Komisja Europejska przyjęła sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej z 2022 roku pod tytułem „Powiązanie transformacji ekologicznej i cyfrowej w nowym kontekście geopolitycznym”. Podkreślona w nim została rola cyfryzacji w polityce klimatycznej.
Cyfryzacja a polityka klimatyczna
Na potrzeby przygotowań do przyspieszenia obu transformacji, w sprawozdaniu określono dziesięć kluczowych obszarów działania w celu maksymalizacji synergii i spójności między ambicjami klimatycznymi i cyfrowymi. Dzięki temu UE ma wzmocnić swoją odporność międzysektorową i otwartą strategiczną autonomię oraz ma być lepiej przygotowana, aby sprostać nowym globalnym wyzwaniom do 2050 roku.
Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący do spraw stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania, oświadczył – Aby do 2050 roku osiągnąć neutralność klimatyczną, musimy uwolnić siłę cyfryzacji. Jednocześnie najistotniejszym elementem transformacji cyfrowej musi być zrównoważony rozwój. Dlatego też w przedstawianym dziś sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej rozważono dokładnie, jak najlepiej dostosować nasze dwojakie cele, szczególnie obecnie, gdy nabierają one istotnego znaczenia dla naszego bezpieczeństwa ze względu na zmiany geopolityczne, z jakimi mamy do czynienia. Przykładowo – od 2040 roku głównym źródłem metali i minerałów nieodzownych na potrzeby nowych technologii mógłby być recykling, o ile tylko Europa rozwiąże problem niedoboru surowców. Zrozumienie wzajemnego oddziaływania obu aspektów dwojakiej transformacji, a jednocześnie dążenie do otwartej strategicznej autonomii, to właściwy kierunek – mówi Šefčovič
Transformacja ekologiczna i transformacja cyfrowa to priorytety programu politycznego Komisji, który w 2019 roku określiła przewodnicząca Ursula von der Leyen. W obliczu agresji Rosji wobec Ukrainy Europa jeszcze szybciej przejmuje globalne przywództwo w dziedzinie klimatu i technologii cyfrowych, z determinacją podejmując kluczowe wyzwania – od energii i żywności po obronność i najnowocześniejsze technologie. Z tej perspektywy w sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej z 2022 r. przedstawiono przyszłościową całościową analizę interakcji między aspektami dwojakiej transformacji, uwzględniając rolę nowych i powstających technologii, a także kluczowych czynników geopolitycznych, społecznych, gospodarczych i regulacyjnych kształtujących powiązania obu aspektów transformacji, a więc ich zdolność do wzajemnego wzmacniania się.
Z jednej strony technologie cyfrowe pomagają UE w dążeniu do neutralności klimatycznej, ograniczaniu zanieczyszczenia i przywracaniu różnorodności biologicznej. Z drugiej jednak strony ich rozpowszechnienie powoduje rosnące zużycie energii, wytwarzanie coraz większej ilości odpadów elektronicznych i coraz silniejszy wpływ na środowisko.
Energia, transport, przemysł, budownictwo i rolnictwo – pięć sektorów emitujących najwięcej gazów cieplarnianych w UE – to sektory, które mają kluczowe znaczenie dla udanego powiązania transformacji ekologicznej i cyfrowej. Technologie odegrają kluczową rolę w zmniejszaniu śladu węglowego tych sektorów. Do 2030 roku większość redukcji emisji CO2 dokona się w dostępnych obecnie technologiach. Osiągnięcie neutralności klimatycznej i obiegu zamkniętego do 2050 roku będzie jednak możliwe dzięki nowym technologiom, które obecnie są na etapie eksperymentów, demonstracji lub prototypów.
Prognoza strategiczna wspiera dalekosiężne i ambitne działania Komisji służące realizacji sześciu naczelnych celów określonych przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen. Począwszy od 2020 r., w oparciu o pełne cykle prognozowania, opracowywane są roczne sprawozdania dotyczące prognozy strategicznej, stanowiące merytoryczną podstawę realizacji priorytetów Komisji określonych w rocznym orędziu o stanie Unii, w programie prac Komisji oraz w programowaniu wieloletnim.
Tegoroczne sprawozdanie opiera się na sprawozdaniach dotyczących prognozy strategicznej z 2020 i 2021 roku, w których skoncentrowano się odpowiednio na odporności jako nowym kompasie kształtowania polityki UE oraz na otwartej strategicznej autonomii UE.
Analiza przedstawiona w sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej z 2022 roku opierała się na przeprowadzonym przez Wspólne Centrum Badawcze międzysektorowym procesie prognostycznym prowadzonym przez ekspertów, który uzupełniono szeroko zakrojonymi konsultacjami z państwami członkowskimi i innymi instytucjami UE w ramach europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS). Zapewniono również udział obywateli w drodze zaproszenia do zgłaszania uwag opublikowanego na stronie „Wyraź swoją opinię”. Wyniki procesu prognostycznego przedstawiono w sprawozdaniu Wspólnego Centrum Badawczego z cyklu „Nauka na rzecz polityki”: „W kierunku ekologicznej i cyfrowej przyszłości. Kluczowe wymogi skutecznej dwojakiej transformacji w Unii Europejskiej”.
Komisja Europejska/Mariusz Marszałkowski
