Trwa spór o Nord Stream 2. W ostatnich miesiącach w grze o kontrowersyjny gazociąg pojawił się szereg nowych czynników, przede wszystkim uwięzienie Aleksieja Nawalnego i zmiana warty w Białym Domu. Analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM) Bartosz Bieliszczuk pisze, co w zaistniałej sytuacji mógłby zrobić Berlin, by naprawić stosunki transatlantyckie, i co w tej sprawie mogłaby zaradzić Polska.
Co Niemcy powinny zrobić w sprawie Nord Stream 2?
Ekspert podkreśla, że sankcje USA oraz otrucie Nawalnego sprawiły, że debata na temat Nord Stream 2 przybrała na sile. – Dla władz Niemiec priorytetem pozostaje jednak ukończenie projektu, a nie wyjaśnienie kontrowersji. Osłabia to zaufanie partnerów z UE i NATO co do zdolności Niemiec do przeciwstawienia się wrogim działaniom Rosji, np. w przypadku eskalacji konfliktu w Donbasie czy represji politycznych. Deklarowana przez władze Niemiec chęć odbudowy relacji transatlantyckich wymaga również wypracowania wspólnej polityki sojuszników wobec Rosji. Polityka ta nie może jednak skupiać się na wspieraniu niemieckich interesów gospodarczych kosztem interesów politycznych UE i NATO. Powinna koncentrować się na współpracy z sojusznikami, również gdy nie wynikają z tego bezpośrednie korzyści gospodarcze dla Niemiec. W interesie Polski leży nie tylko zabieganie o powstrzymanie Nord Stream 2, ale także zainicjowanie z niemieckimi partnerami debaty o możliwości ograniczenia negatywnych skutków projektu. Elementem tej debaty muszą być też rozmowy na temat długofalowej polityki wobec Rosji – pisze.
Według Bieliszczuka, Polska może zaproponować:
1. Szerokie konsultacje dotyczące Nord Stream 2. – Indywidualne negocjacje Niemiec z USA w sprawie Nord Stream 2 osłabiają zaufanie wewnątrz NATO. Może to zostać zmienione dzięki włączeniu do dialogu sojuszników, np. Polski, a także poprzez uwzględnienie argumentów Ukrainy. Wciąż możliwe jest też wycofanie poparcia dla Nord Stream 2 albo wstrzymanie jego uruchomienia nawet po ukończeniu, co da możliwość wywarcia nacisku politycznego na Rosję, np. w kwestii Donbasu i Krymu – uważa analityk.
2. Dostosowanie Nord Stream 2 do prawa UE. – Zastosowanie dyrektywy gazowej do Nord Stream 2 ma gwarantować maksymalnie przejrzyste funkcjonowanie gazociągu w przypadku jego uruchomienia. Kraje i instytucje UE powinny dążyć do zminimalizowania ryzyka nieprzestrzegania przepisów przez Rosję[34]. Pomoże to także wzmocnić wiarygodność UE jako promotora przejrzystych i rynkowych zasad – argumentuje.
3. Wypracowanie strategii wobec Rosji. – Wypracowanie długoterminowej, wspólnej polityki państw UE i NATO wobec Rosji powinno uwzględniać także opinię sojuszników, np. Polski. Polityka ta nie powinna opierać się na szukaniu zbliżenia z Rosją za wszelką cenę (na wzór np. „selektywnego zaangażowania”), ale na poszukiwaniu skutecznych narzędzi oddziaływania na rosyjskie władze. W bieżącej sytuacji jednym z nich może być np. realna groźba powstrzymania oddania Nord Stream 2 do użytku – pisze Bieliszczuk.
4. Wyrażenie gotowości do rozszerzenia sankcji. – Wskazane byłoby solidarne zasygnalizowanie gotowości wszystkich sojuszników z NATO i UE do wprowadzenia kolejnych sankcji (nie tylko osobowych) w odpowiedzi na agresywną politykę Rosji – czytamy w komentarzu.
5. Maksymalne uniezależnienie UE od rosyjskiego gazu. – Dywersyfikacja szlaków i źródeł dostaw gazu oraz rozwój OZE stwarzają szansę na zmniejszenie zależności energetycznej UE od Rosji, a co za tym idzie – niekorzystnych rosyjskich wpływów politycznych. Jednocześnie zabiegi Niemiec, by współpracować bliżej z Rosją – np. w kwestiach dotyczących wodoru – mogą te zależności podtrzymać. Polska i Niemcy powinny wspólnie dążyć, by rozwój zielonej energii realizował zarówno cele klimatyczne, jak i wzmacniał bezpieczeństwo UE – pisze Bieliszczuk.
6. Współpraca z Ukrainą. – Niemcy wraz z partnerami z UE powinny nadać priorytet kooperacji w kwestiach energetycznych z krajami takimi jak Ukraina, która jest ofiarą rosyjskiej agresji militarnej i ekonomicznej. Jednoczesne forsowanie współpracy z Rosją w tej dziedzinie może doprowadzić nie tylko do dalszego uzależnienia energetycznego UE od Rosji, ale stanowić zły sygnał polityczny dla Ukrainy, w którą Nord Stream 2 uderzy bezpośrednio – kończy.
Opracował Michał Perzyński
