Komisja Europejska przedstawiła projekt reformy unijnego rynku energii elektrycznej, która ma skupiać się na przeciwdziałaniu wahaniom cenom gazu poprzez zapewnienie konsumentom większej ochrony, przyspieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii i wspieranie środków po stronie popytu.
Reforma europejskiego rynku energii
– Przez ponad dwie dekady struktura rynku energii elektrycznej dobrze służyła europejskim firmom i konsumentom, pozwalając im czerpać korzyści z jednolitego rynku. Kryzys energetyczny wywołany atakiem Rosji na Ukrainę ujawnił jednak szereg niedociągnięć w obecnym systemie, którymi należy się zająć – powiedziała europejska komisarz ds. energii Kadri Simson na konferencji prasowej.
Proponowana reforma ma na celu przyspieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii, które muszą potroić swoją moc przed 2030 rokiem, jeśli Unia Europejska ma osiągnąć swoje cele klimatyczne. Dotyczy ona też kwestii ograniczenia wpływu niestabilnych cen paliw na rachunki za energię elektryczną i ochroną konsumentów przed przyszłymi skokami cen. – Wniosek nie ma na celu zmiany podstaw rynku UE, który pozostanie oparty na obecnym systemie cen krańcowych, w którym tanie odnawialne źródła energii i energetyka jądrowa są najpierw wzywane do zaspokojenia popytu konsumentów. Konstrukcja rynków krótkoterminowych pozostaje najbardziej wydajna, jeśli chodzi o zapewnienie, że w pierwszej kolejności stosowane są najtańsze i najczystsze technologie. Obecny projekt gwarantuje również handel między państwami członkowskimi w momentach niedoboru – powiedziała Simson.
Reforma pozwoli obywatelom UE stać się bardziej aktywnymi uczestnikami rynku energii, zapewniając im szerszy wybór umów i jaśniejsze informacje. Sprzedawcy detaliczni energii będą zobowiązani do informowania gospodarstw domowych o „zaletach i zagrożeniach związanych z różnymi rodzajami umów”. Ponadto konsumenci będą mogli łączyć stałe i elastyczne ceny energii elektrycznej z kilkoma dostawcami, jeśli sobie tego życzą. Na przykład gospodarstwa domowe mogą wybrać umowę na stałą cenę za swoje zwykłe zużycie – takie jak oświetlenie, telewizja, internet itp., oraz wybrać elastyczną lub dynamiczną umowę na pompę ciepła lub pojazd elektryczny, aby skorzystać z niskich cen nocnych.
Innym istotnym aspektem reformy jest lepsze dostosowanie rynku do zmian podaży i popytu, co ma pomóc w zastąpieniu drogiego gazu i węgla w godzinach szczytu. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu jest umożliwienie operatorom sieci energetycznych korzystania z produktów „wyrównujących szczyty” w celu zachęcania do oszczędzania energii, gdy zapotrzebowanie jest największe, w celu utrzymania cen na niskim poziomie. Kraje UE będą również zobowiązane do zdefiniowania krajowych celów w zakresie reagowania na popyt i magazynowania w swoich zaktualizowanych krajowych planach w zakresie energii i klimatu.
Reforma Komisji ma również na celu zmniejszenie narażenia przemysłowych odbiorców energii elektrycznej na niestabilne ceny, poprzez środki wspierające długoterminowe kontrakty na dostawy i popyt na energię. Kontrakty długoterminowe obejmują umowy zakupu energii (PPA), które zapewniają stabilne ceny energii dla konsumentów i gwarantowane dochody dla producentów. Kraje UE będą zobowiązane do usunięcia barier dla umów PPA z gwarancjami rynkowymi w celu przeciwdziałania ryzyku. Oprócz tego wszelkie wsparcie publiczne dla nowych mocy wytwórczych ze źródeł odnawialnych lub jądrowych będzie teraz musiało odbywać się w drodze dwustronnego kontraktu różnicowego, z ceną maksymalną i dolną, aby zapewnić gwarantowany dochód producentom energii, jednocześnie chroniąc konsumentów przed nadmiernymi fluktuacjami cen. Kiedy cena rynkowa będzie niska, rządy zainterweniują, aby zagwarantować dochody producentom, a kiedy cena rynkowa wzrośnie, nadwyżki zysków zostaną skierowane z powrotem do konsumentów.
Polska Grupa Energetyczna z skomentowała propozycję Komisji jako „krok we właściwym kierunku”. – W tej chwili musimy znaleźć właściwą równowagę między ochroną konsumentów a koniecznością realizacji kapitałochłonnych inwestycji i uważamy, że propozycja Komisji Europejskiej w sprawie struktury rynku jest dobrym punktem wyjścia do tych rozważań, ponieważ uznaje rolę kontraktów różnicowych – skomentowała PGE.
EurActiv/Michał Perzyński
