Tematem pierwszej części ankiety klimatycznej EBI za lata 2021–2022 jest analiza poglądów obywateli w kwestii zmiany klimatu w szybko zmieniającym się świecie. Wyniki tegorocznej edycji ankiety dotyczą przede wszystkim tego, jak obywatele postrzegają zmianę klimatu oraz jakich działań oczekują od swojego kraju w celu przeciwdziałania temu zjawisku.
Ankieta EBI
81 procent Polaków uważa, że zmiana klimatu i jej konsekwencje stanowią największe wyzwanie dla ludzkości w XXI wieku. Odsetek ten jest różny w poszczególnych kategoriach demograficznych i waha się od 76 procent w przypadku polskich mężczyzn do 86 procent w przypadku polskich kobiet, od 79 procent w przypadku respondentów w wieku 15–29 lat do 86 procent w przypadku respondentów starszych niż 65 lat oraz od 77 procent w przypadku osób o niskich dochodach do 83 procent w przypadku osób o wysokich dochodach.
Zdaniem zdecydowanej większości Polaków (82 procent) zmiana klimatu wpływa na ich życie codzienne (to wynik o pięć punktów procentowych wyższy niż w poprzednim roku i wyższy od średniej europejskiej wynoszącej 77 procent).
Są to niektóre wyniki pierwszego wydania ankiety dotyczącej klimatu za lata 2021–2022 opublikowanej przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). EBI jest pożyczkodawcą Unii Europejskiej i największym na świecie wielostronnym kredytodawcą finansującym działania w dziedzinie klimatu.
Przeciwdziałanie zmianie klimatu w kraju
Zdaniem zdecydowanej większości Polaków (82 procent) zmiana klimatu wpływa na ich życie codzienne. Wpływ ten odczuwa zarówno młodsze (84 procent), jak i starsze pokolenie (86 procent), przy czym ze stwierdzeniem tym zgadza się 80 procent respondentów w wieku 30–64 lat. Podobny pogląd wyrażają także respondenci we wszystkich kategoriach społeczno-ekonomicznych (82 procent w przypadku osób o wysokich dochodach i 81 procent w przypadku osób o niskich dochodach).
Polacy raczej pesymistycznie postrzegają zdolność swojego kraju do szybkiego poddania się zielonej transformacji. Większość ankietowanych (52 procent) uważa, że Polsce nie uda się radykalnie zmniejszyć emisji dwutlenku węgla do 2050 roku, zgodnie ze zobowiązaniem zawartym w porozumieniu paryskim. Pesymizm ten podziela 54 procent respondentów w wieku 15–29 lat oraz 57 procent respondentów w wieku 65 lat i starszych. Z kolei 55% polskich respondentów mających dzieci w wieku poniżej 18 lat uważa, że ich krajowi uda się ograniczyć emisje dwutlenku węgla, natomiast wśród respondentów niemających dzieci w tym przedziale wiekowym odsetek ten jest mniejszy i wynosi 45 procent. 64 procent ankietowanych opowiada się za wprowadzeniem przez rząd bardziej rygorystycznych środków – podobnych do tych wprowadzonych w celu zwalczenia kryzysu związanego z COVID-19 – które wymuszą zmiany w zachowaniu obywateli. Jednocześnie tylko 11 procent Polaków uważa, że globalne ocieplenie nie jest skutkiem działalności człowieka. Pogląd ten podziela 13 procent mężczyzn, ale tylko 8 procent kobiet i 7 procent respondentów w wieku 15–29 lat.
Debata dotycząca energii
Większość Polaków (58 procent) uważa, że ich kraj powinien w większym stopniu polegać na odnawialnych źródłach energii, aby stawić czoła kryzysowi klimatycznemu, przy czym pogląd ten podziela aż 63 procent wszystkich Europejczyków. W Polsce kobiety (62 procent) popierają odnawialne źródła energii częściej niż mężczyźni (54 procent), co stanowi różnicę ośmiu punktów procentowych. Poparcie dla energii odnawialnej jest jednakowe we wszystkich grupach wiekowych. Dalszy rozwój w dziedzinie energii odnawialnej poparłoby 57 procent osób o niższych dochodach i 60 procent osób o wyższych dochodach.
Na drugim miejscu znajduje się energia jądrowa, którą popiera 16 procent Polaków (wynik ten jest o cztery punkty procentowe wyższy od średniej europejskiej). Wyraźne jest zróżnicowanie w zależności od płci: energię jądrową znacznie częściej popierają mężczyźni (24 procent) niż kobiety (8 procent). Poparcie dla rozwoju w dziedzinie energii jądrowej jest również większe wśród osób o wyższych dochodach (20 procent) w porównaniu z osobami o niższych dochodach (13 procent).
Na drugiej pozycji – razem z energią jądrową – znalazło się oszczędzanie energii, które popiera 16 procent Polaków. Oszczędzanie energii plasuje się znacznie wyżej niż zwiększenie roli gazu ziemnego (7 procent). W kwestii oszczędzania energii również zauważalne jest zróżnicowanie w zależności od płci: kobiety (20 procent) są znacznie bardziej skłonne do tego, aby wspierać oszczędzanie energii, niż mężczyźni (12 procent).
Najpopularniejsze wśród Polaków rozwiązania w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu Polacy w większości (63 procent) poparliby wprowadzenie podatku od produktów i usług, które najmocniej przyczyniają się do globalnego ocieplenia, choć w mniejszym stopniu niż ogół Europejczyków (69 procent). Opowiadają się również za wprowadzeniem minimalnej 5-letniej gwarancji na każdy produkt elektryczny lub elektroniczny (94 procent) oraz za zastąpieniem lotów na krótkich dystansach szybkimi, niskoemisyjnymi pociągami (88 procent) we współpracy z sąsiednimi krajami. Popierają też łagodniejsze środki, takie jak wsparcie edukacji i zwiększenie świadomości młodzieży w zakresie zrównoważonej konsumpcji (93 procent).
– Europejczycy oczekują od władz publicznych bardziej rygorystycznych środków i narzędzi, które pomogą im w walce ze zmianą klimatu. W przededniu COP26 te opinie obywateli są wyraźnym sygnałem do wzmożenia naszych wysiłków i przyspieszenia zielonej transformacji. Rolą EBI jako banku klimatycznego Unii Europejskiej jest finansowanie projektów w dziedzinie czystej energii, oszczędności energii, rozwiązań w zakresie zrównoważonej mobilności oraz innowacji, które pomogą ograniczyć wzrost temperatury do poziomu 1,5°C lub niższego – powiedział wiceprezes EBI Ambroise Fayolle, odpowiedzialny za działania Banku na rzecz klimatu i środowiska.
– Z tegorocznej ankiety przeprowadzanej przez EBI wynika, że 81% Polaków uważa zmiany klimatyczne za największe zagrożenie w tym stuleciu. Wynik ten jest porównywalny do średniej w Unii Europejskiej, co wskazuje, że kraje EU, w tym Polska, słusznie wyznaczyły zieloną transformację gospodarki jako główny kierunek działań. Grupa EBI z coraz większym zaangażowaniem wspiera projekty zarówno władz w sektorze publicznym jaki i firm w sektorze prywatnym, które mają na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz ochronę środowiska. Troska o klimat należy już do codziennej działalności EBI – powiedziała wiceprezes EBI Teresa Czerwińska, odpowiedzialna za działania Banku w zakresie innowacji oraz za działania Banku w Polsce.
Europejski Bank Inwestycyjny/Michał Perzyńsku
