KOMENTARZ
Dr Krzysztof Księżopolski
Ekspert ds. energetyki
Podobnie, jak rok temu początek 2016 skłania do podsumowania zeszłorocznych wydarzeń oraz wskazania najważniejszych zagadnień, które będą przedmiotem debaty publicznej i decyzji politycznych w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy.
W prognozie na 2015 rok podkreślono wysoki wpływ polityki na rynek surowców, czego efektem miały być zaskakujące zmiany cen. I rzeczywiście, w ciągu ostatniego roku ceny ropy naftowej spadły o 34,6 % wykazując jednocześnie dużą zmienność. Podobnie będzie również w 2016 r. Zgodnie z prognozą przedmiotem debaty publicznej podczas kampanii wyborczych (prezydenckiej i parlamentarnej) były kwestie bezpieczeństwa ekonomicznego (kredyty we frankach, opodatkowanie banków i instytucji finansowych, rozwój rodzimej przedsiębiorczości, przeciwdziałanie wyłudzania nienależnego zwrotu z podatku VAT oraz nieuzasadniona optymalizacja podatkowa). Dyskutowano również o kwestiach bezpieczeństwa energetycznego oraz o węglu, choć w formie nie do końca satysfakcjonującej i konstruktywnej (patrz szerzej: Raport „Zagadnienia bezpieczeństwa energetycznego i polityki klimatycznej w wyborach prezydenckich 2015”, ). Zeszłoroczną prognozę o przełomie w polityce bezpieczeństwa energetycznego w energetyce w połowie 2016 roku podtrzymuję.
Niewątpliwie najważniejszym wydarzeniem w kontekście bezpieczeństwa energetycznego i polityki klimatycznej była zmiana na stanowisku Prezydenta i objęcie tego stanowiska przez kandydata Prawa i Sprawiedliwości, Andrzeja Dudę. W kilka miesięcy po tym wydarzeniu w wyniku wyborów parlamentarnych samodzielne rządy objęło Prawo i Sprawiedliwość. Oznacza to, iż pełną odpowiedzialność za kształtowanie polskiej polityki w zakresie bezpieczeństwa energetycznego i polityki klimatycznej przejęło jedno ugrupowanie. Niewielu komentatorów spodziewało się tak radykalnej zmiany politycznej i pełni władzy PiS. Może mieć to poważne konsekwencje dla Polski w sferze bezpieczeństwa energetycznego i polityki klimatycznej z powodu odmiennej (w porównaniu do poprzedniej koalicji) koncepcji. Opiera się ona na zwiększeniu udziału państwa jako z jednej strony regulatora i kreatora polityki energetycznej, z drugiej na wzmocnieniu działań poprzez spółki kontrolowane przez Skarb Państwa. Głównym kierunkiem polityki ma być uniezależnienie się do rosyjskiego kierunku dostaw węglowodorów oraz wykorzystanie wewnętrznych zasobów energetycznych kraju. Wpisuje się to w teoretyczne ramy działań wzmacniających bezpieczeństwo ekonomiczne.
W sferze zewnętrznej najważniejszymi wydarzeniami było fiasko COP w Paryżu, propozycja Unii Energetycznej oraz zapowiedź budowy łączącego Niemcy i Rosję Nord Stream II. Te wydarzenia oraz kontynuacja agresywnej i konfrontacyjnej polityki Rosji w stosunku do Ukrainy w istotny sposób komplikują i pogarszają sytuację Polski. Okres wyborów nie był najlepszym momentem, aby się mierzyć z tymi wyzwaniami ponieważ atmosfera sporu politycznego i napięć była wysoka. Jednak pełna odpowiedzialność jednego ugrupowania za władzę wykonawczą i perspektywa czterech lat rządów powinny sprzyjać trwałemu i konstruktywnemu rozwiązaniu następujących zagadnień wewnętrznych i międzynarodowych:
- kwestia górnictwa,
- konsolidacja szeroko pojętej branży energetycznej,
- rozwój energetyki odnawialnej,
- kierunki importu ropy naftowej i gazu oraz rozwój infrastruktury przesyłu energii elektrycznej,
a w kontekście międzynarodowym:
- Unia Energetyczna,
- Nord Stream II,
- korygowanie i szczegółowe negocjacje na rzecz korzystniejszych rozwiązań w zakresie implementacji Pakietu Kimatyczno Energetycznego 2030 np. ETS
Rok 2016 będzie również czasem weryfikacji zapowiedzi i czasem ostrych, emocjonalnych komunikatów dotyczących kwestii energetycznych. Jednak zasadniczym problemem do rozwiązania nie są kwestie szczegółowe lecz opracowanie strategii bezpieczeństwa energetycznego kraju. Strategia będzie tym bardziej wartościowa, jeśli jej przyjęcie będzie poprzedzone szeroką debatą i dokładnymi analizami, ale również wypracowanie porozumienia ponad bieżącymi podziałami politycznymi w kwestiach których będzie ona dotyczyć. Takie podejście do formułowania strategowi bezpieczeństwa energetycznego stanowiłoby istotny jakościowy przełom.
