W ostatnich latach Bliski Wschód, tradycyjnie kojarzony z ogromnymi zasobami ropy naftowej i gazu, zaczyna odgrywać znaczącą rolę na arenie globalnej transformacji energetycznej. Chociaż region ten od dawna utożsamiany jest z paliwami kopalnymi, firmy pochodzące z Bliskiego Wschodu coraz częściej inwestują w odnawialne źródła energii.
Motywy zmiany profilu gospodarczego krajów Bliskiego Wschodu
Zmiana ta motywowana jest wieloma czynnikami, wśród których możemy znaleźć nową strategię dywersyfikacji gospodarczej, troskę o środowisko oraz koniecznością dostosowania się do szybko zmieniającego się globalnego krajobrazu energetycznego. Firmy z Bliskiego Wschodu nie tylko dostrzegają potencjał zielonej energii, ale także starają się zająć wiodącą pozycję w tym sektorze.
Jednym z głównych motywów, które skłaniają kraje Bliskiego Wschodu do inwestowania w zieloną energię, jest potrzeba dywersyfikacji ich gospodarek. Jak wspomnialiśmy wcześniej, kraje takie jak Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) czy Katar od dawna polegają w dużej mierze na dochodach z ropy naftowej i gazu. Jednakże, zmienne ceny ropy oraz globalne dążenie do dekarbonizacji uwypukliły podatność tych gospodarek na wahania światowych rynków. W rezultacie, państwa te rozpoczęły realizację ambitnych planów urozmaicenia profilu gospodarczego, w których odnawialne źródła energii odgrywają kluczową rolę.
Przykładowo, plan „Vision 2030” Arabii Saudyjskiej ma na celu zmniejszenie zależności kraju od ropy, poprzez inwestowanie w różne sektory, w tym w odnawialne źródła energii. Królestwo wyznaczyło sobie cel, aby do 2030 roku 50% swojej energii pochodziło z „zielonych” źródeł. Saudyjskie firmy, takie jak państwowy gigant naftowy Saudi Aramco, również zaczęły inwestować w technologie zielonej energii. Aramco, znane jako największa na świecie firma naftowa, zobowiązało się do zostania globalnym liderem w produkcji wodoru, kluczowego składnika przyszłych strategii energetycznych opartych na odnawialnych źródłach.
ZEA pionierem?
Również Zjednoczone Emiraty Arabskie przyjęły podobną strategię. Strategia „Vision 2021” tego kraju obejmuje nacisk na zrównoważony rozwój i dąży do zwiększenia udziału czystej energii w całkowitym miksie energetycznym. Masdar, spółka zależna Mubadala Investment Company, jest liderem w inwestycjach ZEA w odnawialne źródła energii. Rozwija ona projekty związane z energią słoneczną i wiatrową nie tylko w ZEA, ale także w takich krajach jak Jordania, Egipt, a nawet w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W 2023 roku firma rozpoczęła realizację dużych projektów solarnych i wiatrowych w takich krajach jak Uzbekistan, Azerbejdżan i Egipt, mając na celu zwiększenie mocy energii odnawialnej. Inwestycje te są częścią strategii Masdar, która ma na celu dywersyfikację źródeł energii oraz wsparcie globalnych działań na rzecz klimatu.
Masdar, oprócz szerokich inwestycji w projekty związane z energią słoneczną i wiatrową, angażuje się w kilka innych inicjatyw w sektorze zielonej energii. Firma odgrywa kluczową rolę w rozwoju rozwiązań z zakresu magazynowania energii, które są niezbędne do równoważenia niestabilnej natury odnawialnych źródeł energii. Masdar bada również potencjał zielonego wodoru, dążąc do uzyskania wiodącej pozycji w tej rozwijającej się dziedzinie. Firma pracuje nad projektami produkcji zielonego wodoru, który mógłby być wykorzystywany jako czyste paliwo w różnych sektorach, w tym w transporcie i przemyśle ciężkim.
Ponadto, Masdar inwestuje w projekty związane z przekształcaniem odpadów w energię, które mają na celu wytwarzanie bezemisyjnie prądu, zmniejszając tym samym ilość odpadów trafiających na składowiska i emisje. Firma angażuje się również w inicjatywy związane z wychwytywaniem i magazynowaniem dwutlenku węgla (CCS), które mają na celu redukcję śladu węglowego istniejącej infrastruktury paliw kopalnych. Poprzez swoje inwestycje i inicjatywy Masdar odgrywa kluczową rolę w globalnym przejściu na zrównoważoną energię, przyczyniając się do realizacji celu ZEA, jakim jest osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 roku.
Nie tylko pieniądze?
Oprócz dywersyfikacji gospodarczej, w regionie rośnie w bardzo szybkim tempie świadomość ekologicznej i społecznej odpowiedzialności, jaka wiąże się z byciem głównymi producentami energii. Zmiany klimatyczne stanowią poważne zagrożenie dla Bliskiego Wschodu, nie tylko ze względu na zmniejszające się zapotrzebowanie na surowce kopalne; Bliski Wschód jest również „ofiarą” zmian kliatycznych, takich jak ekstremalne upały (przypomnijmy tragedię z czerwca b.r. kiedy to temperatura w Mecce – miejscu pielgrzymek muzłumańskich – doszła do 52 stopni Celsjusza i skutkowała w ponad 900 zgonach będących bezpośrednim wynikiem gorąca), niedobory wody oraz potencjalne niepokoje społeczne związane z degradacją środowiska. Inwestując w zieloną energię, firmy z Bliskiego Wschodu przyczyniają się do globalnych działań na rzecz łagodzenia zmian klimatu, jednocześnie rozwiązując regionalne wyzwania ekologiczne.
Przykładowo, Katar zainwestował w Elektrownię Słoneczną Al Kharsaah, która po ukończeniu ma zaspokoić do 10% szczytowego zapotrzebowania kraju na energię elektryczną. Ta inwestycja jest częścią Qatar National Vision 2030, która kładzie nacisk na zrównoważony rozwój. Przejście na zieloną energię jest również zgodne z celami Porozumienia Paryskiego, do którego przystąpiło kilka krajów Bliskiego Wschodu, zobowiązując się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Firmy z Bliskiego Wschodu wykorzystują także inwestycje w zieloną energię, aby uplasować się jako globalni liderzy w energetycznej transformacji. Dzięki przyjmowaniu i rozwijaniu najnowszych technologii, firmy te nie tylko przyczyniają się do globalnej transformacji energetycznej, ale także zapewniają sobie długoterminową rolę na globalnym rynku energetycznym.
Inwestycje ZEA w energię słoneczną są doskonałym przykładem tego podejścia. Park Słoneczny Mohammed bin Rashid Al Maktoum w Dubaju, który do 2030 roku ma osiągnąć moc 5000 megawatów, będzie jednym z największych parków słonecznych na świecie. Projekt ten już teraz bije rekordy najniższego kosztu produkcji energii słonecznej, co pokazuje potencjał regionu do przewodzenia w produkcji taniej energii odnawialnej.
Arabia Saudyjska również robi postępy w dziedzinie zielonego wodoru, który postrzegany jest jako kluczowy składnik przyszłego miksu energetycznego. Królestwo ogłosiło plany budowy jednej z największych na świecie fabryk zielonego wodoru w NEOM, futurystycznym mieście powstającym nad Morzem Czerwonym. Projekt ten, realizowany we współpracy z międzynarodowymi firmami, podkreśla ambicje Arabii Saudyjskiej, aby stać się czołowym graczem w globalnej gospodarce wodorowej.
Wyzwania i perspektywy na przyszłość
Pomimo znaczących inwestycji i inicjatyw, firmy z Bliskiego Wschodu napotykają na pewne trudności w swojej transformacji energetycznej. Gorący i suchy klimat regionu może stwarzać problemy dla niektórych technologii odnawialnych źródeł energii, takich jak panele słoneczne, które mogą szybciej się degradować w ekstremalnych temperaturach. Ponadto, przejście od gospodarki opartej na paliwach kopalnych do gospodarki opartej na odnawialnych źródłach energii wymaga znacznych nakładów finansowych, innowacji technologicznych oraz opracowania nowych ram regulacyjnych.
Niemniej jednak perspektywy rozwoju zielonej energii na Bliskim Wschodzie są obiecujące. Region dysponuje obfitymi zasobami energii słonecznej i wiatrowej, co czyni go idealnym miejscem dla projektów związanych z energią odnawialną. Ponadto, wraz ze spadkiem kosztów technologii odnawialnych źródeł energii, argumenty ekonomiczne przemawiające za zieloną energią stają się coraz silniejsze.
Podsumowując, firmy z Bliskiego Wschodu coraz częściej inwestują w zieloną energię, kierując się potrzebą dywersyfikacji gospodarczej, odpowiedzialnością ekologiczną oraz chęcią przewodzenia w globalnej transformacji energetycznej. Mimo że wciąż istnieją wyzwania, ogromne zasoby odnawialne regionu oraz ambitne strategie wdrażane obecnie sugerują, że Bliski Wschód może odegrać kluczową rolę w przyszłości globalnej energetyki. W miarę jak świat zmierza ku przyszłości niskoemisyjnej, inwestycje podejmowane obecnie przez firmy z Bliskiego Wschodu będą miały kluczowe znaczenie dla kształtowania zarówno regionalnego, jak i światowego krajobrazu energetycznego.
