Ministerstwo klimatu chce znowelizować ustawę o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego zwaną ustawą o zapasach.
Przyczyny nowelizacji
Komisja Europejska uznała, że jej przepisy nakładają nieuzasadnione obciążenia na firmy funkcjonujące na polskim rynku gazu. Rząd zobowiązał się do korekty tych przepisów. Rząd zobowiązał się do dokonania w ustawie o zapasach zmiany polegającej na ustanowieniu mechanizmu stopniowego znoszenia obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych. Mechanizm ma być połączony z uwolnieniem cen dla odbiorców gazu ziemnego i rozwojem infrastruktury energetycznej. Projekt noweli znalazł się w wykazie prac legislacyjnych rządu.
Ministerstwo klimatu wyjaśnia, że 28 listopada 2019 roku Komisja Europejska wystosowała opinię, w której podtrzymała stanowisko o niezgodności polskiej ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym, zwaną ustawą o zapasach, z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 z 25 października 2017 roku dotyczącym środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego.
Komisja Europejska uznała, że przepisy ustawy o zapasach mają charakter dyskryminacyjny, zakłócający konkurencję na rynku gazu oraz nakładający nieuzasadnione obciążenia na przedsiębiorstwa funkcjonujące na polskim rynku gazu, a także nie zapewniają możliwości realizacji obowiązku na szczeblu regionalnym/unijnym przy użyciu infrastruktury innej niż lokalna.
Rząd RP zobowiązał się w odpowiedzi udzielonej Komisji Europejskiej do zmiany ustawy o zapasach. – Rząd RP dostrzegł bowiem możliwość podjęcia określonych działań dostosowujących stopniowo polski system bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego do rozwoju infrastruktury dywersyfikacyjnej, uwzględniając wyznaczone prawnie i zaakceptowane przez Komisję terminy uwolnienia cen gazu ziemnego – podaje resort klimatu.
Ministerstwo klimatu podaje, że w związku ze zmianami na rynku gazu ziemnego w ostatnich kilkunastu latach, konieczna jest zmiana przepisów regulujących mechanizm utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego. – Z tego samego powodu niezbędne jest również uaktualnienie przepisu stanowiącego upoważnienie ustawowe do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego – czytamy w uzasadnieniu.
Stopniowe znoszenie obowiązku zapasów i uwalnianie cen
Rząd RP zobowiązał się do ustanowienia w ramach ustawy mechanizmu stopniowego znoszenia obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego z podmiotów, które korzystają z usług regazyfikacji lub przeładunku skroplonego gazu ziemnego LNG. Według resortu ta zmiana nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Mechanizm ten ma być albowiem skorelowany ze zmianami struktury polskiego rynku gazu ziemnego, a więc jego wzrostem i uwolnieniem cen dla odbiorców gazu ziemnego z dniem 1 stycznia 2024 roku oraz terminami oddania do użytkowania infrastruktury dywersyfikacyjnej, w szczególności nowych zdolności LNG. – Pozwoli to na utrzymanie poziomu zapasów obowiązkowych na stabilnym poziomie, odpowiadającym zużyciu odbiorców chronionych – podaje ministerstwo klimatu – czytamy w uzasadnieniu.
Resort klimatu podaje, że dzięki trwającej rozbudowie zdolności regazyfikacyjnych, możliwe jest całkowite zwolnienie z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych od przywozu LNG od dnia 1 października 2023 roku przy stopniowym zmniejszaniu ich wymiaru, to znaczy o:
- 1/3 – od pierwszego października 2021 roku,
- 2/3 – od pierwszego października 2022 roku.
Nowe zapisy w ustawie o zapasach
Ponadto, w celu dostosowania przepisów ustawy do warunków panujących obecnie na rynku gazu ziemnego oraz obowiązujących przepisów prawa unijnego, resort klimatu planuje:
- wprowadzenie definicji odbiorcy chronionego, wobec którego nie mają zastosowania ograniczenia w poborze gazu ziemnego;
- skorelowanie terminów przekazywania przez zobowiązane podmioty dokumentów i informacji – umożliwiających operatorowi systemu gazowego weryfikację technicznych możliwości dostarczenia całkowitej ilości zapasów obowiązkowych gazu ziemnego do krajowego systemu gazowego – z początkiem roku gazowego, tj. momentem kiedy materializuje się obowiązek utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego;
- usprawnienie procesu zawierania tzw. „umów biletowych”;
- dokonanie zmiany przepisu stanowiącego upoważnienie ustawowe do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego, aby możliwe było wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą na zapewnienie bezpiecznych dostaw do odbiorców, biorąc pod uwagę obecnie istniejące na rynku gazu ziemnego uwarunkowania;
- rezygnację z przepisu zwalniającego przedsiębiorstwa energetyczne z odpowiedzialności za skutki wprowadzanych ograniczeń w poborze gazu ziemnego, który jest niezgodny z prawem unijnym;
- umożliwienie określania stopni zasilania w dowolnej ilości, aby możliwe było zapewnienie efektywności mechanizmu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego;
- rezygnację z instytucji autoryzowanego audytora w dziedzinie energetyki przemysłowej i umożliwienie dokonywania weryfikacji podawanych przez odbiorców informacji – dotyczących minimalnych ilości gazu ziemnego, których pobór nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych – przez operatora w oparciu o dane historyczne.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to trzeci kwartał 2020 roku.
Bartłomiej Sawicki
Zajdler: Ustawa o zapasach utrudni budowę hubu gazowego w Polsce (ROZMOWA)
