

IJ: Jakie wnioski płyną dla Polski z unijnych strategii – wodorowej oraz łączenia sektorów? (ANALIZA)

Budynek Komisji Europejskiej. fot. flickr.com/libereurope (CC BY 2.0)

Budynek Komisji Europejskiej. fot. flickr.com/libereurope (CC BY 2.0)

Elektryfikacja ciepłownictwa i transportu w oparciu o rosnący udział odnawialnych źródeł energii oraz rozwijanie technologii wodorowych to główny kierunek transformacji energetycznej w Unii Europejskiej. Szczegóły przedstawiła dziś Komisja Europejska w strategii dotyczącej tzw. łączenia sektorów energii elektrycznej, transportu, przemysłu, ciepłownictwa systemowego i ogrzewania budynków oraz strategii rozwijania gospodarki wodorowej. Pokazują jak w perspektywie do 2050 roku w Unii Europejskiej będzie postępować zmiana roli i sposobu funkcjonowania sektorów energii w kontekście osiągnięcia przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 roku. Podejście Komisji Europejskiej jest spójne z wnioskami płynącymi z raportu Instytutu Jagiellońskiego opublikowanego 4 czerwca br. “Łączenie sektorów zielonej energii. Co to oznacza dla Polski? – piszą eksperci Instytutu Jagiellońskiego Paweł Wróbel, Christian Schnell. Elektryfikacja, decentralizacja, digitalizacja”. Co istotne, ten kierunek będzie miał nie tylko odzwierciedlenie w przyjmowanej legislacji, lecz także uruchamianiu finansowania ze środków UE.

Polska a strategie UE

Realizacja łączenia w/w sektorów poprzez ich elektryfikację to wyzwanie dla utrzymania systemu elektroenergetycznego. Zgodnie z wnioskami KE znacząco zwiększy się zapotrzebowanie na energię elektryczną w UE. Dotyczy to również Polski – raport Instytutu Jagiellońskiego wskazuje na wzrost popytu na energię elektryczną o 65 procent do 2050 roku pomimo działań na rzecz efektywności energetycznej, które powodują spadek zużycia energii elektrycznej o 15 procent. Według prognoz już w 2030 roku ponad połowa energii elektrycznej zużywanej w Polsce może zostać wytwarzana z odnawialnych źródeł energii, głównie z elektrowni wiatrowych i instalacji fotowoltaicznych. Będzie to wymagało inwestycji w elastyczne nowe moce wytwórcze z paliwem zeroemisyjnym oraz rozbudowę i digitalizację sieci. Krajowy system elektroenergetyczny stoi również w obliczu wyzwań związanych z geograficzną zmianą lokalizacji swoich mocy wytwórczych począwszy od najbliższej dekady w której rozpocznie się uruchamianie farm wiatrowych na Bałtyku. Także Komisja podkreśliła dziś, iż morską energetykę wiatrową w UE czeka okres bardzo znacznego wzrostu – z obecnych 12 GW aż do 300-450 GW w 2050 roku.

Ponadto, zmieni się profil popytu i podaży na rynku energii elektrycznej. Musi temu towarzyszyć rozwijanie digitalizacji zarządzania popytem. Komisja Europejska wskazuje konieczność zagwarantowania elastyczności zdecentralizowanego systemu, do czego ma przyczynić się elastyczne reagowanie na podaż i popyt energii m.in. ze strony samochodów elektrycznych i z sektora ogrzewania budynków. Równie istotne będzie rozwijanie magazynowania oraz zarządzania popytem (DSR).

Komisja Europejska podkreśla wzrost udziału odnawialnych źródeł w miksie elektroenergetycznym – do 2030 powinien on ulec podwojeniu osiągając poziom 55-60%, a w 2050 wzrośnie do 84 procent. Największe wyzwania związane są z sektorem budynków. Zgodnie z założeniami unijnej strategii główną rolę do odegrania będzie miała technologia pomp ciepła. Według KE ich udział w budownictwie indywidualnym wzrośnie do 40 procent w 2030 roku oraz do 50-70 procent w 2050 roku. W budynkach komercyjnych ten udział będzie jeszcze większy tj. 65 procent w 2030 roku i 80 procent w 2050 roku. Jest to spójne ze wskazaniami organizacji branżowej PORTPC, która prognozuje wzrost w budynkach jednorodzinnych w Polsce z obecnych 3 procent nawet do 23 procent w 2030 roku. Raport IJ prognozuje, iż koszty początkowe instalacji pomp ciepła zostaną obniżone za pomocą programów wsparcia, a koszty operacyjne będą bardziej konkurencyjne niż dla kotłów gazowych.

Neutralność klimatyczna pośrednio warunkuje obecne działania przedsiębiorstw ciepłowniczych poprzez dokonywanie wyborów, które są zgodne ze ścieżką dojścia do zeroemisyjnych rozwiązań w roku 2050. Już teraz wiadomo, że za kilka lat sieci grzewcze będą zasilane przez większe pompy ciepła, wspierane przez magazyny ciepła, co wymaga nieuniknionej głębokiej modernizacji wysokotemperaturowego ciepłownictwa sieciowego opartego o paliwa kopalne. Aż 95 procent systemów ciepłowniczych w Polsce stanowią nieefektywne sieci, które nie kwalifikują się do uzyskania pomocy publicznej. Do rozstrzygnięcia pozostaje czym zastąpić gaz ziemny jak paliwo w elektrociepłowniach szczytowych, bez których większe systemy ciepłowniczy w metropoliach nie będą w stanie funkcjonować. Paliwo gazowe najprawdopodobniej będzie zastąpione przez zielony wodór, uzyskany za pomocą elektrolizy. W polskich realiach ciepłownictwo systemowe może być kołem zamachowym gospodarki wodorowej i przyczynić się do wczesnego komercyjnego zastosowania technologii wodorowej.

Równie istotnie zwiększy się udział samochodów elektrycznych. Komisja oczekuje, że dzięki integracji sektorów do 2050 roku w transporcie uda się osiągnąć redukcję do 90 procent emisji. Ponadto, w ramach rozwoju infrastruktury dla samochodów elektrycznych w państwach UE powstanie co najmniej 1 mln publicznych stacji ładowania do 2025 roku, często w technologii V2G jako magazyn energii przydatny do świadczenia usług systemowych.

Sektor budynków będzie traktowany w najbliższych latach w Unii priorytetowo z uwagi na bardzo duży potencjał zwiększania efektywności energetycznej oraz redukcji emisji CO2. Stąd modernizację zarówno publicznych jak i prywatnych budynków czeka bardzo duże wsparcia finansowe i regulacyjne ze strony Unii. Jesienią zostaną przedstawione szczegóły w ramach tzw. „fali renowacji”.

Przyjęte dziś przez Komisję Europejską strategie pokazują jaki będzie kierunek wsparcia transformacji energetycznej z przyszłego unijnego budżetu po 2021 roku oraz instrumentu „Generation Next EU”, który kwotą 750 mld euro ma wspierać inwestycje w ramach wychodzenia z kryzysu pokoronawirusie. Jednym z głównych kryteriów będzie wspieranie inwestycji cyfrowych i „zielonych”. Dla Polski oznacza to konieczność uwzględnienia założeń strategii przyjętych dziś przez KE w czasie planowania mechanizmów i programów, które będą wykorzystywać unijne środki na finansowanie transformacji energetycznej.

Źródło: Instytut Jagielloński


Powiązane artykuły

Unia, inspirowana przez Włochy, pomoże rozwinąć afrykańską energetykę

Pogarszająca się sytuacja geopolityczna stawia przed ubogą w surowce Europą problem znalezienia nowych źródeł zaopatrzenia. Włochy od ponad pół wieku...

Zasoby ropy i gazu w Ameryce rosną, globalne zapotrzebowanie również  

Najnowsze dane pokazują, że zasoby ropy i gazu ziemnego w USA znacząco wzrosły dzięki postępom technologicznym. Eksperci wskazują, że światowe...

Ustawa wiatrakowa trafiła do Senatu. Ma kolejne niekorzystne poprawki

Sejm głosami posłów koalicji 15 października przyjął przepisy wprowadzające specjalne fundusze partypacyjne, z których właściciele domów i lokali mieszkalnych zlokalizowanych...

Udostępnij:

Facebook X X X