Turcja i UE kontynuują wspólny kurs na dywersyfikację dostaw gazu
(Marta Georgijew/MSZ)
Pierwsze dostawy gazu z TANAP mają mieć miejsce w 2020 r. Ilość dostarczanego gazu w 2010 r. ma wynieść 16 miliardów metrów sześciennych (mms), z czego 10 mms jest przeznczone jest do wykorzystania przez Turcję, zaś 6 mms ma trafić do państw UE.
Pierwsze spotkanie na wysokim szczeblu pomiędzy Turcją a UE dotyczące energetyki odbyło się 17 marca 2015 r. Drugie spotkanie na wysokim szczeblu odbyło się w 28 stycznia 2016 r. w Stambule. Ze strony UE w spotkaniu uczestniczył Komisarze ds. Energetyki i Klimatu – Miguel Arias Cayete, a ze strony tureckiej – Minister Energetyki i Zasobów Naturalnych – Berat Albayrak. Na spotkaniu omawiano kwestię dostawy gazu do Europy za pośrednictwem rurociągu TANAP, łączącego złoże gazu w Shah Deniz w Azerbejdżanie z Europą Południową oraz możliwości przyłączenia w przyszłości do tego gazociągu gazu z Turkmenistanu i Izraela. Minister Albayrak podkreślał determinację Turcji w zakresie zakończenia budowy TANAP, jej gotowość do budowy niezbędnych odcinków rurociągu i przewidywany termin rozpoczęcia dostaw gazu do Europy w 2020 r.
Projekt gazociągu TANAP – Transanatolian Pipeline przewiduje budowę rurociągu do przesyłu gazu o długości 3,5 tysiąca kilometrów, z czego 1850 kilometrów będzie przebiegać przez terytorium Turcji. Docelowa roczna przepustowość gazociągu ma wynieść 31 miliardów metrów sześciennych (mms) w 2026 roku. Całkowita wartość inwestycji wyniesie 45 miliardów USD, zaś wartość kapitału wniesionego przez udziałowców czyli azerski koncern energetyczny – SOCAR (58% udziałów), turecką firmę – BOTAS (30% udziałów) oraz British Petroleum (12% udziałów) ma wynieść 9,2 miliardów USD.
Pierwsze dostawy gazu z TANAP mają mieć miejsce w 2020 r. Ilość dostarczanego gazu w 2010 r. ma wynieść 16 miliardów metrów sześciennych (mms), z czego 10 mms jest przeznczone jest do wykorzystania przez Turcję, zaś 6 mms ma trafić do państw UE. Nie jest jeszcze wiadome które państwa będą kupować gaz z TANAP. Gaz w ilości 6 mms wystarczy do zaspokojenia rocznego zapotrzebowania kilku mniejszych państw UE.
Po zwiększeniu przepustowości TANAP w 2026 r. do 31 mms, do UE może trafić do 20 mms gazu z tego gazociągu. Biorąc pod uwagę, że do UE trafia rocznie około 115 mms gazu z Rosji, zapotrzebowanie UE na gaz rosyjski będzie można zastąpić w ponad 20%.
Gazociąg TANAP ma duże znacznie polityczne dla Unii Europejskiej jako jeden ze sposobów dywersyfikacji, przynajmniej małej części dostaw tego surowca po niskich cenach do państw UE. Gaz azerski jest konkurencyjny cenowo w stosunku do gazu rosyjskiego. Szczególnie dla Bułgarii i Rumunii TANAP jest alternatywnym źródłem poboru gazu. Obecnie państwa te nie mają możliwości pozyskania surowca z innego gazociągu niż rosyjski.
Dla Turcji TANAP nie jest niezbędnym źródłem dywersyfikacji dostaw gazu. Gaz rosyjski jest wciąż atrakcyjny cenowo dla Turcji i pokrywa 55% zapotrzebowania Turcji czyli 27 mms rocznie. Tym niemniej, pozostała cześć zapotrzebowania na gaz czyli 45% pokrywana jest już dzisiaj ze złóż azerskich, irańskich, irackich i kurdyjskich. Turcja ma możliwość rozbudowy interkonektorów i zwiększenia dostaw gazu z Azerbejdżanu również bez budowy TANAPu.
Obecnie, Turcja rozważa rozpoczęcie importu gazu z Iranu, Algierii i Izraela, w różnych formach – LNG lub interkonektorami. Projekt TANAP jest dla Turcji korzystny ze względu na stałe ceny gazu i prowizję z tytułu przebiegu rurociągu przez jej terytorium.
