Jak środki europejskie zmienią oblicze Śląska i innych regionów na razie zależnych od węgla? BiznesAlert.pl zapytał o to jednego z ojców programu wsparcie transformacji regionów pogórniczych w Unii Europejskiej, prof. Jerzego Buzka, posła do Parlamentu Europejskiego i przewodniczącego parlamentarnej Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE).
BiznesAlert.pl: Jak regiony górnicze mogą skorzystać na pomocy Unii Europejskiej?
Jerzy Buzek: Jak pokazuje choćby ten tydzień – UE daje sporo takich możliwości. We wtorek Jastrzębska Spółka Węglowa podpisała m.in. z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dwie umowy finansowania inwestycji na sumę miliarda złotych. Banki mało obecnie angażują się w przemysł węglowy, ale tu chodzi o węgiel koksujący – a on ma status surowca o znaczeniu strategicznym dla Unii. Blisko 2 lata temu zabiegałem o utrzymanie tego statusu – dziś widać jak bardzo było warto.
Drugi przykład, z poniedziałku: otwarliśmy w Brukseli Sekretariat Platformy Wsparcia Regionów Górniczych. O jej utworzeniu rozmawiałem z komisarzami Cañete i Šefčovičem (energii i klimatu oraz Unii Energetycznej – przyp. red.) od 2015 roku, a konkretnie jej kształt określiliśmy na Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach w 2017 roku. Na jej działanie środki udało się zapewnić dzięki odpowiednim poprawkom do budżetów UE na rok 2018 i obecny. Taką samą poprawkę składam również na rok 2020. Najważniejsze zadanie Sekretariatu to teraz pomoc regionom górniczym, takim jak Śląsk, w przygotowaniu dobrych projektów pod kątem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej.
Powołanie tego Funduszu, z budżetem co najmniej 5 mld euro, to Pana propozycja z ITRE. Poparł ją cały Parlament Europejski. Jak udało się osiągnąć kompromis w tej sprawie?
Tak jak buduje się kompromisy w Parlamencie Europejskim w każdej sprawie – od roamingu przez dyrektywę gazową aż do regionów górniczych: argumentami, negocjacjami i dialogiem z przedstawicielami różnych grup politycznych. Nie ma innej skutecznej drogi. Nieprzypadkowo, jako przewodniczący komisji ITRE, zorganizowałem także wyjazd grupy europosłów na Śląsk. Przekonywałem, że jeśli serio traktujemy niezwykle ambitne zobowiązania w ramach Porozumienia Paryskiego – zaakceptowane przez całą Unię, w tym Polskę – musimy pomóc mieszkańcom regionów, dla których polityka klimatyczna stanowi największe wyzwanie.
W jaki zatem sposób Unia Europejska może im realnie pomóc i odpowiedzieć na wyzwania społeczne transformacji?
Fundusz ma wspierać szeroko rozumiane innowacje społeczne, polepszające codzienną jakość życia mieszkańców tych regionów. Chodzi o poprawę jakości powietrza, walkę ze smogiem. Chodzi o rewitalizację miast. Ale jednocześnie – o inwestycje na terenach pokopalnianych czy budowę nowoczesnego, przyjaznego dla środowiska przemysłu. To powinno stworzyć atrakcyjne miejsca pracy, dać impuls rozwoju małym i średnim przedsiębiorstwom czy start-upom. Zatrzyma to też młodych ludzi w tych regionach. To jest cel i stawka tego Funduszu.
Rozmawiał Wojciech Jakóbik
Jakóbik: Długofalowa recepta na podwyżki cen energii to transformacja energetyczna
