(PKN Orlen)
W lutym 2015 r. Komisja Europejska zaprezentowała projekt strategii Europejskiej Unii Energetycznej którego celem jest podniesienie poziomu europejskiego bezpieczeństwa energetycznego.
PKN ORLEN wspiera realizację projektu Europejskiej Unii Energetycznej, bo widzi w nim szansę na wyjście z energetyczno-klimatycznego impasu, w jakim znalazła się Unia Europejska. W tym celu opracowany został niniejszy raport, w którym analizujemy sytuację energetyki europejskiej w punkcie startu, czyli dziś, i pokazujemy naszym zdaniem najbardziej racjonalne dojście do głównych celów, jakie Unia Energetyczna powinna pomóc Europie osiągnąć.
Sytuacja europejskiego sektora energetycznego jest skomplikowana i wynika z traktowania energetyki jako sfery pozostającej wyłącznie w gestii poszczególnych krajów członkowskich. W raporcie mówimy przede wszystkim o bardzo dużej zależności UE od importu paliw: Unia importuje obecnie 66% gazu ziemnego i 88% ropy naftowej, przeznaczając na import surowców energetycznych 400 miliardów EUR rocznie. Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo dostaw, w Europie mamy sytuację, kiedy duża grupa państw postkomunistycznych jest w zdecydowanie gorszej sytuacji niż kraje Europy Zachodniej: mają one większą zależność od jednego dostawcy gazu oraz słabiej rozwiniętą infrastrukturę, tworzącą energetyczne mosty między krajami UE. Podkreślamy również konieczność pogodzenia celów ochrony klimatu z kosztami energii: ambitne cele klimatyczne powodują wzrost cen energii elektrycznej w UE i utratę konkurencyjności przez europejską gospodarkę.
EUE to projekt zakrojony na dziesięciolecia, dlatego proponujemy etapowe podejście, które jest w stanie ograniczyć możliwe konflikty wokół Europejskiej Unii Energetycznej:
- W krótkim horyzoncie czasowym, w ramach dostępnej infrastruktury, należy poprawić poziom bezpieczeństwa energetycznego w tych krajach, które są najbardziej eksponowane na ryzyko przerw w dostawach energii (głównie gazu ziemnego), wprowadzając jednolite standardy i zasady do oceny bezpieczeństwa dostaw oraz koordynację działań na rzecz bezpieczeństwa dostaw na poziomie regionalnym.
- Rozwój jednolitego rynku energii, poprawa efektywności energetycznej i budowa gospodarki niskoemisyjnej to cele, które wymagają dużych inwestycji i przyniosą efekty dopiero po pewnym czasie, dlatego zaliczamy je do działań średnioterminowych.
- Wiemy jednak, że zmierzanie do celu, jakim jest trwałe pozyskiwanie energii w sposób zrównoważony jest związane z postępem wiedzy oraz rozwojem technologii. W tym celu już dzisiaj potrzebne są działania do powstawania nowych, nieznanych jeszcze technologii, przyjaznych tak dla klimatu, jak dla kieszeni konsumentów. W ramach działań długoterminowych rekomendujemy więc realizację inwestycji w rozwój wiedzy niezbędny do przełamania barier technologicznych.
Docelowo powinniśmy mieć jeden wspólny i tańszy system energetyczny, składający się z jednego wspólnego rynku, jednego regulatora, jednego mechanizmu kompensującego oraz jednej ceny uprawnień do emisji, wyposażony w mechanizmy wzajemnych gwarancji bezpieczeństwa uruchamianych w przypadku ekstremalnych zaburzeń zewnętrznych.
W celu szczegółowego zrozumienia szans wdrożenia koncepcji Europejskiej Unii Energetycznej i jej docelowej wizji, Instytut Spraw Publicznych, przy wsparciu PKN ORLEN, przeprowadził projekt badawczy „Unia energetyczna – perspektywa Francji, Niemiec, Polski i Wielkiej Brytanii”. Badania zostały przeprowadzone w środowiskach eksperckich (decydenci, biznes, naukowcy, organizacje pozarządowe), zajmujących się tematyką energetyczną. Wyniki tych badań przedstawiliśmy w drugiej części naszego raportu.
Raport jest dostępny tutaj
