KOMENTARZ
Christian Schnell
Współpracownik BiznesAlert.pl
Zgodnie z rządowym projektem nowelizacji Ustawy OZE planowanym środkiem wsparcia odnawialnych źródeł ma pozostać system aukcyjny – neutralny technologicznie – jednak z podziałem m.in. na jeden szczególny koszyk technologiczny dla którego mają być organizowane odrębne aukcje.
Jak wskazuje przykład Włoch i niedawno notyfikowanego tamtejszego systemu wsparcia OZE sam podział na koszyki technologiczne dla potrzeb systemu wsparcia OZE został uznany przez Komisję Europejską za zgodny z Wytycznymi w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 („Wytyczne”), jednak tylko do końca 2016 r. Komisja Europejska pozytywnie oceniła założenia włoskiego systemu wsparcia i to pomimo, iż przy podziale na koszyki technologiczne niektóre z technologii np. fotowoltaika została całkowicie wykluczone z tego systemu. Mając na uwadze przykład włoski można sądzić, że również w przypadku polskiego systemu wsparcia OZE sama idea podziału na koszyki technologiczne zostanie zaakceptowana przez Komisję Europejską, ale nie wiadomo czy tylko w okresie przejściowym do końca 2016 r. czy również od 2017 r. Jednakże zupełnie inną kwestią jest dokładny zakres poszczególnych koszyków technologicznych.
Projekt nowelizacji Ustawy OZE zakłada podział na sześć koszyków w tym dotyczący odnawialnych źródeł energii wykorzystujących do wytworzenia energii elektrycznej ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych i komunalnych, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcenia odpadów. To właśnie ten koszyk może stać się najbardziej problematyczny i kontrowersyjny w procedurze notyfikacji polskiego systemu wsparcia OZE w Komisji Europejskiej.
Przy opisie tego koszyka projektodawcy odwołują się do przepisów o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcenia odpadów są tą przepisy ustawy o odpadach implementującej Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. Stosownie do powyższego zgodnie z art. 158 ust. 2 ustawy o odpadach termiczne przekształcanie, w celu odzysku energii stałych odpadów komunalnych w spalarniach odpadów przeznaczonych wyłącznie do przetwarzania stałych odpadów komunalnych, których efektywność energetyczna jest co najmniej równa wartościom określonym w załączniku nr 1 do ustawy, stanowi proces odzysku określony jako wykorzystanie głównie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii. Należy pamiętać, że kwalifikowanie energii odzyskanej z termicznego przekształcenia odpadów zawierających frakcje biodegradowalne jako energii z OZE może mieć miejsce dopiero po spełnieniu określonych warunków, wśród których pierwsze miejsce zajmuje zgodność postępowania z odpadami o takim składzie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami przedstawionej w art. 17 ustawy o odpadach i innymi zasadami ogólnymi gospodarki odpadami.
Z powyższego wynika, że opisany koszyk technologiczny może być uznany jako energia OZE ale czy może kwalifikować się do otrzymania odrębnego wsparcia ?
Hierarchia sposobów postępowania z odpadami wynikająca zarówno z Dyrektywy 2008/98/WE jak i ustawy o odpadach przestawia się następująco: (i) zapobieganie powstawaniu odpadów, (ii) przygotowywanie do ponownego użycia, (iii) recykling, (iv) inne procesy odzysku, (v) unieszkodliwianie. Do powyższej hierarchii odwołują się również Wytyczne. Inne procesy odzysku takie jak odzysk energii na skutek termicznego przekształcenia odpadów mają charakter subsydiarny i podlegają zastosowaniu dopiero wówczas gdy niemożliwe jest przygotowanie do ich ponownego użycia albo recykling (art. 18 ust. 3 ustawy o odpadach). Dodatkowo ustawa o odpadach w art. 19 ust.1 pkt 2 stanowi, że organy administracji publicznej podejmują działania wspierające ponowne użycie i przygotowanie do ponownego użycia odpadów w szczególności stwarzając zachęty finansowe. Z powyższego wynika, że już na gruncie ustawy o odpadach, która stanowi, że zachęty finansowe mogą dotyczyć tylko wspierania ponownego użycia i przygotowania do ponownego użycia odpadów przyznania wsparcia poprzez aukcje OZE dla termicznego przekształcenia odpadów może naruszać ten wymóg.
Wytyczne zawierają również jednoznaczne przepisy w tej kwestii, należy odwołać się do punktu 3.3.1 (118) Wytycznych który stanowi, że w przepisach UE dotyczących odpadów jedną z głównych zasad jest hierarchii postepowania z odpadami określająca priorytety w zakresie sposobów przetwarzania odpadów. Pomoc państwa na energię ze źródeł odnawialnych z wykorzystaniem odpadów jako paliwa może wnosić pozytywny wkład w ochronę środowiska pod warunkiem, że wspomniana zasada nie jest obchodzona. Biorąc pod uwagę skalę wsparcia wynikającego z aukcji OZE oraz to, że dla termicznego przekształcenia odpadów zarezerwowano oddzielny koszyk technologiczny a więc bez konkurencji z innymi technologiami można wyciągnąć wniosek iż takie postępowanie z odpadami będące dopiero na czwartym miejscu we wspomnianej już hierarchii na skutek aukcji OZE stanie się najbardziej korzystnym finansowo sposobem postępowania z odpadami. W rezultacie skutkiem takiej regulacji będzie zachwianie wspomnianej hierarchii postępowania z odpadami poprzez jej obejście.
Z uwagi na powyższe istnieje istotne ryzyko iż odrębny koszyk technologiczny w aukcji OZE dla technologii termicznego przekształcenia odpadów zostanie uznany przez Komisję Europejską za niezgodny z Wytycznymi, jako mający na celu obejście przepisów dotyczących hierarchii postępowania z odpadami.
