Państwa Zachodu zjednoczyły 2 lata temu siły, aby ograniczyć wpływy Chin w sektorze metali ziem rzadkich, niezbędnych dla przemysłu nowych technologii. W ramach „Partnerstwa dla bezpieczeństwa minerałów krytycznych”, blok 14 krajów oraz Komisja Europejska intensyfikują swoje działania ogłaszając wsparcie dla projektów wydobywczych tych surowców oraz uruchamiając własne fabryki ich przerobu. Chiny kontrolują znaczną część globalnej produkcji minerałów, jednak zachodnie rządy dążą do zróżnicowania źródeł pochodzenia tych materiałów.
We współczesnej energetyce, w której poważną rolę odgrywa transformacja energetyczna, gra między poszczególnymi państwami odbywa się nie tylko o tradycyjne surowce takie jak ropa naftowa bądź gaz ziemny, ale również o „metale ziem rzadkich” (ang. rare earth elements, REE) bądź minerały krytyczne. Te materiały są kluczowe dla przejścia na alternatywne źródła energii.
Amerykanie twierdzą, że Chiny stosują monopolistyczne praktyki w sektorze metali ziem rzadkich (mają dominującą pozycję na świecie), co skłoniło Zachód do współpracy w celu pozyskania surowców potrzebnych do produkcji pojazdów elektrycznych i innych technologii. Z tego względu 14 państw wraz z Komisją Europejską zawiązało w 2022 roku wspólny blok, który ma dążyć do zmniejszenia chińskiej dominacji na rynku REE i minerałów krytycznych, budować na nim swoją pozycję i wspierać międzynarodowe projekty wydobywcze tych surowców.
Antychiński Sojusz
Do sojuszu, nazwanego oficjalnie „Partnerstwem dla bezpieczeństwa minerałów krytycznych” (ang. Minerals Security Partnership, MSP) przystąpiły USA, Australia, Kanada, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Indie, Włochy, Japonia, Korea Południowa, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania oraz Komisja Europejska. W sierpniu 2024 roku dołączyła do niego również Argentyna.
ㅡ To, co robią Chiny, to podążanie według scenariusza monopolisty, który chce wyeliminować konkurencję. Zdajemy sobie sprawę, że nie możemy rozwiązać tego problemu w pojedynkę, jesteśmy silniejsi razem ㅡ powiedział w wywiadzie Jose Fernandez, podsekretarz ds. wzrostu gospodarczego w amerykańskim Departamencie Stanu.
Chińskie firmy przerabiają 90 procent światowej produkcji metali ziem rzadkich, a także mają spore udziały w obróbce minerałów krytycznych takich jak kobalt, nikiel czy lit.
Inwestycje w wydobycie
Stany Zjednoczone, członek „Partnerstwa dla bezpieczeństwa minerałów krytycznych”, wydały pod koniec września komunikat o rozpoczęciu finansowania kopalni niklu w Tanzanii „Kabanga Nickel Project”. Zajmuje się tym US International Development Finance Corporation, jednostka rządu federalnego ds. finansowania rozwoju międzynarodowego. W Tanzanii mają znajdować się jedne z największych na świecie złóż tego surowca. W tym samym miesiącu doszło do zawarcia umowy między innymi partnerami w MSP, Koreą Południową i Australią przy wydobyciu grafitu w kopalni Mahenge w Tanzanii.
ㅡ To przełomowe porozumienie, zawarte w ścisłej współpracy z 15 partnerami MSP, znacząco zwiększa globalne dostawy naturalnego grafitu, który jest wykorzystywany w bateriach litowo-jonowych do pojazdów elektrycznych, paneli słonecznych i innych zastosowań. Projekt ten wzmocni i zdywersyfikuje globalne łańcuchy dostaw grafitu na wielu rynkach ㅡ podawał w opublikowanym oświadczeniu Departament Stanu USA.
Kanada otworzyła nową fabrykę przetwarzania metali ziem rzadkich, zlokalizowaną w prowincji Saskatchewan. Warty 100 milionów dolarów kanadyjskich (niecałe 74 miliony dolarów amerykańskich ㅡ red.) obiekt ma przetwarzać metale ziem rzadkich z Australii, Brazylii i Wietnamu. Jego celem jest dostarczanie surowców do produkcji 500 tys. elektrycznych pojazdów rocznie.
Te inicjatywy mają na celu nie tylko zmniejszenie zależności od Chin, ale także wzmocnienie globalnej pozycji zachodnich krajów w sektorze surowców krytycznych. W obliczu rosnącego zapotrzebowania na technologie oparte na energii odnawialnej, kraje „Partnerstwa dla bezpieczeństwa minerałów krytycznych” dążą do budowy stabilnych i zrównoważonych łańcuchów dostaw. Dzięki współpracy międzynarodowej, zachodnie państwa mogą lepiej zabezpieczyć surowce potrzebne dla rozwoju nowych technologii.
Tomasz Winiarski
