(Komisja Europejska/Polska Agencja Prasowa)
Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Komisja Europejska przyjęli 27 kwietnia projekt dotyczący polityki, która będzie podstawą działań Unii Europejskiej w regionie Arktyki. Unia Europejska rozszerzy swoje obecne działania i zaangażowanie w regionie o 39 działań. Będą one dotyczyć zmian klimatu, ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju i współpracy międzynarodowej. W tych priorytetowych obszarach szczególne znaczenie nadaje się badaniom naukowym, rozwojowi i innowacjom.
Według szefowej unijnej dyplomacji Federici Mogherini ,,bezpieczeństwo, zrównoważony rozwój i dobrobyt Arktyki będą korzystne dla 4 milionów jej mieszkańców, Unii Europejskiej i całego świata. Jest to region o ogromnym znaczeniu środowiskowym, społecznym i gospodarczym dla nas wszystkich. Działania dziś podjęte podkreślają nasze zaangażowanie na rzecz tego regionu, jego państw i narodów. Świadczą też o tym, że chcemy, aby region ten pozostał przykładem konstruktywnej współpracy międzynarodowej. Ponieważ Arktyka ma również kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa regionalnego i światowego oraz stanowi strategiczny element unijnej polityki zagranicznej”.
Ponadto stwierdziła, że UE jest gotowa do współpracy z Rosją w sprawie przyszłości Arktyki mimo tarć w stosunkach Brukseli z Moskwą w obszarach takich jak polityka wobec Ukrainy czy Syrii.
UE postrzega „Arktykę jako przykład konstruktywnej regionalnej i międzynarodowej współpracy” i chciałaby, aby ta współpraca „szła dalej” niż obecnie – powiedziała szefowa unijnej dyplomacji.
Mogherini wyjaśniła, że zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez szefów MSZ krajów UE na posiedzeniu w marcu w Brukseli Unia może się wybiórczo angażować we współpracę z Rosją w wybranych dziedzinach, o ile leży to w unijnym interesie.
– Arktyka stanowi nie tylko ogromny potencjał, ale także ważne wyzwania, które musimy wspólnie przedyskutować – podkreśliła.
Na konferencji prasowej zapowiedziała intensywniejsze działania UE w sprawach Arktyki w takich dziedzinach, jak ocieplenie klimatu, środowisko, energia lub rybołówstwo.
Wspólny komunikat uwzględnia istniejące prawodawstwo UE, w tym zobowiązanie do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, jak również obecne i przyszłe unijne działania i projekty. Opiera się on także na dotyczących Arktyki strategiach politycznych państw członkowskich UE i uzupełnia je. Proponowane działania będą teraz omawiane z państwami członkowskimi UE w Radzie i Parlamencie Europejskim.
W 2014 r. Rada i Parlament Europejski zwróciły się do Komisji i Wysokiego Przedstawiciela z wnioskiem o opracowanie spójniejszych ram działania i programów finansowania UE w Arktyce. Nowa, zintegrowana polityka UE dotycząca Arktyki stanowi odpowiedź na ten wniosek i ma na celu dalsze wzmocnienie pozycji UE w Arktyce. Opiera się na szeregu istniejących działań i decyzji UE, które – po ogłoszeniu w 2008 r. komunikatu w sprawie polityki oraz w 2012 r. aktualizacji i przeglądu działań – już teraz mają wpływ na ten region.
Arktyka obejmuje środkową część Oceanu Arktycznego, morza regionalne takie jak Morze Barentsa, Karskie i Czukockie, a także terytoria Danii, Finlandii, Islandii, Kanady, Norwegii, Rosji, Stanów Zjednoczonych oraz Szwecji. Trzy państwa członkowskie UE są zatem również państwami arktycznymi, natomiast Islandia i Norwegia są członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
W ostatnich latach rola Arktyki w odniesieniu do zmiany klimatu nabrała większego znaczenia i ma dalekosiężne konsekwencje, jako że region ten pełni funkcję regulatora klimatu na Ziemi, w tym typów pogody w Europie. Od kilku dziesięcioleci ocieplenie Arktyki postępuje niemal dwa razy szybciej niż średnia światowa. Naukowcy wskazali, że Arktyka przyczynia się także do zmian klimatu, ze względu na stopniowe uwalnianie metanu, które towarzyszy ociepleniu regionu. Z kolei zmiany klimatu w Arktyce napędzają wzrost działalności gospodarczej w regionie. W celu ułatwienia współpracy międzynarodowej w sprawie wspólnego zarządzania regionem Arktyki utworzono szereg instytucji i forów międzynarodowych.
