Aktualne sondaże pokazują, że polityka klimatyczna i energetyczna to ważne kwestie dla większości mieszkańców Niemiec. Niemniej jednak obecna dyskusja polityczna o zmianach klimatu nie jest tak produktywna, jak powinna być – mówi Frank Steffe, ekspert ds. krajowej i europejskiej polityki klimatycznej w niemieckim think tanku Agora Energiewende w rozmowie z BiznesAlert.pl.
BiznesAlert.pl: Jakie są prognozy dotyczące ewentualnych koalicji po wrześniowych wyborach do Bundestagu i jak w poszczególnych scenariuszach wpłynie to na drogę Niemiec do neutralności klimatycznej?
Frank Steffe: Dwie rzeczy sprawiają, że tegoroczne wybory federalne w Niemczech są wyjątkowe: po pierwsze, osoba piastująca urząd kanclerski nie ubiega się o reelekcję po raz pierwszy w historii wyborczej Republiki Federalnej Niemiec. Po drugie, będą to wybory kluczowe z punktu widzenia polityki klimatycznej. Kolejny rząd musi utorować sobie drogę do neutralności klimatycznej do 2045 roku i podjąć skuteczne działania niezbędne do osiągnięcia krajowych celów klimatycznych zgodnych z porozumieniem paryskim. W obecnym okresie legislacyjnym osiągnęliśmy jedynie ponadpartyjny konsensus w sprawie większych ambicji klimatycznych w Niemczech – po orzeczeniu Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, że niemiecka ustawa o działaniach na rzecz klimatu nie jest jeszcze wystarczająca – ale nie w odniesieniu do niezbędnych środków. Głównym zadaniem w kolejnej kadencji będzie to, by nowa koalicja rządząca podbudowała nowe ambicje klimatyczne – wyższy cel klimatyczny do 2030 roku i neutralność klimatyczną do 2045 roku – skuteczną polityką. Istnieje kilka opcji dla kształtu ewentualnych koalicji, ale nie jest naszym zadaniem przewidywanie wyborów. Aby osiągnąć 65-procentową redukcję emisji do 2030 roku, jak obecnie określono w Ustawie o działaniach na rzecz klimatu, następny rząd musi podjąć zdecydowane działania.
Jakich zmian oczekują niemieccy wyborcy w dziedzinie polityki energetycznej i klimatycznej?
Aktualne sondaże pokazują, że polityka klimatyczna i energetyczna to ważne kwestie dla większości mieszkańców Niemiec. Ruchy klimatyczne, przede wszystkim Fridays for Future, nadal są obecne w debacie krajowej i posłuch w społeczeństwie po tym, jak debatę publiczną zdominował temat koronawirusa. Niemniej jednak obecna dyskusja polityczna o zmianach klimatu nie jest tak produktywna, jak powinna być. Niektóre partie polityczne i zainteresowane strony unikają poważnych propozycji i debat. Nadal poświęcają zbyt dużo energii na to, czego nie chcą robić, zamiast proponować rozwiązania dotyczące tego, co zrobią, aby Niemcy osiągnęły wyznaczone cele klimatyczne. Niemieccy decydenci muszą jeszcze przejść od mówienia o celach do mówienia o działaniach. Im później transformacja zostanie podjęta przez odpowiedzialny rząd, tym będzie droższa i tym większe ryzyko wstrząsów społecznych.
Jakie będą przyszłe działania Niemiec na arenie międzynarodowej, na przykład w stosunku do energetyki jądrowej czy paliw kopalnych, takich jak gaz?
Niemiecki rząd popiera Europejski Zielony Ład. Różne propozycje pakietu „Fit for 55”, przedstawione 14 lipca, określają ambicje klimatyczne UE i wymagają przeglądu i dyskusji. Przyszły rząd niemiecki będzie musiał zająć silną pozycję, aby sprawić, że propozycje i inicjatywy dotyczące nowych lub zreformowanych dyrektyw UE będą wystarczająco ambitne, aby uczynić Europę kontynentem neutralnym dla klimatu przed połową wieku.
Odejście od energetyki jądrowej w Niemczech nastąpi w 2022 roku, a my wniesiemy nasze doświadczenie do europejskiej debaty na temat tego, jak radzić sobie z energetyką jądrową. Co więcej, po odejściu od energetyki jądrowej i węgla, kolejnym dużym wyzwaniem będzie odejście od gazu ziemnego. Jest absolutnie pewne, że w neutralnej dla klimatu przyszłości nie będzie już spalania i wykorzystywania paliw kopalnych – ani w Europie, ani nigdzie indziej na świecie. Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) niedawno podkreśliła to w swoim raporcie Net Zero.
Jaką politykę powinny wdrożyć Niemcy, aby wypełnić lukę po wyłączeniu reaktorów jądrowych i utrzymać stabilność systemu?
Rozwiązania technologiczne dla stabilnego systemu energetycznego opartego na energetyce wiatrowej i słonecznej są dostępne od dłuższego czasu. W Niemczech mamy już prawie 50-procentowy udział energetyki odnawialnej w wytwarzaniu energii elektrycznej. W najbliższych latach potrzebujemy silnego dynamicznego rozwoju energetyki odnawialnej, także w celu pokrycia rosnącego zapotrzebowania na produkcję wodoru, do wykorzystania samochodów elektrycznych i pomp ciepła. Odnawialne źródła energii muszą być wspierane przez inteligentną infrastrukturę energetyczną obejmującą sieci, magazynowanie i dalsze innowacje. Przez okres przejściowy, około 10 do 20 lat, nadal musimy spalać gaz ziemny, zwłaszcza w kogeneracji, ale musi to się skończyć najpóźniej do 2045 roku. Odtąd elektrownie gazowe będą używane tylko wtedy, gdy nie będzie wiał wiatr i nie świeciło słońce, z zielonym wodorem jako zapasowym źródłem.
Rozmawiał Michał Perzyński
Dania da Polsce norweski gaz. Polska może dać Danii LNG. „3-10 mld m3 rocznie”
