Tretyn: Czy prawo wodorowe napędzi rozwój nowych technologii? (ANALIZA)
Wszelkie zagadnienia związane z wodorem w ostatnim czasie znacząco zyskują na popularności. W perspektywie ostatnich miesięcy wodór jest odmieniany przez wszystkie przypadki na najważniejszych wydarzeniach związanych z sektorem energetycznym oraz transformacją energetyczną – pisze Aleksander Tretyn, redaktor BiznesAlert.pl.
Czy potrzebujemy prawa wodorowego?
Na dzień dzisiejszy nie mamy legislacji krajowej, która jest stricte związana z wodorem. Co prawda w polskim systemie prawnym mamy wiele aktów prawnych dedykowanych sektorowi energetycznemu, jednak wraz z rozwojem technologii nadal wyczekujemy regulacji związanych z gospodarką wodorową.
Wodór przez wielu uważany jest za jeden z kluczowych elementów dynamicznej transformacji sektora energetycznego. Dzięki swoim właściwością fizycznym może być wykorzystywany także w sektorach innych niż energetyka, np. przemysł, transport czy też ciepłownictwo. Uniwersalność tego paliwa jest w stanie istotnie wesprzeć dekarbonizację Polski, co pomoże wypełnić cele wynikające między innymi z Europejskiego Zielonego Ładu oraz niedawno zaproponowanego pakietu Fit for 55.
Obecnie Polska jest jednym z największych producentów wodoru w Europie. Niestety jest on jednak wytwarzany z wykorzystaniem paliw kopalnych. Aktualna metoda produkcji tego pierwiastka nie koresponduje z unijnymi założeniami polityki klimatycznej, która dąży do tego, by wodór był produkowany ze źródeł nisko- i zeroemisyjnych.
Istotnym punktem rozwoju gospodarki wodorowej w kraju są również kwestie prawne. Na dzień dzisiejszy w polskim systemie prawnym nie znajdziemy stosownej legislacji, która może wskazać drogę rozwoju rynku wodoru.
Z racji, iż technologie wodorowe dopiero się rozwijają, można stwierdzić, że brak legislacji dla zagadnień wodorowych z jednej strony ma zwoje zalety, z drugiej zaś w przypadku zbyt skomplikowanej i niezrozumiałej wykładni może stanowić naturalny hamulec dla rozwoju nowej gałęzi energetyki i gospodarki
Dlaczego brak legislacji można uznać za pole do rozwoju technologii wodorowych? Z racji, iż wodór to dość nowe zagadnienia nie tylko w Polsce, powinniśmy uważnie przyglądać się, jak się wspomniana dziedzina się rozwija i w których miejscach można wprowadzić regulacje prawne. Przepisy te powinny korespondować również z normami europejskimi. Patrząc na aktualne poczynania legislacyjne ustawodawcy wprowadzenie w chwili obecnej rozwiązań regulacyjnych może okazać się zabójcze dla rozwoju nowych technologii. Ponieważ gospodarka wodorowa nisko- i zeroemisyjna dopiero stawia swoje pierwsze kroki, do stwarzania wszelkich ram prawnych należy podchodzić ostrożnie, tak by zapewnić dynamiczny rozwój wodoru w perspektywie kilkunastu oraz jednocześnie zapewnić pewne bezpieczeństwo inwestycyjne oraz społeczno-środowiskowe. Jako kraj, znajdujący się za plecami liderów transformacji energetycznej, nie możemy pozwolić sobie na kolejne opóźnienia w rozwoju nowych technologii i ponownie gonić przodujące i lepiej rozwinięte kraje. Regulacje, które należy wprowadzić, to zapewne te umożliwiające wytwarzanie wodoru w zielonej energetyce, wykorzystywanie go w transporcie czy też przemyśle.
Opublikowana pod koniec 2021 roku Polska Strategia Wodorowa zakłada konkretne działania legislacyjne, jakie mają zostać podjęte w najbliższym czasie dla wsparcia rozwój gospodarki wodorowej.
Do propozycji wynikających ze strategii wodorowej należy między innymi nowelizacja ustawy prawo energetyczne, ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, czy prawa budowlanego. Ponadto strategia przewiduje również wprowadzenie zmian w ustawie o odnawialnych źródłach energii czy też ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Wymienione powyżej akty ustawy stanowią jedynie część wszystkich planowanych nowelizacji zaproponowanych przez ustawodawcę.
Rozpatrując nowelizacje konkretnych aktów, w ustawie prawo energetyczne planowane jest między innymi wprowadzenie definicji wodoru, który na dzień dzisiejszy nie jest w żaden sposób zdefiniowany. Ponadto rozpatruje się również uregulowanie zagadnień związanych z koncesjami czy też magazynowaniem energii. W zakresie prac legislacyjnych przewidziane jest również uregulowanie zasad funkcjonowania rynku wodoru i korzystania infrastruktury przesyłowej.
W ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych spodziewać należy się wprowadzenie przepisów, związanych z określaniem warunków technicznych. Aktualnie barierę dla rozwoju stacji tankowania stanowi brak określonych ram prawnych, które będą określały warunki użytkowania stacji tankowania wodorem. Według założeń strategii wodorowej do 2035 roku ma powstać minimum 32 stacje tankowania oraz bunkrowania wodoru.
W związku z rozwojem stacji tankowania, wymagana jest również nowelizacja prawa budowlanego. W aktualnym stanie prawnym nie ma przepisów techniczno-budowlanych określających warunki budowy takich stacji. Wprowadzenie konkretnych regulacji ma umożliwić stawianie nowych obiektów pozwalających tankować samochody wodorowe oraz pozwolić na magazynowanie wodoru we wspomnianych obiektach.
Kolejne ograniczenie dla rozwoju rynku wodoru w Polsce to brak legislacji związanej z instalacjami do wytwarzania wodoru z OZE. Punkt ten jest dość istotny, gdyż docelowo wodór ma być wytwarzany ze źródeł nisko i zeroemisyjnych. W związku z tym konieczne wydaje się uregulowanie tych kwestii w celu jak najszybszego uruchomienia produkcji wodoru z zielonych źródeł. Nowelizacja ta obejmie również zagadnienia związane z mechanizmem wsparcia produkcji wodoru z odnawialnych źródeł.
W ramach tworzenia nowych obszarów legislacyjnych dla wodoru powstać ma również akt prawny dedykowany wsparciu transformacji klimatycznej przemysłu. Jednym z założeń tego dokumentu będzie między innymi wprowadzenie węglowego kontraktu różnicowego.
Celem powyżej wskazanych zmian jest zapewnienie środowiska przyjaznego dla rozwoju rynku, a tym samym usunięcie wszelkich barier legislacyjnych oraz zmniejszenie obaw inwestorów. Działania te w większości wydają się słuszne, gdyż nowe regulacje paradoksalne pozwolą otworzyć rynek wodorowy. Wprowadzone zmiany powinny być jednak rozsądne, by nowe regulacje nie okazały się faktyczną blokadą, jak miało to miejsce w przypadku wprowadzenia zasady 10H
Omówione powyżej regulacje mają zostać wprowadzone w formie jednego aktu – Prawa Wodorowego. Prace nad nowymi rozwiązaniami trwają już od dłuższego czasu. Wiele się mówi, iż „owoce” rządowych poczynań zostaną opublikowane w połowie 2022 roku.
W ostatnim czasie minister Anna Moskwa zapowiedziała, że celem na 2022 rok jest przygotowanie konstytucji wodorowej. Dokument ten ma być pakietem legislacyjny, regulującym rynek wodoru w Polsce. Rozwiązania zaproponowane w konstytucji mają stanowić elementy wytyczające drogę dla wodoru w Polsce. Czy konstytucja wodorowa to synonim prawa wodorowego? Tego dowiemy się w najbliższym czasie, gdy zostaną opublikowane pierwsze dokumenty.
Konstytucja wodorowa jest w planach ministerstwa klimatu i środowiska na 2022 rok
