Z drugiego sprawozdania na temat stanu unii energetycznej wynika, że UE skutecznie modernizuje swoją gospodarkę i wkracza w erę niskich poziomów emisji. Jeśli chodzi o emisję gazów cieplarnianych, efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii Europa jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów na 2020 r. Aby wspomóc ich realizację, Komisja rozpoczyna kolejny cykl wizyt poświęconych unii energetycznej.
Zgodnie ze swoim zobowiązaniem do składania co roku sprawozdania na temat stanu unii energetycznej, Komisja Europejska publikuje dziś swoje drugie sprawozdanie na ten temat. W sprawozdaniu tym przedstawiono postępy poczynione od czasu opublikowania w listopadzie 2015 r. pierwszego sprawozdania na temat stanu unii energetycznej. Wspomniane sprawozdania są głównymi elementami procesu monitorowania działań w tym obszarze, uznanym przez Komisję pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera za priorytetowy.
Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za unię energetyczną, stwierdził: Unia energetyczna obejmuje nie tylko kwestie energii i klimatu. Jej celem jest gruntowna modernizacja całej gospodarki europejskiej oraz przekształcenie jej w gospodarkę niskoemisyjną i efektywną pod względem zużycia energii i zasobów, z poszanowaniem zasad sprawiedliwości społecznej. Powinniśmy również położyć nacisk na rozwój zewnętrznego wymiaru unii energetycznej w celu umocnienia czołowej roli UE na świecie. Teraz, kiedy przedłożono już znaczną część stosownych wniosków legislacyjnych, rok 2017 powinien być rokiem ich wdrażania. Z tym przesłaniem odwiedzę państwa członkowskie w ramach nowego cyklu wizyt poświęconych unii energetycznej, który rozpocznę 3 lutego.
Miguel Arias Cañete, komisarz do spraw polityki klimatycznej i energetycznej, powiedział: Europa jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów na 2020 r. w zakresie klimatu i energii. Mimo obecnej niestabilności geopolitycznej Europa nie przerywa prac nad przechodzeniem na czystą energię. To jedyna droga. A fakty mówią same za siebie: energia ze źródeł odnawialnych jest obecnie konkurencyjna pod względem kosztów i często tańsza od paliw kopalnych, przy jej wytwarzaniu i dystrybucji pracuje w Europie ponad milion osób, sektor energii odnawialnej przyciąga więcej inwestycji niż wiele innych sektorów, a wykorzystanie tej energii umożliwiło nam zmniejszenie wydatków na import paliw kopalnych o 16 mld euro. Musimy nadal usilnie dążyć do tego, by zapewnić Europie – we współpracy z naszymi partnerami – czołową pozycję w globalnym wyścigu do bardziej zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarki.
Od czasu opublikowania pierwszego sprawozdania na temat stanu unii energetycznej kilka tendencji w procesie przechodzenia UE na gospodarkę niskoemisyjną utrzymało się, a nawet wzmocniło. Komisja przeprowadzi pogłębione analizy polityk państw członkowskich, wykorzystując nowy cykl wizyt poświęconych unii energetycznej, które będą odbywać się przez cały 2017 r.
Dla unii energetycznej rok 2016 był rokiem wypełniania zobowiązań, w którym wizja przedstawiona w strategii ramowej na rzecz unii energetycznej została przełożona na konkretne inicjatywy ustawodawcze i nieustawodawcze, przede wszystkim na pakiet „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” przedstawiony 30 listopada 2016 r.
Patrząc całościowo, UE poczyniła dalsze znaczne postępy w realizacji celów unii energetycznej, w szczególności celów w zakresie klimatu i energii na okres do 2020 r. (zob. MEMO/17/162 i MEMO/17/163). Osiągnęła ona już swój cel na 2020 r. w zakresie końcowego zużycia energii. Podobnie w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych: w 2015 r. poziom emisji gazów cieplarnianych był o 22 proc. niższy od poziomu z 1990 r. UE skutecznie realizuje swoje cele również w sektorze odnawialnych źródeł energii, które – na podstawie danych z 2014 r. – osiągnęły 16 proc. udział w końcowym zużyciu energii brutto w UE. W UE utrzymuje się także inna istotna tendencja, mianowicie skuteczne eliminowanie sprzężenia wzrostu gospodarczego ze wzrostem emisji gazów cieplarnianych. W latach 1990–2015 łączny produkt krajowy brutto UE (PKB) wzrósł o 50 proc., zaś całkowity poziom emisji zmniejszył się o 22 proc.
Po zawarciu porozumienia paryskiego w grudniu 2015 r. to właśnie jego szybka ratyfikacja przez UE umożliwiła wejście w życie 4 listopada 2016 r. pierwszego w historii powszechnego, prawnie wiążącego, światowego porozumienia w dziedzinie klimatu.
W szybko zmieniającej się sytuacji geopolitycznej powodzenie unii energetycznej ma kluczowe znaczenie dla ochrony długoterminowych interesów gospodarczych i dobrobytu Europy i Europejczyków. Z tego względu w pracach nad rozwojem unii energetycznej położono w ostatnich miesiącach większy nacisk na działania dyplomatyczne w dziedzinie energii w celu wzmocnienia bezpieczeństwa dostaw energii, zwiększenia eksportu z UE rozwiązań w zakresie technologii niskoemisyjnych oraz zwiększenia konkurencyjności przemysłu europejskiego.
W 2016 r. Komisja przedstawiła także europejską strategię na rzecz mobilności niskoemisyjnej, w której jasno określono ambitny cel: do połowy stulecia emisje gazów cieplarnianych z sektora transportu należy zmniejszyć do poziomu niższego o co najmniej 60 proc. od poziomu z roku 1990, a następnie dalej konsekwentnie ograniczać aż do poziomu zerowego, zapewniając jednocześnie zaspokajanie potrzeb w zakresie mobilności osób i przemieszczania towarów, jak również sieć połączeń obejmujących cały świat.
Komisja Europejska