Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o efektywności energetycznej, przedłożony przez ministra energii – poinformowało Centrum Informacyjne Rządu.
Jak podano w komunikacie, nowa ustawa o efektywności energetycznej zapewnia pełne wdrożenie dyrektywy 2012/27/UE, zobowiązującej państwa członkowskie Unii Europejskiej do osiągnięcia – do końca 2020 r. – określonego poziomu oszczędności energii. Niezbędne do tego jest wykorzystanie systemów zapewniających poprawę efektywności energetycznej lub podjęcie innych działań poprawiających efektywność energetyczną w gospodarstwach domowych, budynkach przemysłowych i transporcie. Nowa ustawa zastąpi obecnie obowiązującą.
Rząd wyjaśnia, że nowe regulacje są konieczne, bo wprawdzie Polska osiągnęła istotny postęp w realizacji krajowego celu dotyczącego oszczędnego gospodarowania energią, to jednak wciąż musi nadrabiać dystans w zakresie najważniejszych wskaźników efektywności energetycznej w stosunku do najbardziej energooszczędnych gospodarek europejskich.
W ocenie rządu dzięki wdrożeniu rozwiązań przewidzianych w projekcie ustawy powinna znacząco poprawić się efektywność energetyczna polskiej gospodarki, jej konkurencyjność i stan środowiska naturalnego.
Według autorów projektu proponowane regulacje powinny spowodować oszczędne i efektywne korzystanie z energii oraz znacząco zwiększyć liczbę inwestycji energooszczędnych. Chodzi przede wszystkim o zwiększenie oszczędności energii przez odbiorców końcowych, mniejsze zużycie energii przez urządzenia oraz zmniejszenie strat w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej, ciepła i gazu. Oczekiwane jest też zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i innych szkodliwych substancji do atmosfery, co powinno poprawić nie tylko stan środowiska naturalnego, ale także zdrowie ludzi.
W projekcie ustawy określono zasady opracowania krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej i przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa, a także zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej oraz sposób realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii.
Zgodnie z projektem ustawy, krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej minister energii będzie opracowywał co 3 lata. Ma on zawierać w szczególności:
– opis planowanych programów zawierających działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej w poszczególnych sektorach gospodarki;
– określenie krajowego celu w zakresie efektywności energetycznej;
– informacje o osiągniętej oszczędności energii, głównie w przesyłaniu lub dystrybucji, dostarczaniu oraz końcowym zużyciu energii;
– strategię wspierania inwestycji w renowację budynków zawierającą: wyniki dokonanego przeglądu budynków znajdujących się w Polsce, określenie sposobów ich przebudowy lub remontu, dane szacunkowe o możliwej do uzyskania oszczędności energii w wyniku ich modernizacji.
Po raz pierwszy Krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej minister energii będzie musiał przekazać Komisji Europejskiej do 30 kwietnia 2017 r.
W nowych przepisach doprecyzowano zasady stosowania przez jednostki sektora publicznego środków poprawy efektywności energetycznej. Konsekwencją tego było dodanie do wykazu środków poprawy efektywności energetycznej nowego środka, jakim jest „wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego”. Wprowadzono też regulację, zgodnie z którą jednostka sektora publicznego może realizować i finansować przedsięwzięcia na podstawie umowy o poprawę efektywności energetycznej.
Jednocześnie na organy władzy publicznej, obejmujące swoim działaniem całą Polskę, nałożono obowiązek nabywania efektywnych energetycznie produktów lub zlecania wykonania usług, a także nabywania lub wynajmowania efektywnie energetycznych budynków lub ich części. Organy władzy publicznej zobowiązano również do wypełniania zaleceń dotyczących efektywności energetycznej w budynkach modernizowanych i przebudowywanych, należących do Skarbu Państwa, a także do realizowania innych środków poprawy efektywności energetycznej w zakresie charakterystyki energetycznej budynków.
Do nowej ustawy przeniesiono system świadectw efektywności energetycznej (tzw. białe certyfikaty), który obowiązuje w Polsce od 2013 r. To mechanizm stymulujący i wymuszający zachowania prooszczędnościowe, bo świadectwa można uzyskać jedynie za przedsięwzięcia o najwyższej efektywności energetycznej, tj. skutkujące zwiększeniem oszczędności energii przez urządzenia i odbiorców końcowych, a także zmniejszeniem strat w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej, ciepła i gazu.
W nowych warunkach prawnych system świadectw umożliwi wykorzystanie istniejącego potencjału oszczędności energii i zapewni osiągnięcie poziomu oszczędności energii finalnej w stopniu wymaganym przez dyrektywę 2012/27/UE. System świadectw ma przewagę nad innymi mechanizmami poprawiającymi efektywność energetyczną, bo obejmuje szeroką grupę podmiotów realizujących przedsięwzięcia proefektywnościowe w różnych obszarach i sektorach gospodarki.
Wydawanie świadectw efektywności energetycznej zmotywuje, w szczególności przedsiębiorstwa energetyczne i odbiorców końcowych (oraz inne podmioty zobowiązane), do podjęcia działań inwestycyjnych, które przyspieszą osiągnięcie krajowego celu efektywności energetycznej oraz zapewnią ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i innych szkodliwych substancji do atmosfery.
W projekcie ustawy przewidziano stopniowe odchodzenie od uiszczania opłaty zastępczej za możliwość nie podejmowania działań inwestycyjnych na rzecz zwiększania efektywności energetycznej. W 2016 r. opłata będzie mogła obejmować jeszcze 30 proc. zakresu nałożonego obowiązku, w 2017 r. będzie można uiścić opłatę w wysokości 20 proc., a w 2018 r. przedsiębiorca będzie mógł ponieść jedynie 10 proc. opłatę, co oznacza, że będzie musiał w znacznie większym zakresie realizować przedsięwzięcia prooszczednościowe.
W nowych przepisach zrezygnowano z obowiązku przeprowadzania przetargu, na podstawie którego prezes URE dokonywał wyboru przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, za które można było uzyskać świadectwa efektywności energetycznej. Rozwiązanie to znacznie przyspieszy wydawanie takich świadectw. Jednocześnie świadectwa efektywności energetycznej nie będą już wydawane na przedsięwzięcia, których realizację zakończono – dotychczas było to możliwe.
W projekcie ustawy znalazł się nowy rozdział: „Zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa”. Do zlecenia lub przeprowadzenia audytu energetycznego – co 4 lata – będzie zobowiązany przedsiębiorca, określony w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, z wyjątkiem mikro, małego i średniego przedsiębiorcy. Z tego obowiązku zostanie zwolniony przedsiębiorca posiadający system zarządzania energią (określony we właściwych normach) lub mający system zarządzania środowiskowego – jeżeli w ramach tych systemów przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Audyt będzie przeprowadzał podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, mający odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe w tej dziedzinie.
W projekcie ustawy przewidziano także zestaw kar pieniężnych za nieprzestrzeganie jej przepisów, które będą wymierzane przez prezesa URE w drodze decyzji administracyjnej. Wymieniono czyny podlegające karze, np. za nieuiszczenie opłaty zastępczej, za nieprzeprowadzenie audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Wskazano też sytuacje, kiedy prezes URE będzie mógł odstąpić od wymierzenia kary.
Nowa ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
