Unia Europejska wciąż ma trudności z realizacją celu efektywności energetycznej na 2030 rok – wynika z danych Eurostatu. Mimo spadku zużycia energii w 2023 roku, poziom konsumpcji wciąż przekracza założone limity o ponad 17 procent. Eksperci wskazują, że kluczowe będzie zwiększenie inwestycji i świadomości społecznej.
Eurostat ogłosił, że w 2023 roku zużycie energii pierwotnej w Unii Eueropejskiej wyniosło 1,21 miliardów ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe). Stanowi to najniższy poziom od 1990 roku i spadek o 3,9 procent w porównaniu do 2022 roku. Zużycie końcowe osiągnęło 894 Mtoe, co oznacza spadek o 3 procent, ale ta liczba wciąż pozostaje o 17,2 procent powyżej celu na 2030 rok, wynoszącego 763 Mtoe. Efektywność energetyczna odgrywa kluczową rolę w dekarbonizacji, konkurencyjności i optymalizacji zasobów, a osiągnięcie tych celów wymaga mobilizacji funduszy publicznych i prywatnych oraz opracowania modeli wspierających jej finansowanie.
Unia Europejska wciąż ma trudności z realizacją celu efektywności energetycznej na 2030 rok – wynika z danych Eurostatu opublikowanych w minionym miesiącu. Mimo spadku zużycia energii w 2023 roku, poziom konsumpcji wciąż przekracza założone limity o ponad 17 procent. Eksperci wskazują, że kluczowe będzie zwiększenie inwestycji i świadomości społecznej w zakresie optymalizacji zasobów energetycznych, finansowych i technologicznych.
Energetyczna transformacja, dekarbonizacja i czysta energia to terminy, które od kilku lat dominują w europejskiej debacie publicznej. Za tymi hasłami kryją się jednak konkretne działania, programy oraz strategie, mające na celu realizację ambitnych celów klimatycznych i ekologicznych.
Jednym z elementów unijnej polityki klimatycznej jest efektywność energetyczna – ograniczenie zużycia energii poprzez minimalizację marnotrawstwa dostępnych zasobów. Osiągnięcie tego celu wymaga optymalizacji procesów, urządzeń i technologii, co nie tylko obniża koszty energii, ale także redukuje emisje gazów cieplarnianych i chroni zasoby naturalne.
Efektywność energetyczna to ważny element unijnej polityki klimatycznej, mający na celu ograniczenie zużycia energii i minimalizację marnotrawstwa zasobów. Optymalizacja technologii i procesów pozwala nie tylko obniżyć koszty, ale także zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych i chronić środowisko. To jeden z filarów europejskiej strategii dekarbonizacji i transformacji energetycznej.
Zdaniem Eurostatu i ekspertki
Na początku stycznia unijna agencja statystyczna Eurostat poinformowała, że Europa robi niewielkie postępy w kierunku realizacji celu efektywności energetycznej wyznaczonego na 2030 rok.
Na początku stycznia unijna agencja statystyczna Eurostat poinformowała, że Europa robi niewielkie postępy w kierunku realizacji tego celu wyznaczonego na 2030 rok.
W 2023 roku zużycie energii pierwotnej w Unii Europejskiej, czyli energii zawartej w zasobach naturalnych w ich nieprzetworzonej formie, wyniosło 1,21 miliarda ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe). Był to najniższy poziom od 1990 roku, a także spadek o 3,9 procent w porównaniu z 2022 rokiem. Zużycie końcowe energii, czyli energii bezpośrednio dostarczonej do odbiorców, osiągnęło 894 Mtoe. Oznacza to spadek o 3 procent Jednak wartość ta wciąż przewyższa cel wyznaczony na 2030 rok, wynoszący 763 Mtoe, o 17,2 procent.
Verena Bax z organizacji “Climate Action Network Europe” twierdzi, że osiągnięcie celu efektywności energetycznej do 2030 roku mogłoby przynieść unijnemu budżetowi oszczędności sięgające miliarda euro.
Wyzwania efektywności energetycznej
Choć efektywność energetyczna odgrywa ważną rolę w dekarbonizacji europejskiej gospodarki, jej konkurencyjności i optymalizacji zasobów, wiedza na jej temat i świadomość społeczna jest wciąż zbyt mała.
– W czasach, gdy konkurencyjność znajduje się w centrum uwagi decydentów, efektywność energetyczna powinna być postrzegana jako partner. Inwestując w wydajne systemy produkcyjne, koszty zostają obniżone, co daje przedsiębiorstwom podwójną przewagę konkurencyjną – możliwość produkcji po niższych kosztach i w bardziej ekologiczny sposób – twierdzi Nathalie Hemeleers z organizacji proekologicznej „Solar Impulse Foundation”.
Dalej Hemeleers wskazuje, że to wszystko nie może obyć się bez odpowiednich nakładów finansowych zarówno po stronie sektora publicznego jak i prywatnego.
– Muszą powstać nowe modele biznesowe, które będą nagradzać efektywność energetyczną. Instytucje unijne oraz podmioty finansowe muszą zaproponować nowe narzędzia finansowe, które sprostają podwójnemu wyzwaniu: wysokim nakładom inwestycyjnym oraz większemu ryzyku dla przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich firm – dodawała.
Unia Europejska nie przywiązuje większej wagi do kwestii efektywności energetycznej po 2030 roku. Podczas przesłuchań na stanowisko unijnego komisarza ds. energii pod koniec ubiegłego roku Duńczyk Dan Jørgensen stwierdził, że nie popiera wyznaczania celów w tym obszarze na 2040 rok. Zdaniem Vereny Bax takie podejście może utrudnić realizację założeń Porozumienia Paryskiego z 2015 roku.
Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny w połowie ubiegłego roku, w 2022 roku efektywność energetyczna w Polsce wzrosła o 0,9 procent w porównaniu do 2021 roku. W okresie od 2012 roku do 2022 średnie roczne tempo wzrostu efektywności energetycznej nie było duże i wyniosło również 0,9 procent.
Efektywność energetyczna pozostaje kluczowym elementem w realizacji celów klimatycznych Unii Europejskiej i zrównoważonego rozwoju. Aby osiągnąć zamierzone cele, Europa będzie musiała skoncentrować się na współpracy między różnymi sektorami oraz zabezpieczeniu odpowiednich funduszy, co w obliczu słabego wzrostu gospodarczego wielu państw unijnych może stanowić dodatkowe wyzwanie.
Osiągnięcie celów efektywności energetycznej wymaga większych inwestycji oraz zaangażowania zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Choć w ostatnich latach zanotowano spadek zużycia energii, dane pokazują, że Europa nadal pozostaje w tyle za założonym harmonogramem. W najbliższych latach kluczowe będzie wypracowanie skutecznych mechanizmów wsparcia i wdrażanie nowych rozwiązań, które pozwolą na dalszą optymalizację zasobów i redukcję emisji.
Z Parlamentu Europejskiego w Strasburgu
Tomasz Winiarski
