Jakóbik: Nord Stream 2, czyli recepta na rozpad Unii Europejskiej

6 grudnia 2018, 07:30 Energetyka

Niemcy nie proponują Europie nowego układu w sprawie Nord Stream 2. Odwracają zaś kota ogonem i próbują wejść w buty Komisji Europejskiej. W ten sposób szkodzą całej Unii Europejskiej – pisze Wojciech Jakóbik, redaktor naczelny BiznesAlert.pl.

Niemcy flaga parlament
Bundestag. Fot. Max Pixels

Niemcy w butach Komisji Europejskiej

Część polityków zachodnich domaga się sankcji wobec Nord Stream 2 w odpowiedzi na agresję rosyjską w Cieśninie Kerczeńskiej. Domagałem się tego w jednym z poprzednich tekstów. Jednak rząd Merkel nie zmienia stanowiska. Minister spraw zagranicznych Heiko Mass przekonuje wręcz, że w razie wycofania się Niemiec z Nord Stream 2, stracą one wpływ na projekt i nie będą mogły wprowadzić regulacji pozwalających utrzymać poziom dostaw gazu niezbędny do zachowania stabilności ekonomicznej, a co za tym idzie politycznej, Ukrainy. Będzie to szczególnie ważne przed wyborami prezydenckimi na wiosnę.

Jest to jednak nieprawda. To Komisja Europejska wespół z Ukrainą i Rosją negocjuje warunki utrzymania dostaw gazu przez terytorium ukraińskie pomimo planów uruchomienia Nord Stream 2 Służy temu tzw. proces trójstronny, w który Niemcy chciały się włączyć bez powodzenia, między innymi dzięki sprzeciwowi polskiego MSZ. Mass stawia się zatem w roli Komisji Europejskiej i próbuje negocjować w imieniu Europy warunki dostaw gazu z Rosji. Nie spodoba się to zwolennikom wspólnej polityki europejskiej i przeciwnikom koncertu mocarstw, który proponuje niemiecki minister.

Potencjalna następczyni Merkel, a obecnie sekretarz generalna CDU, Annegret Kramp-Karrenbauer przekonuje, że blokada Nord Stream 2 byłaby krokiem „kontrowersyjnym”, za to można uregulować poziom dostaw z jego użyciem. Nie jest to propozycja niczego nowego. Jeżeli wszyscy zgadzają się, że ilość gazu słana przez Nord Stream 2 będzie zależeć od poziomu dostaw przez Ukrainę, to znów, zależeć będzie od finału procesu trójstronnego, w który – warto ponownie podkreślić – próbują bezprawnie wpływać Niemcy, wywierając presję na Komisję i Ukrainę, co podkopuje ich pozycję w rozmowach z Rosjanami.

To prawdopodobnie dlatego wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej ds. Unii Energetycznej Marosz Szefczovicz zadeklarował po spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych Ukrainy Pawło Klimkinem, że proces trójstronny jest „najbardziej efektywną platformą poszukiwania satysfakcjonującego rozwiązania, dlatego jej kontynuacja jest kluczowa”.

Szkodliwość niemieckich prób wchodzenia w buty Komisji jest widoczna na konkretnym przykładzie. Węgrzy od początku krytykują hipokryzję Unii Europejskiej w sprawie Nord Stream 2. Komisja zdołała zatrzymać South Stream, ale rozkłada ręce w przypadku nowego projektu. Są różnice w założeniach obu przedsięwzięć. Pierwszy miał powstać na mocy porozumień międzyrządowych, na które mogłaby wpłynąć Komisja, a drugi jest przedsięwzięciem firm. Jednak dla Budapesztu różnica polega na tym, że South Stream miał dostarczać gaz na Bałkany i do Węgier, a Nord Stream 2 uczyni z Niemiec rozdzielnię gazu rosyjskiego w Europie. Dla populistów, jak premier Wiktor Orban, to kolejny dowód na brak niezależności Komisji i nieformalne wpływy Niemiec.

Z tego względu minister energii Peter Kaderjak przekonuje dziś, że Węgry mogą naraz popierać dywersyfikację dostaw do Europy, utrzymanie dostaw gazu przez Ukrainę i angażować się w południowego brata Nord Stream 2 – gazociąg Turkish Stream. Jeżeli Niemców nikt nie zatrzyma, to kto zatrzyma Węgrów? To dobitny przykład w jaki sposób rosyjskie projekty gazowe dezintegrują politykę energetyczną Unii Europejskiej.

Jakóbik: Ukraina ma problemy, ale Nord Stream 2 też (ANALIZA)

Rośnie opór wobec Nord Stream 2 w Niemczech

Jednak coś w Niemczech się zmienia. Nord Stream 1 na początku tej dekady nie spotkał się z krytyką tej skali, co Nord Stream 2 u jej końca. Czołowi politycy partii Zielonych i CDU domagają się od kanclerz Angeli Merkel zablokowania budowy spornego gazociągu Nord Stream 2 ze względu na obawy o rosnącą zależność od Rosji.

Der Tagesspiegel przypomina apel posłów do Parlamentu Europejskiego, którzy wezwali do zatrzymania Nord Stream 2. Spór na ten temat miał być jednym z głównych tematów spotkania G20 w Argentynie. Prezydent USA Donald Trump miał odmówić spotkania z rosyjskim odpowiednikiem, Władimirem Putinem i wskazać Angelę Merkel, jako właściwego mediatora. Przy tym jednak pozostaje krytykiem Nord Stream 2.

Gazeta informuje, że w grupie sprzeciwu wobec Nord Stream 2 w Niemczech znajdują się Annalena Baerbock, szefowa Zielonych, a także Katrin Goring-Eckardt, Anton Hofreiter i Reinhard Butikofer z tej partii. Przedstawiciele CDU przeciwko Nord Stream 2 to przewodniczący Komisji Bundestagu ds. Polityki Zagranicznej Norbert Rottgen, Elmar Brok i Michael Gahler. Wiceprzewodniczący CDU Roderich Kiesewetter apeluje o zaostrzenie sankcji wobec Rosji. Chociaż pozostali posłowie CDU nie wypowiadali się o spornym projekcie, gazeta przekonuje, że także opowiadają się przeciwko niemu.

Projekt Nord Stream 2 mogłaby potencjalnie zatrzymać inicjatywa ustawodawcza Komisji Europejskiej w postaci rewizji Dyrektywy Gazowej, jeśli projekt nie spełniłby wymogów prawa unijnego i został odrzucony przez Parlament Europejski, o czym mówił Jerzy Buzek w BiznesAlert.pl. Jednak rewizja ugrzęzła w Radzie Unii Europejskiej przez opór partnerów finansowych Nord Stream 2 reprezentowanych przez rządy Austrii i Niemiec. Alternatywą mogłaby być decyzja polityczna Berlina o wycofaniu poparcia dla projektu. Potencjalnie Gazprom mógłby dokończyć budowę za własne pieniądze, ale miałby problem z pozyskaniem rynku na gaz z nowego gazociągu. Byłaby to przesłanka do zatrzymania inwestycji.

Buzek: Nord Stream 2 jest opóźniony o rok. Może go objąć dyrektywa gazowa

Zagrożenie dla Unii Europejskiej

Na razie jednak nadal nie ma widoków na zatrzymanie Nord Stream 2. Dalsza presja może go opóźnić, bo według szacunków projekt już teraz notuje od pół roku do roku opóźnienia. Jednak wycofanie się z tego przedsięwzięcia to kwestia wiarygodności Niemiec jako najsilniejszego kraju unijnego i Komisji Europejskiej jako reprezentanta interesu Wspólnoty w ramach wspólnej polityki energetycznej. Przez to spór o Nord Stream 2 staje się elementem dyskusji o przyszłości integracji europejskiej. Jeżeli miałaby polegać na tym, że Unia Europejska staje się narzędziem obrony interesów niemieckich kosztem innych krajów, mogą pojawić się kolejni chętni do opuszczenia Wspólnoty.

Jakóbik: Nord Stream 2 jak brexit