Według naszych źródeł raport zewnętrznego doradcy, który będzie zawierał m.in. projekcje finansowe a także możliwe modele funkcjonowania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego ma być gotowy do końca marca. – Do końca pierwszego kwartału zakończyć się mają prace firmy doradczej KPMG Advisory dotyczące strategii i modelu finansowego NABE – pisze Teresa Wójcik, redaktor BiznesAlert.pl.
Zmiana struktury krajowego sektora energii
Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, jak ważny jest sprawny system zapewniający bezpieczeństwo energetyczne kraju. Ta wartość w krajach Unii Europejskiej zafascynowanych projektem „Fit for 55” została niemal całkowicie zaniedbana. Obecnie, gdy zależność energetyczna od Rosji okazała się przyczyną poważnych zagrożeń geopolitycznych, bezpieczeństwo energetyczne jest oceniane niemal na równi z bezpieczeństwem militarnym.
Właśnie w tych nowych uwarunkowaniach Rada Ministrów przyjęła drugiego marca dokument, który zmienia strukturę krajowego sektora energii. Wydziela aktywa energetyki węglowej ze spółek energetycznych Skarbu Państwa. Będą one definitywnie przekazane do jednej struktury, zapowiadanej od dość dawna Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Ma to być największa firma energetyczna w Polsce. To ważny krok do bezpiecznej transformacji polskiego sektora elektroenergetycznego i powołania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego – powiedział wicepremier Jacek Sasin, minister aktywów państwowych. W swoim założeniu NABE ma poprawić bezpieczeństwo energetyczne Polski – ma zapewnić stabilne źródła energii, a firmy energetyczne będą mogły rozwijać swoje inwestycje w OZE.
Rząd chce, aby koncerny energetyczne z udziałem Skarbu Państwa skupiły się na realizacji inwestycji nisko- i zeroemisyjnych. W tym celu, z grup kapitałowych spółek energetycznych z udziałem Skarbu Państwa, wydzielone zostaną aktywa związane z wytwarzaniem energii elektrycznej w konwencjonalnych jednostkach węglowych. Pozwoli to na szybszą transformację energetyczną, ponieważ firmy energetyczne zostaną odciążone od kosztownej energetyki węglowej. Chodzi zwłaszcza o ułatwienie finansowania energetyki zero- i niskoemisyjnej. Samo posiadanie bloków węglowych powoduje, że firmom energetycznym coraz trudniej pozyskiwać finansowanie na rynku, a instalacje wysokoemisyjne generują potężne koszty z uwagi na konieczność zakupu uprawnień do emisji CO2.
Schemat NABE
Dokument przyjęty przez Radę Ministrów ma skomplikowaną nazwę „Transformacja sektora elektroenergetycznego w Polsce. Wydzielenie wytwórczych aktywów węglowych ze spółek z udziałem Skarbu Państwa”. Jego głównym celem jest właśnie utworzenie NABE.
Spółki energetyczne kontrolowane przez skarb państwa, Tauron, PGE i Enea posiadają obecnie aż 70 bloków węglowych. Te trzy spółki oraz należąca do PKN Orlen Energa posiadają ponad 30 GW mocy zainstalowanej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym, co daje 62 procent łącznej mocy w krajowym systemie energetycznym. Dzięki decyzji rządu zostanie dokonana integracja tych aktywów w ramach jednej spółki skarbu państwa czyli NABE. Ma to się odbyć w trybie wykupienia przez Skarb Państwa aktywów energetyki węglowej należących dotychczas do powyższych spółek. A następnie zgrupowanie ich w jednej strukturze NABE. Integracja dokona się wokół spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, która zacznie działać właśnie pod nazwą Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego.
NABE ma działać jako holding. Spółki wchodzące do NABE zachowają swój byt prawny. Rozwiązanie takie przyczyni się do stopniowego zwiększenia dywersyfikacji źródeł energii w Polsce przy jednoczesnym zapewnieniu stabilnej perspektywy dotyczącej bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju – podkreślono w komunikacie o decyzji rządu w sprawie utworzenia NABE.
Holding samowystarczalny
NABE będzie podmiotem samowystarczalnym i będzie prowadzić jedynie takie inwestycje oraz modernizacje, które są czy będą niezbędne dla bieżącego utrzymania sprawności eksploatowanych bloków węglowych. Nie będzie natomiast budować nowych obiektów energetyki konwencjonalnej. Tu musimy przypomnieć, że polska energetyka węglowa ma istnieć do 2049 roku wygaszając stopniowo swoje aktywa i swój udział w rynku stosownie do rozwoju energetyki zero- i niskoemisyjnej. Naszym zdaniem – wracając do kwestii samowystarczalności NABE – brak jest w dokumencie perspektywy na utrzymanie tej samowystarczalności przy konieczności stabilnych i możliwie niskich cen energii (a wymaga tego ochrona dużych grup populacji przed ubóstwem energetycznym).
Prezes PGE Wojciech Dąbrowski stwierdził, że Polska musi dążyć do utrzymania silnej i niezależnej branży energetycznej, także wspierając reformę unijnego systemu handlu uprawnieniami. Polska w tym trudnym czasie musi uświadomić politykom w Brukseli, że sytuacja nie jest dla UE korzystna i wymaga zmian w podejściu do polityki klimatycznej. Realizacja Zielonego Ładu „nie może działać na niekorzyść krajów europejskich i bezpieczeństwa ich obywateli” – mówił Dąbrowski.
NABE – znaki zapytania
Dokument przyjęty drugiego marca nie zawiera kilku ważnych elementów ważnych dla przyszłej NABE. Należy do nich przygotowanie projekcji finansowej, która według niektórych źródeł jest na ukończeniu. Nie wiadomo, czy decyzja o NABE oraz stosowne rozwiązania będą notyfikowane w Komisji Europejskiej.
W niedawno opublikowanej rozmowie prezesa PGE „Parkietem”, prezes wyraził przekonanie, że przekonuje, że „na razie nie ma co zawracać głowy Komisji Europejskiej, bo pomoc publiczna jeszcze nie ruszyła.” Zapowiedziano też, że NABE będzie strukturą/holdingiem samowystarczalnym, co można byłoby rozumieć, że obejdzie się bez pomocy publicznej. Notyfikacja wtedy dopiero będzie niezbędna, jeśli proces tworzenia NABE będzie wymagał pomocy publicznej ze stron państwa. Jednak o powstaniu NABE wspomina umowa społeczna rządu z górnikami. Zakładająca konieczną zgodę Komisji Europejskiej. Przystały na to obie strony porozumienia.
Według naszych źródeł raport zewnętrznego doradcy, który będzie zawierał m.in. projekcje finansowe a także możliwe modele funkcjonowania NABE – ma być gotowy do końca marca. Równolegle trwa wycena aktywów węglowych, które najpierw z PGE, Tauronu i Enei, mają trafić do NABE, a potem będą wykupione przed Skarb Państwa.
Kiedy będzie scenariusz bazowy?
Prezes Dąbrowski zapowiedział, że są już przygotowane różne scenariusze projekcji finansowych i trwają prace nad wypracowaniem scenariusza bazowego, który będzie podstawą dalszej strukturyzacji transakcji, a potem wycen transakcyjnych. Do końca pierwszego kwartału zakończyć się mają prace firmy doradczej KPMG Advisory dotyczące strategii i modelu finansowego NABE, strukturyzacji transakcji sprzedaży aktywów i opracowania modelu operacyjnego NABE.
W połowie roku 2022 roku zaplanowano przyjęcie programu transformacji sektora elektroenergetycznego przez rząd. Na przełomie III i IV kwartału 2022 rozpocznie się proces due dilligence, a w kolejnych miesiącach – wycena wydzielanych spółek i nabycie przez Skarb Państwa udziałów w nich. Do końca roku ma nastąpić przejęcie aktywów węglowych spółek przez NABE.
Z bankami konsultowane są problemy przejęcia długu „węglowego” przez NABE i jego alokowania. Przy okazji prezes Dąbrowski zdecydowanie zaprzeczył powiązaniom z podmiotami zagranicznymi. „Nadrzędnym celem jest utrzymanie wytwarzania energii w polskich rękach” – zadeklarował szef PGE.
