Ministrowie spraw zagranicznych Francji Jean-Yves Le Drian, Niemiec Heiko Maas, Wielkiej Brytanii Dominic Raab (kraje E3) i sekretarz stanu USA Antony Blinken wezwali w czwartek Iran do „pełnego poszanowania zobowiązań nuklearnych” podczas spotkania w Paryżu.
Kraje E3 i Stany Zjednoczone podkreśliły konieczność zachowania zasady nierozprzestrzeniania broni jądrowej w ramach międzynarodowego porozumienia nuklearnego z Iranem z 2015 roku (JCPOA – Joint Comprehensive Plan of Action), z którego w 2018 roku były prezydent Donald Trump wycofał USA. JCPOA to pakt dotyczący kontroli irańskiego programu nuklearnego, zawarty w Wiedniu pomiędzy Iranem, a sześcioma mocarstwami: USA, Rosją, Wielką Brytanią, Francją, Chinami i Niemcami. Dodatkową stroną porozumienia jest Unia Europejska. Szefowie dyplomacji francuskiej, brytyjskiej i niemieckiej z zadowoleniem przyjęli deklarowany zamiar Stanów Zjednoczonych powrotu do rozmów z Iranem oraz do spotkań w formacie E3. Ministrowie potwierdzili również zainteresowanie kontynuowaniem dotyczących bezpieczeństwa konsultacji z Chinami i Rosją. Antony Blinken potwierdził zapowiedzi prezydenta USA Joe Bidena, że gdyby Iran powrócił do ścisłego przestrzegania swoich zobowiązań w ramach JCPOA, Waszyngton zrobiłby to samo i podjął rozmowy z Teheranem.
Nie jest wykluczone, że Iran w ciągu kilku dni ograniczy dostęp inspektorów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) do niektórych swoich obiektów i instalacji nuklearnych. Kraje E3 i USA wyraziły zaniepokojenie ostatnimi próbami podejmowanymi przez Iran, aby wyprodukować uran wzbogacony uran do 20 procent i uran metaliczny. Produkcja metalicznego uranu jest kluczowym krokiem w rozwoju broni jądrowej. Ministrowie wezwali także irański rząd do uwolnienia wszystkich arbitralnie zatrzymanych obywateli. Ponadto wyrazili głębokie zaniepokojenie poważnymi i ciągłymi naruszeniami praw człowieka w Iranie. Na znak rosnącego zaniepokojenia kwestią irańską, kanclerz Niemiec Angela Merkel wyraziła w środę podczas telefonicznej rozmowy z prezydentem Iranu Hassanem Rouhanim zaniepokojenie wielokrotnymi naruszeniami przez Teheran międzynarodowego porozumienia w sprawie broni jądrowej.
Prezydent Biden i premier Izraela Benjamin Netanjahu również dyskutowali o Iranie podczas swojej pierwszej oficjalnej rozmowy w środę. Jak podkreślają komentatorzy, wybór Bidena na prezydenta wzbudził nadzieję Europy na wznowienie dialogu po polityce „maksymalnej presji” na Iran stosowanej przez Trumpa. Nowa administracja USA żąda jednak, aby Teheran najpierw zastosował się do warunków porozumienia i zagwarantował MAEA „pełną i szybką współpracę” – nalegał w środę rzecznik amerykańskiej dyplomacji Ned Price. Iran chce w pierwszej kolejności zniesienia sankcji i odrzuca wezwania do rozszerzenia warunków umowy.
Polska Agencja Prasowa/Michał Perzyński
