List do prezydenta i premiera: Dbajmy o klimat i bezpieczeństwo dzięki duetowi atomu z OZE
Wdrożenie energetyki jądrowej powinno pozwolić na osiągnięcie przez Polskę udziału zeroemisyjnej produkcji energii elektrycznej, wytwarzanej w elektrowniach wykorzystujących OZE i elektrowniach jądrowych, w wysokości ok.75 procent w 2040 roku i 100 procent w 2050 roku, zapewniając równocześnie bezpieczeństwo – piszą szefowie organizacji projądrowych do prezydenta i premiera RP. Publikujemy jego treść przekazaną redakcji BiznesAlert.pl w całości.
Obywatelski Ruch na Rzecz Energetyki Jądrowej
Stowarzyszenie na Rzecz Elektrowni Jądrowej na Pomorzu
Szanowny Pan
Andrzej Duda
Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej
Szanowny Pan
Donald Tusk
Premier Rządu Rzeczpospolitej Polskiej
Szanowni Panowie,
Jako organizacje pozarządowe, to znaczy Obywatelski Ruch na rzecz Energetyki Jądrowej i Stowarzyszenie na Rzecz Elektrowni Jądrowej na Pomorzu, działając w zgodzie z Polską Racją Stanu, zwracamy się do Szanownych Panów, pełniących Najwyższe Urzędy w Rzeczpospolitej Polskiej z gorącym apelem o kontynuację i przyspieszenie realizacji projektów związanych z energetyką jądrową w naszym Kraju, które zostały rozpoczęte w poprzednich kadencjach Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. Są to następujące inwestycje:
1) Elektrownia jądrowa na Pomorzu w gminie Choczewo (Kopalino-Lubiatowo) z trzema reaktorami AP1000 firmy Westinghouse o łącznej mocy 3 750 MW, realizowana przez państwową spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe Sp. z o.o. w ramach Programu polskiej energetyki jądrowej (PPEJ),
2) Elektrownia jądrowa w Pątnowie k/Konina z dwoma reaktorami APR1400 firmy Korea Hydro and Nuclear Power (KHNP) o łącznej mocy 2 800 MW, realizowana przez spółkę PGE-PAK Energia Jądrowa,
3) Elektrownie Jądrowe z małymi reaktorami modułowymi (Small Modular Reactor – SMR), których proces realizacji inwestycji rozpoczęła między innymi: spółka Orlen Synthos Green Energy (OSGE), wskazując sześć lokalizacji: Stawy Monowskie k/Oświęcimia, Dąbrowa Górnicza, Kraków-Nowa Huta, Stalowa Wola, Ostrołęka oraz Włocławek z reaktorem BWRX- 300 firmy amerykańsko-japońskiej General Electric Hitachi i KGHM z reaktorem VOYGR amerykańskiej firmy NuScale,
4) Druga Elektrownia Jądrowa w ramach PPEJ, o niesprecyzowanej jeszcze lokalizacji i technologii, za której realizację będzie odpowiedzialna również spółka Polskie Elektrownie Jądrowe Sp. z o.o.
Wymienione inwestycje są zgodne z interesem publicznym, gdyż mają fundamentalne znaczenie dla zapewnienia w długiej perspektywie czasowej bezpieczeństwa energetycznego Polski i powinny mieć status strategicznych inwestycji.
Uzasadnienie apelu
Potrzeba transformacji energetycznej w Polsce wynika z dążenia Świata do neutralności klimatycznej oraz podpisania i ratyfikowania przez nasz Kraj Porozumienia klimatycznego (paryskiego) a także decyzji Rady Europejskiej z grudnia 2020 r. w sprawie redukcji emisji CO2 w państwach członkowskich Unii Europejskiej do roku 2030 o 55% (Fit for 55), względem 1990 roku, jako etap pośredni na drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 roku.
Na problem kryzysu klimatycznego nałożyły się w ostatnim czasie skutki trwającej od 2 lat wojny na Ukrainie, przede wszystkim przez wzrost cen paliw kopalnych, co pociąga za sobą wzrost kosztów energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w elektrowniach i elektrociepłowniach opalanych paliwami kopalnymi. Problem ten pogłębia jeszcze w ostatnim czasie wysoki koszt uprawnień do emisji CO2. Do powodów globalnych (międzynarodowych związanych z kryzysem klimatycznym) doszły w ostatnim czasie zatem powody ekonomiczne, uzasadniające konieczność przeprowadzenia transformacji energetycznej w kierunku zeroemisyjnego systemu elektroenergetycznego i w następnej kolejności zeroemisyjnych systemów ciepłowniczych. Celem transformacji energetycznej jest uniezależnienie od paliw kopalnych.
Sytuacja Polski jest szczególna, gdyż jeszcze ok. 80% energii elektrycznej i ok. 85% ciepła systemowego jest wytwarzane w elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach opalanych paliwami kopalnymi. Poza tym posiadamy znacznie zużyte jednostki wytwórcze, których średni czas pracy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE) przekroczył 35 lat.
Najpilniejszym problemem w polskiej energetyce jest zatem transformacja energetyczna źródeł wytwórczych w KSE. Głównym celem transformacji energetycznej źródeł wytwórczych w KSE musi być zmniejszenie uzależnienia od paliw kopalnych. Transformacja ta powinna opierać się na zasadzie zrównoważonego rozwoju. Do najważniejszych kryteriów zrównoważonego rozwoju źródeł wytwórczych w KSE należą: (1) zapewnienie bezpieczeństwa pracy KSE, koniecznego dla zapewnienia ciągłej i niezawodnej dostawy energii elektrycznej odbiorcom, (2) zapewnienie dostawy energii elektrycznej odbiorcom po przystępnej (akceptowalnej) cenie, sprzyjającej ekonomicznemu rozwojowi Kraju oraz (3) zapewnienie ochrony środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Oznacza to, że konieczna zrównoważona transformacja energetyczna wymaga zbudowania nowego bezpiecznego, zeroemisyjnego i efektywnego ekonomicznie systemu elektroenergetycznego. Długoterminowa strategia budowy bezpiecznego, zeroemisyjnego i efektywnego ekonomicznie systemu elektroenergetycznego w kraju nie posiadającym dużych zasobów hydroenergetycznych, pozwalających na budowę w systemie elektroenergetycznym elektrowni wodnych dużej mocy, zapewniających bezpieczną i stabilną jego pracę, musi opierać się na łączeniu rozwoju energetyki wykorzystującej odnawialne źródła energii (OZE) oraz energetyki jądrowej. Oparcie budowy nowego zeroemisyjnego systemu elektroenergetycznego wyłącznie na niestabilnych odnawialnych źródłach energii (OZE) nie zapewni bezpieczeństwa elektroenergetycznego Kraju.
Potrzeba zapewnienia w długiej perspektywie czasowej wystarczalności (bezpieczeństwa pracy) KSE, wynika z konieczności zapewnienia ciągłej i niezawodnej dostawy energii elektrycznej dla przemysłu, transportu, usług i ludności, a zatem zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania wszystkich struktur Państwa. Za bezpieczeństwo pracy KSE odpowiadają głównie jednostki wytwórcze centralnie dysponowane (JWCD). Obecnie są nimi przede wszystkim 72 parowe bloki energetyczne opalane węglem kamiennym i brunatnym o łącznej mocy ok. 23,5 GW. Ich dotychczasowy czas pracy w KSE i w związku z tym wyeksploatowanie jest jednak znaczne. 22 z tych bloków o łącznej mocy ok. 5 GW pracuje w KSE już od 41 do 54 lat i będzie musiało być wyłączone z ruchu w czasie najbliższych dziesięciu, gdyż są praktycznie wyeksploatowane. Pozostałe parowe bloki energetyczne opalane węglem będą musiały być wyłączone z eksploatacji w czasie następnych piętnastu lat.
Dlatego głównym wyzwaniem transformacji energetycznej źródeł wytwórczych w KSE, w najbliższych 25-ciu latach, musi być zsynchronizowanie stopniowego wyłączania z ruchu wyeksploatowanych parowych bloków opalanych węglem, pełniących w KSE funkcje JWCD, zapewniających bezpieczeństwo jego pracy, z włączaniem do KSE nowych jednostek wytwórczych, mogących pełnić podobne funkcje, zapewniające bezpieczeństwo pracy KSE. Wykonane analizy wskazują, że nowymi JWCD w KSE powinny być jądrowe bloki energetyczne, charakteryzujące się, podobnie jak bloki parowe opalane węglem, ciągłością i stabilnością pracy, ale zapewniające wytwarzanie energii elektrycznej przy zerowej emisji CO2 i umiarkowanych kosztach w długim horyzoncie czasowym, dzięki niskim kosztom paliwowym. Jednostkowe, zdyskontowane na 2024 rok, koszty wytwarzania energii elektrycznej w jądrowych blokach energetycznych z reaktorami PWR są oceniane na ok. 430 zł/MWh. Są one obecnie ok. 1,7-krotnie niższe, niż koszty wytwarzania energii elektrycznej w gazowo-parowych blokach opalanych gazem ziemnym i ponad 2-krotnie niższe niż koszty wytwarzania energii elektrycznej w parowych blokach opalanych węglem.
Wdrożenie energetyki jądrowej w Polsce przyczyni się do zapewnienia bezpieczeństwa pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i tym samym bezpieczeństwa elektroenergetycznego Kraju, zmniejszy uzależnienie naszego Kraju od paliw kopalnych, ustabilizuje w długim horyzoncie czasowym koszty produkcji i tym samym ceny energii elektrycznej dla odbiorców, obniży znacząco emisje CO2 sektora wytwórczego elektroenergetyki i przybliży nasz Kraj do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wdrożenie energetyki jądrowej powinno pozwolić na osiągnięcie przez Polskę udziału zeroemisyjnej produkcji energii elektrycznej, wytwarzanej w elektrowniach wykorzystujących OZE i elektrowniach jądrowych, w wysokości ok.75 procent w 2040 roku i 100 procent w 2050 roku, zapewniając równocześnie bezpieczeństwo pracy KSE i umiarkowane koszty produkcji energii elektrycznej.
Naszym zdaniem środki finansowe na realizację Programu energetyki jądrowej w Polsce powinny być zapewnione przede wszystkim przez ustanowienie Funduszu transformacji energetycznej, z wpływów budżetowych za opłaty na pozwolenia do emisji CO2 (ok. 30 mld w 2023 roku), o którym jest mowa w Porozumieniu koalicyjnym, oraz funduszy otrzymywanych przez Polskę z Unii Europejskiej, na co powinno pozwolić włączenie rozwoju energetyki jądrowej do zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej, wnoszącej istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu.
Natomiast ważny społecznie problem sprawiedliwej transformacji w procesie odchodzenia w Polsce od węgla, naszym zdaniem, rozwiązuje Umowa społeczna dla górnictwa podpisana w dniu 28.05.2021 r. oraz decyzja Komisji Europejskiej z dnia 5.02.2024 r., wyrażająca zgodę na pomoc publiczną dla regionów węgla brunatnego Konin, Bełchatów i Turów.
Jerzy Lipka Obywatelski Ruch na Rzecz Energetyki Jądrowej, Przewodniczący Stowarzyszenia
Piotr Zimniak, Stowarzyszenie na Rzecz Elektrowni Jądrowej na Pomorzu, Prezes Zarządu
Polacy i Finowie łączą siły przy atomie. Nastąpi wielki transfer wiedzy
