Pierwszego stycznia 2021 roku węgierska RBP (Regional Booking Platform) przejmie handel zdolnościami przesyłowymi punktów wejścia i wyjścia na odcinku Greifswald lądowych odnóg Nord Stream, którymi są OPAL (Ostsee-Pipeline-Anbindungsleitung) i NEL (Nordeuropäische Erdgasleitung).
OPAL i NEL
RBP została uruchomiona w 2014 roku przez węgierskiego operatora sieci przesyłowych FGSZ, podlegającego pod największy koncern energetyczny w tym kraju, czyli MOL. Właścicielem głównego pakietu udziałowego (24,74 procent) w tym koncernie jest węgierski skarb państwa.
W połowie października OPAL Gastransport GmbH & Co. KG oraz NEL Gastransport GmbH z siedzibą w niemieckim Kassel opublikowały oświadczenie prasowe informujące o współpracy z węgierską RBP. Dotychczas przesył gazu na tym odcinku był licytowany za pomocą platformy PRIMA. Igor Uspenskiy, dyrektor zarządzający NEL Gastransport zaznaczył, że RBP jest dodatkowym mechanizmem sprzedaży zdolności przesyłowych dla wymienionych gazociągów.
RBP przejęła obsługę polsko-niemieckiego odcinka po Platformie GSA oraz PRISMA. Europejski urząd regulacyjny Acer wybrał węgierską RBP mimo odwołania strony polskiej od drugiej decyzji ACER w tej sprawie. W ramach pierwszego postępowania ACER w październiku 2018 roku, to polska Platforma GSA została uznana za odpowiednią do oferowania przepustowości na granicy polsko-niemieckiej. Skargi Polaków na wynik drugiego postępowania Acer odrzucił ostatecznie w lutym 2020 roku. RBP prowadzi licytacje zdolności przepływowych na terenach położonych po stronie polskiej już od lipca tego roku.
Gazociąg OPAL (o długości 473 km) jest zlokalizowany wzdłuż granicy polsko-niemieckiej. Tam gdzie Nord Stream dochodzi do lądu, niedaleko Greifswaldu, zaczyna się OPAL, który kończy się na niemiecko-czeskiej granicy w miejscowości Brandov po czeskiej stronie. Na północnym odcinku rurociąg dysponuje przepustowością rzędu 36,5 mld m sześc. Ponadto tam gdzie OPAL przekracza granice kraju, przepływa do 32 mld m sześc. gazu rocznie.
Z kolei gazociąg NEL (o długości 441 km) łączy Nord Stream z Północnymi Niemcami oraz pośrednio z Holandią. NEL ciągnie się przez Meklemburgię-Pomorze Przednie do Dolnej Saksonii, gdzie w Rehden powiązany jest z lokalnymi sieciami gazowymi, które dostarczają gaz także do wspomnianej Holandii. NEL od 2013 roku transportuje 20 mld m sześc. gazu.
W założeniu europejskiego urzędu regulacyjnego Acer operatorzy sieci przesyłowych Gascade i Ontras po niemieckiej stronie i Gaz-System po polskiej stronie na wymienionych odcinkach mieli wspólnie wybrać platformę aukcyjną. Niemieccy operatorzy preferowali niemiecką platformę PRISMA z Lipska, natomiast Gaz-System opowiadał się za polską GSA. Na poziomie narodowych urzędów regulacyjnych także nie doszło do porozumienia, w związku z czym sprawa wróciła do Acer, który zdecydował się na RBP, zdającą się dla wszystkich stron do przyjęcia.
Handel zdolnościami przesyłowymi przez węgierską RBP jest konsekwencją decyzji Sądu UE z września zeszłego roku. Wyrok sądowy dotyczył wtedy zmian w warunkach korzystania z OPAL z 2016 roku. Gazprom, któremu przysługuje 50 procent przepustowości tego rurociągu, chciał uzyskać sto procent. Niemiecki organ regulacyjny Bundesnetzagentur wydał na to pozwolenie. W praktyce 80 procent przepustowości Gazprom chciał pozyskać na wyłączność, a pozostałe 20 procent nabywać na aukcjach. Sąd UE opowiedział się na korzyść polskiego pozwu i orzekł, że zmiana przeprowadzona przez Bundesnetzagentur narusza interesy innych państw członkowskich w dziedzinie energetyki. Na podstawie tego orzeczenia operatorzy sieci oraz odpowiedzialne za przesył urzędy regulacyjne zostały zmuszone do reorganizacji systemu przesyłowego tam, gdzie wcześniej naruszane były wolnorynkowe prawa do dostępu do gazociągów OPAL i NEL.
Aleksandra Fedorska
