Z indyjskiego Centrum Kosmicznego Satish Dhawan w Zatoce Bengalskiej wystartowała misja Proba-3, zorganizowana przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA). Ten projekt, współtworzony przez polskich naukowców, stanowi przełom w badaniach nad Słońcem. W rozmowie z Biznes Alert, Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka z Centrum Badań Kosmicznych PAN mówi o znaczeniu tej misji.
Dwa europejskie satelity uczestniczące w misji Proba-3 wystrzelono w miniony czwartek z Centrum Kosmicznego Satish Dhawan w Indiach. Utworzą one formację na orbicie okołoziemskiej, dzięki czemu możliwa będzie obserwacja korony słonecznej.
Obserwacje powinny się rozpocząć na początku 2025 r. Satelity przyjmą wówczas pozycję w odległości około 150 m. od siebie. Umieszczenie ich będzie wymagało „skrajnej precyzji” – oświadczyła Europejska Agencja Kosmiczna.
Sztuczne zaćmienie
Satelity będą utrzymywały się w tej formacji, tworząc koronograf, czyli teleskop do obserwacji korony słonecznej (Coronograph Spacecraft, CSC) o masie 340 kg, i tzw. okulter – element z dyskiem okulograficznym przesłaniającym tarczę Słońca (Occulter Spacecraft, OSC) – o masie 200 kg. Za sprawą orbiterów powstanie sztuczne zaćmienie Słońca, dzięki czemu możliwe będzie obserwowanie korony słońca.
„Zaćmienie” będzie trwało przez około 6 godzin na każde okrążenie orbity. Proba-3 będzie ją pokonywać w ciągu ok. 20 godzin.
„Celem jest dopracowanie lotu w wyjątkowo precyzyjnej formacji satelitarnej. Dwa satelity poruszające się po bardzo wydłużonej orbicie, muszą w odpowiednim miejscu orbity wejść w szyk, który zakłada utrzymania ok 150 m odległości od siebie i utrzymywanie go z dokładnością do kilku milimetrów” – wyjaśnia nam Zambrzycka-Kościelnicka.
Dodaje, że pozwoli to na utworzenie największego koronografu świata, czyli instrumentu pozwalającego na prowadzenie obserwacji korony słonecznej dzięki zasłonięciu tarczy Słońca.
Kluczowy polski wkład
W realizacji misji uczestniczyło aż 40 firm i instytucji z 14 krajów, w tym siedem podmiotów z Polski. Polskie firmy odegrały istotną rolę w opracowaniu najważniejszych elementów misji, takich jak koronograf oraz mechanizmy wspomagające działanie satelitów.
Centrum Badań Kosmicznych PAN (CBK PAN) zaprojektowało i przetestowało kluczowe elementy koronografu, w tym system zmiany filtrów optycznych oraz jednostkę sterującą.
Jak mówi mgr inż. Jędrzej Baran: „Konstrukcja mechanizmu na pierwszy rzut oka przypomina bęben rewolweru, ale jego zaawansowanie technologiczne wykracza daleko poza to porównanie”
Sener Polska dostarczyło systemy mechaniczne, takie jak Solar Array Hold-Down and Release Mechanism, odpowiedzialne za rozkładanie paneli słonecznych.
Creotech Instruments zaprojektował kluczowe elementy sterownika koronografu oraz moduł lotnego komputera koronografu. N7 Space przygotowało oprogramowanie lotne dla instrumentów badawczych.
