Chorwaci przyspieszają prace przy budowie pływającego terminalu LNG na wyspie Krk, który jest południowym elementem gazowego Korytarza Północ – Południe. Budowy jeszcze nie rozpoczęto, jednak obecnie trwa procedura Open Season. Następnie dojdzie do wyboru oferty i wydzierżawienia pływającego obiektu. Finalna decyzja inwestycyjna planowana jest na czerwiec tego roku.
– Plany Chorwacji dotyczące budowy pływającego terminalu LNG na adriatyckiej wyspie Krk wymagają podjęcia ostatecznej decyzji inwestycyjnej do czerwca, jeśli obiekt ma zacząć prace w 2020 roku – powiedział w poniedziałek dyrektor zarządzający LNG Hrvatska, Goran Francić. Projekt jest elementem działań Unii Europejskiej na rzecz dywersyfikacji i zmniejszenia zależności importu energii z Rosji. Przeciwko temu projektowi występuje część mieszkańców oraz ekologów.
Kluczowe daty
– Koniec czerwca to termin finalnej decyzji inwestycyjnej, jeśli terminal ma zostać ukończony do końca 2019 roku, i rozpocząć działalność na początku 2020 roku – powiedział Goran Francić. KE zainwestuje 101,4 miliona euro w projekt, co stanowi 28 proc. wartości całej inwestycji. Stany Zjednoczone również wyraziły silne poparcie dla budowy terminalu, który mógłby zostać wykorzystany do importu gazu z USA.
Chorwacja wydobywa z krajowych złóż około połowę własnego zapotrzebowania na gaz, a terminal będzie dostarczać surowiec również do krajów Europy Środkowej i Wschodniej. – Do końca maja powinniśmy mieć umowy dotyczące wykorzystania przepustowości terminalu. Liczba niewiążących ofert z ubiegłego roku, głównie z firm zagranicznych, dobrze wróży trwającej procedurze Open Season – powiedział Francić. Dodał, że pozwolenia na budowę są oczekiwane odpowiednio w kwietniu i czerwcu, do czasu potwierdzenia przez ministra energetyki, że projekt nie stanowi zagrożenia dla środowiska.
Komisja ekspertów wyda opinię na temat wpływu terminalu na środowisko prawdopodobnie w przyszłym miesiącu. Francić, powiedział, że badanie środowiskowe, dostarczone przez spółkę realizującą projekt, LNG Hrvatska ujęło wszystkie obawy dotyczącymi ochrony środowiska.
Protesty ekologów i mieszkańców
Jednak ekolodzy i społeczność lokalna na wyspie Krk wyrażają obawy względem wpływu obiektu na morską faunę i florę, turystykę i sugerują, aby budować terminal na lądzie, co jest droższe i wydłużyłoby okres wykonania samej inwestycji. – Problemem dla nas jest wykorzystanie wody morskiej w procesie przetwarzania skroplonego gazu, który schłodzi wodę, co jest szkodliwe dla małej zatoki. Obawy dotyczą także użycia chloru do zabezpieczenia rur – powiedział Vjeran Pirsić z ekologicznej grupy Eko Kvarner z wyspy Krk.
Rząd przyjął niedawno specjalne prawo przyspieszające budowę terminalu. – To ograniczenie demokracji, jeśli rząd sprzeciwia się woli lokalnych społeczności poprzez narzucenie specjalnego prawa – powiedział Pirsić, dodając, że projekt nie musi zostać złomowany, lecz znacznie poprawiony. Ekolodzy i lokalne gminy Krk ogłosiły protest przeciwko terminalowi 3 marca w pobliskim porcie Rijeka.
Pirsić powiedział, że wszystkie środki prawne i metody obywatelskiego nieposłuszeństwa zostaną wykorzystane do zatrzymania budowy terminalu, jak to jest obecnie planowane. Marija Mileta z grupy ekologii Zelena Akcija powiedziała, że Chorwacja powinna całkowicie zrezygnować z terminalu LNG i skupić się na źródłach odnawialnych.
Poparcie USA
W ubiegłym tygodniu specjalny wysłannik USA i koordynator ds. Międzynarodowych zagadnień energetycznych Sue Saarnio przebywająca w Zagrzebiu powiedziała, że projekt budowy terminalu LNG na wyspie Krk jest jednym z najważniejszych priorytetów nie tylko dla Chorwacji, ale także dla Europy. Ostrzegła, że jesteśmy w „krytycznym” moment dla europejskiego bezpieczeństwa energetycznego.
– Jesteśmy w krytycznym momencie. Konieczne jest wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Europy poprzez dywersyfikację dróg i dostaw (…) Stany Zjednoczone postrzegają terminal LNG, jako jeden z priorytetowych projektów – powiedziała Saarnio.
-Cieszymy się bardzo z informacji płynących z Unii Europejskiej, obietnicy Komisji Europejskiej dotyczącej finansowego wsparcia tego projektu, który jest obiecującą informacją i wszystko zmierza we właściwym kierunku. Projekt LNG zyskał na popularności – powiedziała Saarnio.
– Projekty infrastrukturalne są kluczowe dla otwartych i przystępnych rynków energii, które promujemy w USA. Jeśli chodzi o energię, musimy spojrzeć na to długoterminowo (…) Energia jest ściśle powiązana z dobrobytem i wzrostem gospodarczym – powiedziała Saarnio.
Podczas wizyty chorwackiego ministra spraw wewnętrznych Davora Bozinovica w Waszyngtonie, amerykański asystent sekretarza stanu do spraw europejskich i euroazjatyckich, Aaron Wess Mitchell powiedział, że projekt terminalu na wyspie Krk cieszy się pełnym poparciem ze strony USA i jest postrzegany jako jeden ze strategicznym projektem dla administracji USA pod przewodnictwem Donalda Trumpa.
Sawicki: Trójmorze zwiera szeregi. Polska i Litwa na odsiecz chorwackiemu LNG
Terminal LNG na wyspie Krk
Pod koniec stycznia państwa członkowskie UE zatwierdziły propozycję Komisji dotyczącą przeznaczenia 873 milionów euro na kluczowe projekty europejskiej infrastruktury energetycznej. Środki otrzyma także chorwacki terminal. W ramach pierwszej fazy rozwoju obiektu oraz gazociągu przesyłowych prowadzących na teren przyszłego obiektu, gdzie inwestorem jest Plinacro, projekt uzyskał 16,4 mln euro wsparcia. Przepustowość pływającego obiektu ma wynieść ok. 2, 6 mld m sześc. rocznie. Kolejna faza projekty ma dotyczyć budowy lądowego obiektu o mocy do 7 mld m sześc. gazu rocznie. Koszt samego obiektu wyceniany jest na 101,4 mln euro, zaś cała inwestycja łącznie z gazociągami oraz tłoczniami gazu ma zamknąć się w kwocie 363 mln euro.
Komisja Europejska już wcześniej, zdając sobie sprawę ze znaczenia terminalu na wyspie Krk i traktując ten obiekt jako inwestycję wspólnego zainteresowania dla europejskiego bezpieczeństwa energetycznego, przeznaczyła 102 mln euro na współfinansowanie projektu. Rozważany jest zakup takiego obiektu lub dzierżawa. Jak dotychczas, ze względu na koszty, powszechnie stosowanym rozwiązaniem była dzierżawa obiektu.
Lex LNG
Na początku lutego rząd Chorwacji uchwalił specjalną ustawę o przyspieszeniu budowy terminalu skroplonego gazu ziemnego. Chorwackie media nazwały nowe prawo – Lex LNG.
– Naszym celem jest przyjęcie specjalnego prawa, które uczyni, że budowa terminalu LNG to projekt strategiczny dla nas. Chcemy umiejscowić Chorwację na europejskiej mapie energetycznej i dywersyfikować źródła energii – powiedział Plenković na sesji w gabinecie. Chorwacja zamierza podjąć ostateczną decyzję inwestycyjną w tym roku i planuje uruchomienie terminalu na początku 2020 roku.
Jednak niektóre lokalne grupy ekologiczne i władze regionalne sprzeciwiły się propozycji budowy terminalu twierdząc, że stanowi ona zagrożenie dla równowagi ekologicznej na morzu oraz utrudni rozwój turystki. Nowa ustawa uznaje terminal LNG na wyspie Krk jako strategiczny i w sytuacjach tego wymagających, zawieszona mogą być inne akty prawne, tak aby terminal mógł powstać. Regulacja w założeniu ma działać podobnie do polskiej specustawy terminalowej.
Lex LNG. Spór hamuje południowego bliźniaka polskiego gazoportu
Reuters/n1info.com/Bartłomiej Sawicki
