Zalewska: Energetyka wiatrowa – trudne realia
Dyskusja o miejscu Odnawialnych Źródeł Energii w miksie energetycznym Polski trwa. W samym obszarze OZE w Polsce najwięcej kontrowersji budzi problem lądowych farm wiatrowych. Nawet raport Najwyższej Izby Kontroli poświęcony tej branży jest interpretowany czasem jako zbyt krytyczny, czasem jako generalnie pozytywna ocena lądowych farm wiatrowych. Tymczasem wciąż nie mamy ustawy dla źródeł odnawialnych. W Sejmie 15 września odbyło się publiczne wysłuchanie na temat kolejnego rządowego projektu ustawy. Wniosek w tej sprawie złożyła posłanka Anna Zalewska z PiS. Jednym z najważniejszym wątków wysłuchania była właśnie problematyka lądowych farm wiatrowych – portal BiznesAlert.pl zwrócił się więc do posłanki z pytaniem, dlaczego „wiatraki” budzą tyle kontrowersji.
– Nieuporządkowane są liczne kwestie prawne. Chodzi nie tylko o brak ustawy o OZE. Lądowe farmy wiatrowe niezdefiniowane w prawie budowlanym z bardzo niedobrymi konsekwencjami. Prawo budowlane nie zna nawet pojęcia takich obiektów energetycznych. Elektrownie wiatrowe nie zostały przypisane do żadnej kategorii obiektów budowlanych – mówi nam Anna Zalewska – Zdarza się, że w pozwoleniu na budowę, określa się je, jako „wolno stojące kominy i maszty”, „sieci elektroenergetyczne” albo „inne budowle”. Obowiązujące przepisy o dozorze technicznym nie definiują, jakie elementy mechaniczne farmy i elektrowni wiatrowej maja podlegać kontroli odpowiednich służb. Przepisy prawa nie definiują również dopuszczalnych norm innych potencjalnych zagrożeń, takich jak chociażby nasilenie infradźwięków oraz efektów stroboskopowych. Z tego powodu powołane do tego instytucje państwa nie wykonywały badań wpływu farm wiatrowych na środowisko. W konsekwencji zapewnienie bezpiecznego użytkowania elektrowni wiatrowych pozostaje poza nadzorem jakichkolwiek organów inspekcyjnych państwa.
Posłanka uważa, że niedookreślone dla energetyki wiatrowej przepisy powodują brak jednoznacznego orzecznictwa. Jednocześnie prawo nie gwarantuje wystarczająco warunków lokalizacji, a następnie budowy elektrowni wiatrowej. Tak, by były one bezpieczne dla środowiska i stanowiły jak najmniejszą uciążliwość dla mieszkańców w sąsiedztwie takiej elektrowni. Jest też często obecny problem braku uzgodnienia lokalizacji farmy wiatrowej z planem zagospodarowania przestrzennego w gminach. Tu jest znowu brak odpowiednich przepisów w ustawie o planowaniu przestrzennym. – I stwierdza następnie, że wbrew niektórym wypowiedziom osób związanych z energetyką wiatrową – raport Najwyższej Izby Kontroli jest realistyczny i oparty na faktach, gdy negatywnie ocenia proces powstawania lądowych farm wiatrowych w Polsce. Wiadomo, że władze gminne zwykle decydowały o lokalizacji farm wiatrowych ignorując społeczne sprzeciwy. Budową wielu elektrowni wiatrowych zainteresowane były pełniące funkcje lub zatrudnione w gminach osoby, bo te obiekty powstawały na ich działkach. W wielu przypadkach władze gmin udzielały zgodę na lokalizację elektrowni wiatrowych zależnie od przekazania na rzecz gminy darowizn przez inwestorów. Nic dziwnego, że autorzy raportu NIK ocenili, że powstawianiu farm wiatrowych często towarzyszyły ostre konflikty interesów, brak transparentności i korupcja oraz lobbing niezgodny z prawem.
Anna Zalewska na zakończenie zauważa, że wątpliwości budzi aspekt ekonomiczny elektrowni wiatrowych. O ile małe prosumenckie elektrownie wiatrowe są bardzo pożyteczne dla właścicieli, gdyż prąd zużywają oni na własne potrzeby, gdy są odpowiednie warunki wiatrowe – o tyle duże elektrownie dostarczające prąd do sieci produkują go wtedy, kiedy wiatr wieje. Czyli w polskich warunkach przez 1/3 roku. Pozostałe 2/3 roku muszą taką brakującą ilość mocy dodatkowo dostarczyć elektrownie konwencjonalne. – To nowy i znaczący koszt dla energetyki konwencjonalnej, obciążający ostatecznie końcowego klienta. Jest też mit korzyści ekonomicznych w postaci nowych miejscach pracy w gminach. Tymczasem, gdy obiekt pracuje sprawnie, zatrudnia jedną osobę – mówi w rozmowie z BiznesAlert.pl Zalewska.
