Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych (PTEZ) uważa, że w kontekście możliwości osiągnięcia unijnych celów redukcji emisji i uzyskania neutralności klimatycznej, obok inwestycji w produkcję i wytwarzanie energii i ciepła, równie ważnym pozostaje rozwijanie sieci ciepłowniczych. Zdaniem Towarzystwa, ma to szczególnie istotne znaczenie w obszarach zurbanizowanych, gdyż pozwala redukować tzw. niską emisję z indywidualnych źródeł ciepła.
Wytwarzanie ciepła i emisje CO2
Należy podkreślić, że ciepło wytwarzane poprzez scentralizowane systemy ciepłownicze dociera codziennie do ok. 15 mln Polaków. Oznacza to, że ogrzewają oni swoje domy i mieszkania ciepłem produkowanym w przedsiębiorstwach energetyki zawodowej i przemysłowej oraz w ciepłowniach komunalnych – pisze PTEZ.
Według Towarzystwa, istotne znaczenie w prognozowaniu przyszłości rozwoju sieci ciepłowniczych jest zrozumienie schematu funkcjonowania całego systemu dostarczania ciepła do odbiorców końcowych. Źródłem energii są ciepłownie lub elektrociepłownie, z których gorąca woda lub para wodna są przesyłane przy użyciu sieci ciepłowniczych do domów i mieszkań odbiorców końcowych. System ciepłowniczy tworzą zatem trzy kluczowe składniki: instalacja wytwórcza będąca źródłem ciepła, sieci ciepłownicze i na końcu – węzły ciepłownicze, które stanowią własność odbiorcy lub dystrybutora oraz instalacje rozprowadzające w budynkach.
– Przy obecnych wyzwaniach zarówno w obszarze emisji, jak i chęci osiągnięcia przez Polskę i państwa UE neutralności klimatycznej, dostarczanie energii cieplnej za pośrednictwem sieci jest ekonomicznie uzasadnionym i bardzo efektywnym sposobem ogrzewania gospodarstw indywidualnych. Wynika to między innymi z wysokiej sprawności, która w przypadku źródeł pracujących na rzecz systemu ciepłowniczego wynosi ok. 80 procent. W przypadku elektrociepłowni kogeneracyjnych sprawność wytwarzania energii jest jeszcze wyższa i sięga nawet 90procent – zaznacza Paweł Kaliński, dyrektor Departamentu Rynku Ciepła PGE, wiceprzewodniczący zespołu PTEZ ds. rynków ciepła.
Nowe wyzwania przed ciepłownictwem
Elementami, które w najbliższych latach wpłyną na rozwój systemów ciepłowniczych i rozbudowę sieci będą: kwestie ceny, wartości użytkowe i ekologiczne. Produkcja ciepła w ciepłowniach i elektrociepłowniach jest konkurencyjna w stosunku do produkcji w źródłach indywidualnych. Dodatkowym czynnikiem stanowiącym o przewadze tego sposobu produkcji i dostarczania ciepła jest paliwo, wykorzystywane w procesie wytwarzania. W gospodarstwach indywidualnych dominuje węgiel kamienny, często niskiej jakości. Podczas gdy w elektrociepłowniach i ciepłowniach dzięki realizacji szeregu inwestycji proekologicznych rośnie wykorzystanie gazu ziemnego i paliw alternatywnych, a dodatkowo spalanie węgla odbywa się w oparciu o technologie redukujące emisję szkodliwych gazów i substancji do atmosfery.
Zapotrzebowanie na ciepło w systemach ciepłowniczych w skali kraju do 2030 roku najprawdopodobniej pozostaje na tym samym poziomie. Ewentualne spadki związane z termomodernizacją czy ociepleniem klimatu będą niewielkie i będą rekompensowane przez nowe przyłączenia do systemów ciepłowniczych kolejnych odbiorców.
Warto zwrócić uwagę, że wskaźnik zużycia energii cieplnej dla gospodarstw domowych wynosi obecnie poniżej 100 kWh/m2 rocznie. W przyszłości będzie on szybko spadał, zarówno poprzez termomodernizację, jak i modernizacje sieci przesyłowych czy stosowanie energooszczędnych technologii w nowym budownictwie jedno- i wielorodzinnym. Rośnie również trend związany z budownictwem pasywnym, który z pewnością zachęci wielu planujących budowę lub zakup nieruchomości do zastosowania rozwiązań bardziej ekologicznych i redukujących koszty utrzymania.
W przypadku przemysłu, tak jak do tej pory, będziemy świadkami dalszego spadku energochłonności. Był on obserwowany w poprzednich latach i należy się spodziewać, że będzie kontynuowany w przyszłości.
W kierunku systemów efektywnych energetycznie
PTEZ uważa, że wyzwaniem najbliższych lat jest redukcja emisji zanieczyszczeń z małych, lokalnych i rozproszonych źródeł. W przypadku dużych jednostek rodzaj wykorzystywanego paliwa i zastosowane technologie chronią środowisko i zapewniają wysoką efektywności, w przypadku źródeł indywidualnych ciepło jest ciągle jeszcze wytwarzane w oparciu o paliwa niskiej jakości.
– Należy pamiętać, że rozwój sieci ciepłowniczych to jedno, jednak równie ważne jest stałe wspieranie na szczeblu krajowym i unijnym tzw. efektywnych systemów ciepłowniczych. Obecnie ponad 80% polskich systemów ciepłowniczych nie spełnia kryterium systemu efektywnego. Niebagatelne znaczenie w przypadku systemów efektywnych ma gwarantowany im dostęp do środków unijnych w celu rozwoju i modernizacji, co przekłada się na możliwość zwiększania liczby odbiorców i podniesienia efektywności dostaw ciepła – podkreśla Paweł Kaliński, wiceprzewodniczący zespołu PTEZ ds. rynków ciepła.
Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych
PTEZ: Czy kogeneracja jest w stanie zapewnić czyste powietrze w miastach?
