Parlament Europejski w głosowanym stanowisku poszerzył zakres nowego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Szczególny nacisk położono na regiony najsłabiej rozwinięte, regiony najbardziej oddalone i wyspy energetyczne. – Rada Europejska musi zwiększyć dostępne środki, by zaspokoić rzeczywiste potrzeby. Posłowie są gotowi do rozpoczęcia negocjacji z Radą na temat Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, który ma łagodzić społeczne skutki ekologizacji gospodarki – czytamy w komunikacie po głosowaniu.
Nie 7,5, a blisko 40 mld euro
W środę 16 września posłowie przyjęli stanowisko Parlamentu w sprawie wniosku Komisji dotyczącego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji 417 głosami za, przy 141 przeciw i 138 wstrzymujących się od głosu. Parlament nalega na znaczne zwiększenie środków na Fundusz z budżetu UE na lata 2021–2027 (25 mld euro w cenach z 2018 roku. Komisja zaproponowała 11 mld euro, a Rada Europejska zmniejszyła środki do 7,5 mld euro – red.). Zdaniem Parlamentu, kwota ta powinna zostać uzupełniona o 32 mld euro w cenach bieżących, jak zaproponowano w unijnym instrumencie na rzecz odbudowy gospodarki.
Ponadto posłowie potwierdzili oni najważniejsze przepisy zapisy zawarte w projekcie zalecenia Komisji Rozwoju Regionalnego:
- zapewnienie wsparcia obywatelom, gospodarce i środowisku,
- stworzenie „zielonego mechanizmu nagród”, pozwalającego na przydzielenie 18 procent całkowitych środków Funduszu państwom członkowskim, które zmniejszają swoje emisje gazów cieplarnianych szybciej niż inne,
- 1 procent całkowitej kwoty zostanie przeznaczony dla wysp i 1 procent dla regionów najbardziej oddalonych,
- poziom współfinansowania w wysokości do 85 procent kosztów kwalifikowalnych projektów w całej UE,
- możliwość dobrowolnego transferu środków z innych funduszy spójności,
- rozszerzenie zakresu Funduszu o mikroprzedsiębiorstwa, zrównoważoną turystykę, infrastrukturę społeczną, uniwersytety i publiczne instytucje badawcze, technologie magazynowania energii, niskoemisyjne ciepłownictwo komunalne, inteligentną i zrównoważoną mobilność, innowacje cyfrowe, w tym rolnictwo cyfrowe i precyzyjne, projekty zwalczające ubóstwo energetyczne, a także o kulturę, edukację i tworzenie wspólnoty,
Powrót gazu do finansowania
W stanowisku PE uwzględniono odstępstwo dotyczące inwestycji w działalność związaną z gazem ziemnym w odniesieniu do regionów silnie uzależnionych od wydobycia i spalania węgla kamiennego, węgla brunatnego, łupków bitumicznych lub torfu, pod warunkiem że taką działalność można uznać za zrównoważoną środowiskowo zgodnie z rozporządzeniem w sprawie systematyki i że spełnia ona wszystkich sześć dodatkowych warunków.
Ponadto tylko 50 procent krajowych przydziałów będzie dostępne dla krajów, które nie zobowiązały się jeszcze do osiągnięcia krajowego celu w zakresie neutralności klimatycznej do roku 2050, do czasu przyjęcia takiego celu.
Kolejne kroki
Parlament oczekuje, że jak najszybciej rozpoczną się negocjacje międzyinstytucjonalne we wszystkich kwestiach z wyjątkiem puli finansowej. Ma ona zostać uzgodniona podczas toczących się równolegle rozmów w sprawie wieloletnich ram finansowych.
W styczniu Komisja opublikowała wniosek ustawodawczy w sprawie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, pierwszy wniosek ustawodawczy wdrażający priorytety określone w Europejskim Zielonym Ładzie. W maju opublikowała zmieniony wniosek zawierający zwiększenie środków funduszu.
Aby zapewnić jak najszybsze rozpoczęcie negocjacji z Radą, Komisja Rozwoju Regionalnego zwróciła się o to, by zarówno projekt sprawozdania, jak i mandat do negocjacji, poddać pod głosowanie na posiedzeniu plenarnym PE. Zgodnie z art. 71 Regulaminu, jeżeli Parlament odrzuci decyzję komisji o rozpoczęciu negocjacji, sprawozdanie można poddać pod głosowanie dopiero podczas kolejnej sesji plenarnej, co opóźni negocjacje między Parlamentem, Radą i Komisją.
Parlament Europejski/Bartłomiej Sawicki
Polska może otrzymać 3,5 mld euro z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji
