Kłostowska: Samorządy mogą skorzystać na przyjaźni z wodorem, ale ten potrzebuje wsparcia (ROZMOWA)
– Gospodarka wodorowa na poziomie samorządowym ma potencjał, jednakże musi być ona wspierana regulacyjnie, jak i finansowo, aby mogła się ona w pełni rozwinąć. Koszty na samym początku będą duże, jednakże z czasem będą one maleć tak jak w przypadku fotowoltaiki, która jeszcze 20 lat temu była bardzo droga a obecnie, możemy ją zobaczyć, na co drugim domu jednorodzinnym – mówi Żaneta Kłostowska, dyrektorka Klastra Technologii Wodorowych w rozmowie z BiznesAlert.pl.
BiznesAlert.pl: Wodór coraz częściej pojawia się w dyskusji o przyszłości. Jaką rolę dzisiaj pełni w gospodarce?
Żaneta Kłostowska: Wodór jest uważany za kluczowy element w transformacji energetycznej i osiągnięciu neutralności klimatycznej, ale jego rozwój napotyka na szereg wyzwań. Wsparcie regulacyjne i finansowe ze strony rządów i instytucji samorządowych jest kluczowe dla przyspieszenia adopcji wodoru jako nośnika energii. Regulacje mogą pomóc w stworzeniu korzystnego środowiska dla inwestycji w infrastrukturę wodorową, badania i rozwój, a także wdrożenia technologii wodorowych. Dotacje, ulgi podatkowe, subsydia, a także inwestycje w projekty pilotażowe i demonstracyjne mogą zmniejszyć początkowe bariery kosztowe i przyciągnąć sektor prywatny do inwestowania.
Na szczeblu samorządowym, energetyka wodorowa może znaleźć wiele zastosowań, od zasilania flot pojazdów komunalnych, transport miejski, przez systemy magazynowania energii, po wsparcie dla lokalnych systemów energetycznych. Integracja wodoru z lokalnymi strategiami może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, zmniejszenia zależności od paliw kopalnych i przyspieszenia dekarbonizacji.
Jednakże, aby te inicjatywy były skuteczne, niezbędne jest stworzenie odpowiednich ram prawnych i regulacyjnych, które będą wspierać rozwój i wdrażanie technologii wodorowych na poziomie lokalnym. Taka polityka musi być spójna i dostosowana do specyfiki poszczególnych regionów, uwzględniając ich potencjał energetyczny, gospodarczy i środowiskowy.
Jakie są główne cele włączenia technologii wodorowych w plany rozwoju na szczeblu samorządowym? Biorąc pod uwagę brak pieniędzy na poziomie samorządowym…
Inicjatywy samorządów dotyczące włączenia technologii wodorowych w lokalne strategie rozwoju są złożoną odpowiedzią na globalne wyzwania oraz szansą na wykorzystanie unikalnych uwarunkowań regionalnych. Główną motywacją dla takich działań jest przede wszystkim dążenie do dekarbonizacji i realizacja założeń porozumienia paryskiego, które wymagają znaczącej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Technologie wodorowe, ze względu na swój potencjał w zakresie czystej energii, stanowią jedno z kluczowych rozwiązań na tej drodze.
Poszczególne regiony, takie jak Pomorze, dysponują specyficznymi atrybutami, które mogą sprzyjać rozwojowi gospodarki wodorowej. Dzięki dostępowi do morza, możliwościom magazynowania wodoru w kawernach, a także potencjałowi rozwoju morskich farm wiatrowych, Pomorze posiada naturalne predyspozycje do stania się hubem wodorowym. Te zasoby umożliwią w przyszłości bezpośrednią produkcję zielonego wodoru oraz jego wykorzystanie, na przykład w portach, co sprzyja dekarbonizacji sektora transportowego.
Na południu Polski, gdzie warunki do produkcji energii z wiatru są mniej korzystne, alternatywą może być energia słoneczna oraz chociażby wykorzystanie obszarów pokopalnianych i ich rekultywacja związana z rozwojem technologii wordowych. Taki regionalny kontekst pokazuje, że strategie wdrażania technologii wodorowych muszą być dostosowane do lokalnych możliwości i potrzeb.
Rola samorządów w tym procesie jest jednym z kluczowych elementów, gdyż to właśnie one, mogą usprawniać rozwój gospodarki wodorowej. Szczególnie otwierając drogę dla innowacji i inwestycji, powinny przyczyniać się do lokalnego rozwoju gospodarczego, tworzenia nowych miejsc pracy – wzmocnienie local content. Wszystko to świadczy o strategicznym znaczeniu samorządów w aspekcie wykorzystania technologii wodorowych jako narzędzia służącego nie tylko dekarbonizacji, ale także stymulowaniu lokalnej gospodarki i innowacyjności.
Jego rola powinna głównie polegać na wspieraniu inicjatyw inwestycyjnych, zamiast stawiania przed nimi barier, oraz na promowaniu komunikacji między przedsiębiorcami a instytucjami administracyjnymi.
Biorąc pod uwagę te aspekty, nawet samorządy z ograniczonymi budżetami mogą znaleźć motywację do inwestowania w technologie wodorowe, widząc w nich długoterminową inwestycję. Pomimo wyzwań finansowych, mogą poszukiwać wsparcia przez krajowe granty, fundusze unijne, partnerstwa publiczno-prywatne, czy też poprzez angażowanie lokalnych przedsiębiorstw i instytucji naukowych w wspólne projekty badawcze i rozwojowe.
Czy rozwój technologii wodorowych na poziomie samorządowym jest opłacalny w zakresie finansowym, aby samorządy mogły udźwignąć utrzymanie tak kosztownej i nowatorskiej technologii?
Rozwój technologii wodorowych na szczeblu samorządowym, mimo iż obecnie jest to przedsięwzięcie o wysokim progu finansowym, prezentuje znaczący potencjał w dłuższym horyzoncie. Chociaż koszty są obecnie bardzo wysokie, to wykorzystanie technologii wodorowych, zarówno w procesie dekarbonizacji jak i w zasilaniu transportu publicznego, obiecuje szybką zmianę tego obrazu. Możliwość eliminacji emisji dwutlenku węgla w tych obszarach jest szczególnie wartościowa, przyczyniając się do znaczącej redukcji.
Istotnym aspektem jest także przewidywana komercjalizacja technologii w zakresie elektrolizy, magazynowania wodoru oraz adaptacja infrastruktury do nowych wymagań technicznych. Historia rozwoju fotowoltaiki, gdzie koszty znacząco spadły przez ostatnie dwie dekady, czyniąc tę technologię powszechnie dostępną, może służyć za przykład dla sektora wodorowego. Przypomina nam to, że każda nowa technologia na początku swojej drogi napotyka na bariery – przykładowo w postaci długich czasów oczekiwania na dostawy i integrację z istniejącymi systemami, podobnie jak miało to miejsce w projektach takich jak trigeneracja wodorowa w Gaju Oławskim – natomiast tutaj jednoznacznie determinacja pozwoliła na osiągnięcie sukcesu.
W miarę pojawiania się większej liczby producentów i rozwijania się rynku, możemy spodziewać się skrócenia czasów dostaw i uproszczenia procesu implementacji tych rozwiązań. Dlatego też, w dłuższej perspektywie, finansowanie projektów związanych z technologiami wodorowymi powinno nie tylko wzrosnąć, ale również stać się bardziej dynamiczne, co w konsekwencji doprowadzi do obniżenia kosztów. Ta ewolucja może sprawić, że inwestycje w wodór staną się bardziej przystępne dla samorządów, oferując jednocześnie znaczące korzyści środowiskowe i gospodarcze.
Jakie technologie konwersji i magazynowania wodoru są obecnie najbardziej efektywne oraz jak samorządy mogą wspierać ich implementację?
W kontekście aktualnie dominujących technologii związanych z konwersją i magazynowaniem wodoru, warto podkreślić ich kluczowe aspekty technologiczne. Na pierwszy plan wysuwają się technologie magazynowania wodoru, zwłaszcza zbiorniki trzeciego i czwartego typu, które umożliwiają skuteczne przechowywanie wodoru pod wysokim ciśnieniem – odpowiednio do 350 oraz 700 barów. To właśnie te metody magazynowania znajdują szerokie zastosowanie i cieszą się rosnącym zainteresowaniem.
Równie istotne są technologie wodorowych ogniw paliwowych, które stanowią innowacyjne rozwiązanie dla sektora transportu, w tym zarówno dla transportu drogowego, jak i morskiego. W przypadku transportu morskiego, na uwagę zasługują alternatywne paliwa takie jak metanol i amoniak, produkowane głównie z wykorzystaniem wodoru – zarówno docelowo z tzw. zielonym, jak i jeszcze często spotykanego szarego wodoru.
Działania samorządów mogą znacząco przyczynić się do wspierania tych technologii poprzez ułatwianie dialogu i współpracy między różnymi podmiotami, a także poprzez promowanie i wprowadzanie regulacji sprzyjających rozwojowi infrastruktury dla produkcji, magazynowania i dystrybucji wodoru. Istotne jest również stwarzanie sprzyjających warunków dla inwestorów, chcących rozwijać infrastrukturę niezbędną do efektywnego wykorzystania tych technologii.
Przykłady takich działań możemy obserwować w krajach takich jak Hiszpania czy Portugalia, które są jednymi z liderów w zakresie budowy stacji tankowania wodoru, dostępnych dla szerokiego spektrum użytkowników, w tym transportu ciężkiego i publicznego. To pokazuje, że zaangażowanie na różnych poziomach – od technologicznego, przez regulacyjny, aż po wspieranie inwestycji – jest kluczowe dla przyspieszenia adopcji wodoru jako zrównoważonego źródła energii.
Jakie są największe wyzwania związane ze wdrażaniem technologii wodorowych na poziomie lokalnym?
W trakcie niedawnych targów EduOffshre, miała miejsce istotna dyskusja wśród specjalistów z branży wodorowej i offshore, gdzie zgodnie podkreślono największe wyzwania stojące przed wdrażaniem technologii na szczeblu lokalnym. Jednym z głównych problemów, który został wyeksponowany, są braki legislacyjne. Obecnie brak jest spójnych regulacji dotyczących wydawania pozwoleń na wykorzystanie nowych technologii i ich certyfikacji, stanowi poważną przeszkodę w ich implementacji.
Kolejnym znaczącym wyzwaniem jest kwestia czasu. W kontekście celów dekarbonizacyjnych, proces wydawania pozwoleń powinien być znacznie przyspieszony, by umożliwić realizacje inwestycji i tym samym obniżenie kosztów. Kluczowa jest tutaj ekonomia projektów, która bez odpowiednio szybkiego postępu w kwestiach regulacyjnych może napotkać znaczne trudności.
Aby przezwyciężyć te przeszkody, niezbędne jest stworzenie stabilnego i przejrzystego otoczenia regulacyjnego. Bez jasnych ram trudno oczekiwać zaangażowania zewnętrznych inwestorów oraz rozwoju nowych technologii wodorowych. W tej sytuacji nie dojdzie do budowy fabryk czy infrastruktury, utworzenia zielonych stref przemysłowych ponieważ wszystkie te inicjatywy wymagają odpowiednich pozwoleń.
Podsumowując, główne wyzwania związane ze wdrażaniem technologii wodorowych na poziomie lokalnym dotyczą przede wszystkim braku spójnych regulacji, potrzeby przyspieszenia procesu wydawania pozwoleń oraz zapewnienia wsparcia finansowego dla projektów. Tylko dzięki adresowaniu tych kwestii możliwe będzie pełne wykorzystanie potencjału wodoru jako nośnika energii.
Jak rozwój technologii wodorowych może wpłynąć na lokalne gospodarki i tworzenie miejsc pracy?
Rozwój technologii wodorowych stanowi horyzont dla lokalnych gospodarek, dając w ich strukturach nie tylko możliwości nowych miejsc zatrudnienia, ale i rodząc szereg innowacyjnych profesji oraz technologicznych rozwiązań. To czas w energetyce, gdzie pracownicy z sektora energetyki konwencjonalnej, poprzez proces przekwalifikowania, mogą znaleźć zatrudnienie – kontynuację pracę przy wykorzystaniu zgromadzonego doświadczenia. W ramach międzynarodowego projektu Green Skills for Hydrogen, w którym jesteśmy partnerem, szczegółowo zmapowano luki kompetencyjne w branży wodorowej. Na tej podstawie opracowane zostały precyzyjne ścieżki rozwoju kompetencji, mające na celu uzupełnienie tych braków i umożliwienie profesjonalistom płynnego przejścia do dynamicznie rozwijającego się sektora.
Trzeba pamiętać że Polska, charakteryzuje się kadrą wysoko wykwalifikowanych inżynierów oraz innowacji technologicznych. Przykłady prac dotykających wielopoziomowo obszarów: jak synergia energetyki jądrowej z wodorem badana przez Instytut Energetyki, projekt GreenBox Rockfin, czy pionierskie zastosowania kotłów wodorowych przez Ses Hydrogen, projekt HydroSanok Hynfry, pirolizer do niesortowanych odpadów komunalnych W2H2 są świadectwem tego potencjału.
Dlatego kluczowe jest, aby samorządy stanęły na wysokości zadania, wspierając zarówno rozwój przedsiębiorczości, jak i całych społeczności, tworząc spójne i zintegrowane środowisko dla implementacji gospodarki wodorowej. Będzie to wymagało wielopoziomowego zaangażowania z ich strony, ale także szerokiego dialogu z ekspertami. Warto podkreślić, jak ważne jest stworzenie odpowiednich warunków, które pozwolą na zatrzymanie wybitnych specjalistów w kraju, zapobiegając ich migracji na rynki międzynarodowe. Tylko w ten sposób, Local Content może rozkwitnąć na pełną skalę, nie przekształcając się w Global Content, co zabezpieczy naszą przyszłość w globalnym krajobrazie gospodarki wodorowej.
Rozmawiali Bartosz Siemieniuk i Paulina Zaborowska
