Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean Claude Juncker wraz z szefami państw lub rządów Litwy, Łotwy i Polski uzgodnili dziś plan działań politycznych dotyczący synchronizacji sieci elektroenergetycznej państw bałtyckich z europejską siecią kontynentalną w terminie wyznaczonym na 2025 r. Przywódcy zaapelowali o szybkie ukończenie projektu.
W dniu dzisiejszym podczas specjalnej ceremonii w Brukseli, przewodniczący Komisji Europejskiej Jean Claude Juncker wraz z prezydentem Litwy Dalią Grybauskaitė, premierem Estonii Jürim Ratasem, premierem Łotwy Mārisem Kučinskisem oraz premierem Polski Mateuszem Morawieckim podpisali plan działań politycznych dotyczący synchronizacji sieci elektroenergetycznych państw bałtyckich z europejską siecią kontynentalną. Miało to miejsce w następstwie spotkania w dniu 22 marca 2018 r., podczas którego przewodniczący Jean-Claude Juncker wraz z wymienionymi szefami państw lub rządów nadał projektowi synchronizacji nowy impet.
Ahead of #EUCO history is made: leaders sign roadmap to synchronise the Baltic States with Continental European Network via Poland. Full press release, political roadmap and all language versions here: https://t.co/XUPGyvwO4D #energyunion #Solidarity pic.twitter.com/PfBDSDmqDJ
— Anna-Kaisa Itkonen (@AK_Itkonen) June 28, 2018
Przewodniczący Jean-Claude Juncker powiedział: Od początku naszej kadencji Komisja dążyła do pełnej integracji sieci państw bałtyckich z resztą Europy. Jest to nasz obowiązek oraz konieczność względem państw bałtyckich i Unii. Pracowaliśmy, aby osiągnąć porozumienie i właśnie mogliśmy je podpisać. W planie działania wyznaczyliśmy termin pełnej synchronizacji na 2025 r. Dzięki wzorowej współpracy można odnieść sukces. Jesteśmy dzisiaj świadkami projektu, w ramach którego zdecydowaliśmy się zsynchronizować naszą pracę celem osiągnięcia wspólnego celu. W duchu cierpliwości, ciężkiej pracy i kompromisu udało nam się znaleźć europejskie rozwiązania, które opierają się na solidarności i wzmacniają naszą Unię.
Głowy państw i rządów podziękowały wszystkim zaangażowanym w szybkie postępy prac przygotowawczych prowadzonych przez ministrów ds. energetyki poszczególnych krajów we współpracy z wiceprzewodniczącym do spraw unii energetycznej Marošem Šefčovičem i komisarzem do spraw polityki klimatycznej i energetycznej Miguelem Arias Cañetem. Szefowie państw lub rządów podkreślili, że aby projekt mógł odnieść sukces, wsparcie finansowe ze strony instrumentu „Łącząc Europę” będzie niezbędne.
Podpisany dzisiaj plan działań politycznych przedstawia praktyczne wdrożenie synchronizacji w formie jasnego harmonogramu działań. Pierwszym z nich jest powołanie we wrześniu europejskiej sieci operatorów systemów przesyłowych (ENTSO-E) jako pierwszy etap techniczny poszerzenia europejskiej sieci kontynentalnej o państwa bałtyckie. Projekt ten stanowi kluczowy element i jeden z najbardziej symbolicznych projektów unii energetycznej oraz konkretny wyraz solidarności w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Proces synchronizacji jest niezbędny do kompletnej integracji państw bałtyckich z europejskim systemem energetycznym. Proces ten wniesie istotny wkład w jedność i bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej.
Premier @MorawieckiM bierze udział w ceremonii podpisania dokumentu dotyczącego elektroenergetyki przez Polskę, Litwę, Łotwę, Estonię i @EU_Commission. pic.twitter.com/uV5lPSKMIx
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) June 28, 2018
Przebieg procedury
Zatwierdzony dzisiaj plan działań politycznych definiuje proces i przedstawia konkretne rozwiązanie na potrzeby synchronizacji systemu elektroenergetycznego państw bałtyckich z europejską siecią kontynentalną w terminie wyznaczonym na 2025 r. W ramach planu działań, po uzyskaniu zgody grupy wysokiego szczebla ds. planu działania w zakresie połączeń międzysystemowych na rynku energii państw bałtyckich we wrześniu 2018 r., operatorzy systemów przesyłowych (OSP) z Polski i państw bałtyckich zainicjują formalną procedurę, która będzie zarządzana przez europejską sieć operatorów systemów przesyłowych (ENTSO-E).
Dzięki niedawno wybudowanym liniom elektroenergetycznym region państw bałtyckich – będący niegdyś „wyspą energetyczną” – jest dziś połączony z Polską (LitPol Link), Szwecją (NordBalt) i Finlandią (EstLink1 i EstLink2). Realizacja tych projektów była możliwa dzięki wsparciu UE. Ze względów historycznych sieć elektroenergetyczna państw bałtyckich funkcjonuje jednak nadal w trybie synchronicznym z systemem rosyjskim i białoruskim.
Desynchronizacja sieci elektroenergetycznej państw bałtyckich od tych systemów i jej synchronizacja z europejską siecią kontynentalną jest podstawowym politycznym priorytetem dla osiągnięcia unii energetycznej. Odpowiednie projekty wzmocnienia sieci zostały uwzględnione w trzecim unijnym wykazie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, przyjętym przez Komisję w dniu 23 listopada 2017 r. Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania mają pomóc UE w osiągnięciu jej celów w dziedzinie klimatu i polityki energetycznej: przystępnej cenowo, bezpiecznej i zrównoważonej energii dla wszystkich obywateli. Projekty uwzględnione w wykazie kwalifikują się do uzyskania finansowania w ramach instrumentu „Łącząc Europę”.
Komisja Europejska zobowiązała się do umożliwienia dokonania znacznych postępów w synchronizacji oraz do wsparcia państw bałtyckich w tej kadencji, podejmując działania w kierunku wdrożenia strategicznych projektów w dziedzinie infrastruktury energetycznej oraz rozwiązując rozmaite kwestie wymagane do zakończenia izolacji energetycznej regionu Morza Bałtyckiego. Komisja Europejska potwierdziła ten cel 23 listopada 2017 r. w swoim komunikacie w sprawie rozwoju sieci energetycznych w Europie.
Stanowisko Polski
Kwestia synchronizacji jest procedowana na forum BEMIP (Baltic Energy Market Interconnection Plan), gdzie strona Polska jest reprezentowana przez Ministerstwo Energii i Pełnomocnika ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Ostateczne wyniki analiz technicznych zostaną przedstawione w kolejnych miesiącach, a we wrześniu br. na posiedzeniu BEMIP zostanie podjęta decyzja o wyborze wariantu synchronizacji.
– Gotowość Polski do przeprowadzenia procesu synchronizacji państw bałtyckich z systemem elektroenergetycznym Europy Kontynentalnej jest przejawem solidarności regionalnej i dążenia do bezpieczeństwa energetycznego partnerów – komentuje minister energii Krzysztof Tchórzewski.
Synchronizacja systemów elektroenergetycznych państw bałtyckich z Europą Kontynentalną ma dla PB priorytetowe znaczenie, ponieważ zakończy zależność operacyjną ich Operatorów Systemów Przesyłowych od systemu postsowieckiego (UPS/IPS). Systemy państw bałtyckich będą podlegały regułom pracy systemu i wymaganiom ENTSO-E. Synchronizacja przez Polskę wzmocni znaczenie naszego państwa w tym regionie UE.
W marcu br. odbyła się wizyta ministra energii Krzysztofa Tchórzewskiego na Litwie, podczas której podpisano Memorandum o Porozumieniu między Ministerstwem Energii RP i Ministerstwem Energetyki RL o wzmocnionej współpracy w dziedzinie energetyki.
AKTUALIZACJA: godz. 15:00 29.06.2018 [Dodano akapit „Stanowisko Polski]
Komisja Europejska/Ministerstwo Energii
Oficjalnie: Synchronizacja państw bałtyckich przez LitPol Link
