W ramach sytemu kaucyjnego w Polsce może powstać 36,5 tys. punktów odbioru butelek i puszek – 22,5 tys. manualnych i 14 tys. automatycznych – szacuje firma z branży recyklingu. W najbliższej noweli ustawy kaucyjnej ma się pojawić zapis o przynajmniej jednym punkcie zbiórki w każdej gminie – informuje Polska Agencja Prasowa (PAP).
Zgodnie z przepisami polski system kaucyjny ma ruszyć od początku 2025 roku i obejmować trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra – pisze PAP.
Firma Tomra z branży recyklingu wskazała, że na „dojrzałych” rynkach europejskich, czyli takich, gdzie system kaucyjny działa już od kilku lub kilkunastu lat i osiąga 90-proc. poziom zwrotu opakowań, najbardziej optymalnym założeniem jest jeden punkt zbiórki na 1 tys. osób. Jak wyliczono, w Polsce w związku z systemem kaucyjnym może powstać 36,5 tys. punktów odbioru butelek i puszek. W 22,5 tys. z nich zbiórka ma być prowadzona manualnie, a w 14 tys. – automatycznie.
Anna Sapota z firmy Tomra uważa, że na początku wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce większość punktów odbioru butelek i puszek będzie opierała się na ręcznej obsłudze przez pracowników sklepów. Jednakże, w dłuższej perspektywie, taka forma nie będzie ostatecznym rozwiązaniem.
– Zbiórka manualna ma dużo mniejszy wkład w całościowy poziom zwracanych opakowań – wskazała Sapota, jako przykład przywołując Litwę. W tym państwie z ponad siedmioletnim doświadczeniem z systemem kaucji, ręcznie zbiera się zdecydowanie mniej opakowań, a do recyklomatów trafia znacznie więcej. W Niemczech, gdzie jest 130 tys. punktów zbiórki (ok. 100 tys. ze zbiórką manualną i 30 tys. z automatyczną), 90 proc. wszystkich oddawanych opakowań przechodzi przez automaty. Więcej opakowań kaucyjnych, bo 98 proc., zbierają automaty na Słowacji.
Sapota zwróciła uwagę na specyfikę naszego kraju i zróżnicowaną infrastrukturę sklepową.
– Przykładowo w mniejszych miejscowościach i na wsiach, gdzie lokalne sklepy sprzedają znacznie mniej napojów, zbiórka ręczna będzie wystarczająca – wskazała.
Firma informuje, że sklepy, które będą przyjmować opakowania ręcznie przy kasie będą przechowywać je nienaruszone i przekażą je operatorowi systemu kaucyjnego w niezmienionej formie z widocznym logiem i kodem na etykiecie. Zebrane opakowania zostaną przeliczone i rozliczone przez operatora.
Natomiast zbiórka automatyczna będzie realizowana przez recyklomaty, które przeskanują produkty je sprasują i umieszczą w wewnętrznym koszu. Te urządzenia mogą również pełnić rolę magazynu dla opakowań zdeponowanych w ramach kaucji.
Zgodnie z obowiązującą ustawą, duże sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw. muszą uczestniczyć w systemie kaucyjnym. Mniejsze placówki mogą uczestniczyć dobrowolnie, ale muszą pobierać kaucję. Małe sklepy, które sprzedają napoje w butelkach szklanych będą musiały obowiązkowo przyjmować opakowania wielokrotnego użytku.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje wprowadzenie zmian w przepisach dotyczących systemu kaucyjnego. Jedna z propozycji to umieszczenie przynajmniej jednego punktu zbiórki w każdej gminie. Druga propozycja dotyczy opodatkowania kaucji 23-procentową stawką VAT. Resort proponuje także, aby kaucja była pobierana od kupującego już na etapie sprzedaży, a nie dopiero przy zwrocie opakowania w sklepie. Kaucja dla butelek plastikowych i metalowych puszek ma wynieść 50 groszy, a dla butelek szklanych – 1 złoty. W planach jest także rozszerzenie systemu kaucyjnego na butelki po mleku i produktach mlecznych, ale ma to nastąpić od roku 2026.
Polska Agencja Prasowa / Mateusz Gibała
