13 stycznia 2021 roku mają zostać wznowione rządowo-związkowe rozmowy na temat umowy społecznej regulującej transformację górnictwa. Dziennikarka Radia TOK FM Daria Klimza dotarła do projektu umowy społecznej i opublikowała treści projektu na Twitterze.
Przeciek projektu umowy
W treści projektu umowy społecznej pomiędzy stroną rządową, samorządową, spółkami górniczymi a przedstawicielami strony społecznej do którego dotarła dziennikarka TOK FM czytamy w rozdziale mechanizm finansowania spółek sektora górnictwa węgla kamiennego czytamy, że transformacja sektora górnictwa węgla kamiennego, która jest skoncentrowana na niewielkim obszarze geograficznym (głównie region śląska), niesie ze sobą szereg systemowych zagrożeń. – Bez wdrożenia odpowiedniego systemu wsparcia ukierunkowanego na likwidację i transformację branży, wystąpią negatywne skutki, jak realne zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski, negatywne konsekwencje ekonomiczne i środowiskowe, uzależnienie się od importu, strukturalna degradacja regionu śląskiego – czytamy w projekcie.
3 kartki, 5 niepełnych stron,na jednej same nazwiska. To „wielka umowa społeczna”sporządzona w @MAPGOVPL dot. transformacji górnictwa. 13 stycznia spotkanie ze związkami. Czarno to widzę @Radio_TOK_FM @Tomasz_Czoik @Sierpien80 @Solidarnosc_kat @bderski @m_tabaka @BacaPogorzelska pic.twitter.com/3FRJfcYmEV
— Daria Klimza (@DariaKlimza) January 5, 2021
Likwidacja 13 kopalń
Proces likwidacji ma dotyczyć zamknięcia 13 kopali węgla energetycznego, zatrudniających aktualnie ok. 56,5 tys. osób i działających na terenie 43 gmin. – Część działających kopalń zostanie wyznaczona do likwidacji w najbliższym okresie i będzie objęta pomocą na pokrywanie kosztów nadzwyczajnych. Pozostałe kopalnie będą objęte systemem wsparcia, do czasu ich zamknięcia w związku z zakończeniem w nich wydobycia węgla i rozpoczęcia likwidacji, na bazie planu redukcji zdolności produkcyjnych – czytamy w uzasadnieniu.
Strony mają podkreślać, że plan zamykania jednostek będzie oparty o system dopłat, do redukcji zdolności produkcyjnych, uwzględniający mechanizmy mające zapewnić efektywność procesu, w postaci:
- operacyjnych i kosztowych mierników (KPI) dla każdej kopalni obowiązujących aż do jej zamknięcia, wdrażanych zgodnie z programami operacyjnymi, będącymi podstawą do wyliczenia dopłaty;
- kontroli i weryfikacji wykorzystania wsparcia;
- rygoru rozpoczęcia likwidacji przed terminem ustalonym w harmonogramie, w przypadku negatywnych odstępstw;
- cen węgla opartych o benchmark rynkowy (np. ARA) z uzgodnionym korytarzem odchyleń i z przychodami bilansującymi poziom wsparcia.
Harmonogram zamykania kopalń ma zostać przygotowany przed uruchomieniem systemu wsparcia, w oparciu o porównywalne wskaźniki dla poszczególnych jednostek i ich programy operacyjne, sporządzane na bazie obiektywnych wskaźników ekonomicznych i z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego państwa i kwestii społecznych.
Terminy zakończenia produkcji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach został podtrzymany i ma być on perspektywie do końca 2049 r. – Termin zakończenia produkcji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach, w perspektywie do końca 2049 roku. został przygotowany w oparciu o wyniki prac zespołów roboczych w spółkach górniczych – czytamy w projekcie. W tabeli, gdzie wypisano poszczególne kopalnie zostawiono wolne miejsce przy nazwach kopalni Polskiej Grupy Górniczej, Tauron Wydobycie. Lubelski Węgiel „Bogdanka”, Węglokoks Kraj.
Granty na technologie „czystego węgla”
Proces transformacji branży ma być skorelowany z transformacją regionu, na bazie zlikwidowanych oraz zrekultywowanych aktywów pogórniczych. Powołany ma być Fundusz transformacyjny zajmujący się zarządzaniem i dofinansowaniem działań transformacyjnych w ramach współpracy władz krajowych, lokalnych, instytucji rozwoju oraz podmiotów komercyjnych.
Projekt umowy zakłada także inwestycje w nisko i zero emisyjne źródła wytwarzania energii, realizowane z węgla kamiennego m.in. poprzez inwestycje w Elektrowni Łaziska z wykorzystaniem technologii CCU oraz instalacji do produkcji wodoru z gazu koksowniczego. – Rekomendacje w zakresie realizacji poszczególnych technologii wytwarzania energii z węgla kamiennego w nisko i zero emisyjnych instalacjach zostały zawarte w raporcie końcowym z prac zespołu do spraw Innowacji Technologicznych i Czystych Technologii Węglowych – czytamy w projekcie.
Projekt zakłada także powołanie spółki specjalnego przeznaczenia, której celem będzie realizacja projektów z obszaru czystych technologii węglowych m.in. paliwa bezdymnego. Spółka będzie miała za zadanie zweryfikowanie projektów z obszaru technologii IGCC (Integrated Gasification Combined Cycle), CCS ((carbon capture and storage), CCU (Carbon Capture and Utilisation) oraz wykorzystania węgla do produkcji metanolu i wodoru. Rząd ma przygotować program grantów na badania naukowe i ocenę poszczególnych technologii z obszaru czystych technologii węglowych m.in. paliwa bezdymnego. – Poszczególne granty umożliwią weryfikację technologii IGCC, CCS, CCU oraz wykorzystania węgla do produkcji metanolu i wodoru. 3. Granty umożliwią również częściowe finansowanie projektów wdrożeniowych – czytamy w projekcie.
Paliwo bezdymne w walce ze smogiem?
Dopuszczenie wykorzystania paliwa bezdymnego w gospodarstwach domowych do 2040 roku. Wedle projektu, strony mając na uwadze konieczność likwidacji tzw. niskiej emisji zanieczyszczeń, w trosce o zdrowie i jakość życia społeczeństwa stopniowo następować będzie ograniczanie wykorzystywania paliw stałych w ogrzewnictwie indywidualnym. – Powyższe wiązać się będzie z odejściem od spalania węgla w gospodarstwach domowych w miastach do 2030 roku, zaś na obszarach wiejskich do 2040 roku. Niemniej – jak czytamy dalej do 2040 roku – również w miastach – utrzymana zostanie możliwość wykorzystania paliwa bezdymnego, o ile nie jest to sprzeczne z tzw. uchwałami antysmogowymi.
Świadczenia socjalne
W zakresie świadczeń socjalnych, osoby zatrudnione w dniu 25 września 2020 roku w górnictwie węgla kamiennego pod ziemią oraz w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla, mają mieć zagwarantowaną pracę w sektorze górnictwa węgla kamiennego do dnia nabycia uprawnień emerytalnych, w tym do emerytury górniczej.
W projekcie czytamy także, że jeżeli w systemie alokacji pracownik nie będzie miał zagwarantowanej ciągłości pracy pod ziemią lub w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla, będzie mógł skorzystać ze świadczeń osłonowych w formie: urlopu górniczego, urlopu dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, jednorazowej odprawy pieniężnej, jednorazowego bezpłatnego szkolenia, w celu przekwalifikowania. Porozumienie ma wejść w życie z dniem uzyskania zgody Komisji Europejskiej na pomoc publiczną, w tym na dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych dla sektora górnictwa węgla kamiennego.
Twitter/Bartłomiej Sawicki
