Komisja Europejska wszczęła badanie sektorowe pod kątem pomocy państwa obejmujące krajowe środki mające zapewnić, że odpowiednie moce wytwórcze będą stale dostępne, aby uniknąć przerw w dostawie energii (tzw. „mechanizmy zapewniające moce wytwórcze”). Badanie pozwoli zgromadzić informacje dotyczące tych mechanizmów, w szczególności aby zweryfikować, czy zapewniają one odpowiedni poziom dostaw energii elektrycznej, nie zakłócając jednocześnie konkurencji ani wymiany handlowej na jednolitym rynku UE. Jest ono uzupełnieniem strategii UE na rzecz unii energetycznej, której zadaniem jest utworzenie połączonego, zintegrowanego i bezpiecznego rynku energii elektrycznej w Europie.
Coraz więcej państw członkowskich wprowadza mechanizmy zapewniające moce wytwórcze, aby pobudzić inwestycje w elektrownie lub dostarczyć zachęty do dalszej eksploatacji takich elektrowni. Dzięki temu będzie można zapewnić wystarczającą podaż energii elektrycznej, stale zaspokajającą istniejący popyt. Komisja zdaje sobie sprawę, że takie środki publiczne mogą być w pewnych przypadkach uzasadnione, a w przyjętych wytycznych na 2014 r. dotyczących pomocy państwa w zakresie ochrony środowiska i energii po raz pierwszy określiła kryteria oceny sprawdzającej, czy mechanizmy zapewniające moce wytwórcze są zgodne z zasadami pomocy państwa. Państwa członkowskie muszą w pierwszej kolejności wykazać, że takie środki są konieczne. Ponadto muszą zapewnić, aby mechanizmy były opracowane w sposób niezakłócający konkurencji na jednolitym rynku UE — na przykład nie mogą one bez uzasadnienia faworyzować niektórych producentów lub rodzajów technologii ani tworzyć barier uniemożliwiających przepływ energii elektrycznej między państwami UE.
W trakcie badania sektorowego, prowadzonego po raz pierwszy pod kątem zasad UE dotyczących pomocy państwa, na początku zostaną zebrane informacje na temat reprezentatywnej próby państw członkowskich korzystających z mechanizmów zapewniających moce wytwórcze lub rozpatrujących taką możliwość, tj.: Belgii, Chorwacji, Danii, Francji, Niemiec, Irlandii, Włoch, Polski, Portugalii, Hiszpanii i Szwecji.
Komisarz Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła:
„Rządy mają uzasadniony interes w zapewnieniu wystarczających dostaw energii elektrycznej — gospodarstwa domowe i przemysł nie mogą być narażone na przerwy w dostawie energii. Moją rolą jest dopilnowanie, aby środki publiczne podejmowane w celu pobudzenia inwestycji w dostawy energii elektrycznej nie faworyzowały w nieuzasadniony sposób producentów lub technologii ani nie tworzyły barier w handlu transgranicznym. Na przykład w niektórych przypadkach bardziej wydajne może być zainwestowanie w poprawę połączenia sieci elektroenergetycznej między krajami UE niż budowa nowych elektrowni. To badanie sektorowe jest jasnym sygnałem dla państw członkowskich, że muszą przestrzegać unijnych zasad pomocy państwa przy wprowadzaniu mechanizmów zapewniających moce wytwórcze. Badanie przyczynia się również do osiągnięcia celu Komisji, jakim jest zbudowanie rzeczywistej unii energetycznej w Europie”.
Zapotrzebowanie na mechanizmy zapewniające moce wytwórcze
Coraz więcej państw członkowskich wyraża obawy, że — ze względu na niewystarczające inwestycje wynikające z niepewności na rynku i interwencji regulacyjnych — do 2020 r. podaż energii elektrycznej nie będzie w stanie zaspokoić popytu. Ponadto ważne jest, aby popyt był w pełni zaspokojony również w sytuacjach, kiedy zabraknie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (np. w okresach mniejszego natężenia wiatru lub słońca).
Mechanizmy zapewniające moce wytwórcze są środkami podejmowanymi przez państwa członkowskie, aby w średnim i długim okresie zarządzać popytem na energię elektryczną i jej podażą. Są one opracowane tak, aby wspierać inwestycje i wypełnić przewidywane braki mocy oraz zapewnić bezpieczeństwo dostaw. Zazwyczaj mechanizmy te oferują dodatkowe wynagrodzenie dla dostawców energii elektrycznej — oprócz dochodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku — w zamian za utrzymywanie istniejących mocy lub inwestycje w nowe moce wymagane do zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Potencjalnie mogą one wspierać nie tylko produkcję prądu, lecz również środki w ramach reagowania na zapotrzebowanie (np. zachęty dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, aby ograniczyć zużycie energii w godzinach szczytu).
Zakres badania sektorowego
Na początku Komisja prześle różne zestawy pytań wybranym organom publicznym i uczestnikom rynku z jedenastu krajów (Belgia, Chorwacja, Dania, Francja, Niemcy, Irlandia, Włochy, Polska, Portugalia, Hiszpania i Szwecja). Następnie oceni odpowiedzi i zwróci się o przedstawienie uwag dotyczących jej wstępnych ustaleń przed końcem 2015 r. Przewiduje się, że ostateczne wyniki zostaną opublikowane w połowie 2016 r.
Przeprowadzając badanie sektorowe, Komisja pragnie lepiej zrozumieć funkcjonowanie mechanizmów zapewniających moce wytwórcze, zarówno już wdrożonych, jak i tych dopiero rozpatrywanych. Komisja dokona również oceny i określi, czy jakiekolwiek właściwości tych mechanizmów mogą zakłócać konkurencję między podmiotami dostarczającymi moce wytwórcze lub utrudniać transgraniczną wymianę handlową.
Badanie sektorowe będzie uzupełniało i wspierało wdrożenie wytycznych na 2014 r. dotyczących pomocy państwa w zakresie ochrony środowiska i energii,które weszły w życie w lipcu 2014 r. Ponadto badanie sektorowe uzupełni wniosek ustawodawczy Komisji dotyczący struktury rynku energii elektrycznej w ramach strategii UE na rzecz unii energetycznej.
Więcej informacji dotyczących badania sektorowego mechanizmów zapewniających moce wytwórcze jest dostępnych na stronie:
http://www.ec.europa.eu/competition/sectors/energy/state_aid_to_secure_electricity_supply_en.html
Źródło: Komisja Europejska
