Ambasadorowie państw unijnych przyjęli w środę porozumienie, zakładające zwiększenie celu redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE z 40 procent do co najmniej 55 procent do 2030 roku w porównaniu z poziomem z 1990 roku. Cele zostaną wpisane jako prawo, nazywane też prawem klimatycznym.
Szczegóły porozumienia
Negocjatorzy Rady i Parlamentu Europejskiego osiągnęli wstępne porozumienie polityczne, by w prawie zapisać cele klimatyczne dla UE. Zostało ono wcześniej osiągnięte przez reprezentującą Radę UE prezydencję portugalską i Parlament Europejski. Jeśli chodzi o cel na 2030 rok, negocjatorzy zgodzili się, że należy nadać priorytet ograniczeniu emisji, a nie pochłanianiu. – Aby do 2030 roku zapewnić odpowiednią skalę redukcji emisji i zapobiegania emisjom, ustalili limit na udział pochłaniania w osiąganiu celu netto: 225 mln ton ekwiwalentu CO2. Uzgodnili też, że UE postara się osiągnąć do 2030 roku wyższy poziom netto pochłaniania węgla – czytamy w komunikacie Rady Unii Europejskiej.
Inne elementy porozumienia obejmują ustanowienie Europejskiej Naukowej Rady Doradczej ds. Zmian Klimatu, składającej się z 15 ekspertów naukowych różnych narodowości, przy czym nie więcej niż dwóch posiadających obywatelstwo tego samego państwa członkowskiego na okres czterech lat.
Ta niezależna rada ma m.in. zajmować się doradztwem naukowym i sprawozdawczością na temat celów klimatycznych i międzynarodowymi zobowiązaniami UE w ramach porozumienia paryskiego.
Negocjatorzy uzgodnili, że Komisja zaproponuje pośredni cel klimatyczny na 2040 rok, „w stosownych przypadkach, najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od pierwszego globalnego przeglądu przeprowadzonego w ramach porozumienia paryskiego”. Jednocześnie opublikuje przewidywany orientacyjny budżet Unii w zakresie redukcji gazów cieplarnianych na lata 2030-2050 wraz z podstawową metodologią.
Budżet definiuje się jako orientacyjną całkowitą wielkość emisji netto gazów cieplarnianych (wyrażonych jako ekwiwalent CO2 i zawierający oddzielne informacje na temat emisji i pochłaniania), które mają zostać wyemitowane w tym okresie bez narażania zobowiązań Unii na mocy porozumienia paryskiego. Negocjatorzy uzgodnili również, że Komisja będzie współpracować z sektorami gospodarki, które zdecydują się przygotować orientacyjne, dobrowolne plany działania na rzecz osiągnięcia unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 roku. Komisja będzie monitorować opracowywanie takich planów i ułatwiać dialog na szczeblu UE.
Porozumienie muszą zatwierdzić Rada i Parlament, zanim będzie można uruchomić formalną procedurę jego przyjmowania. Porozumienie wypracowali przedstawiciele portugalskiej prezydencji Rady i przedstawiciele Parlamentu Europejskiego na podstawie mandatów otrzymanych od swoich instytucji.
Tło
W konkluzjach z 12 grudnia 2019 roku, Rada Europejska zatwierdziła cel polegający na osiągnięciu przez Unię neutralności klimatycznej do 2050 roku (zgodnie z celami porozumienia paryskiego). Uznała jednocześnie, że należy wprowadzić ramy wspomagające państwa członkowskie i przewidujące odpowiednie instrumenty, zachęty, wsparcie i inwestycje, tak by transformacja była racjonalna kosztowo, sprawiedliwa, wyważona społecznie i uczciwa oraz uwzględniała różnorodną sytuację wyjściową poszczególnych krajów.
Czwartego marca 2020 roku Komisja Europejska sfinalizowała projekt europejskiego prawa klimatycznego, który jest ważnym elementem europejskiego zielonego ładu. 17 września 2020 roku Komisja zmodyfikowała pierwotny projekt, by uwzględnić nowy unijny cel redukcyjny w wysokości co najmniej 55 procent do 2030 roku. Opublikowała też komunikat w sprawie planu dotyczącego celu klimatycznego na 2030 rok wraz z całościową oceną skutków. 10–11 grudnia Rada Europejska zatwierdziła w swoich konkluzjach wiążący cel UE zakładający ograniczenie w UE emisji netto gazów cieplarnianych do roku 2030 o co najmniej 55 procent w porównaniu z poziomem z roku 1990. 17 grudnia 2020 roku Rada uzgodniła podejście ogólne, po czym zorganizowała z Parlamentem szereg posiedzeń trójstronnych, by porozumieć się co do ostatecznego tekstu.
Porozumienie wyznacza również ambitny cel unijny, jakim jest dążenie do uzyskania ujemnych emisji po 2050 roku. Komisja Europejska zaproponowała we wrześniu, by cel redukcji gazów cieplarnianych podnieść z obecnych 40 do 55 procent. Na szczycie UE w październiku rozmawiali na ten temat przywódcy państw członkowskich, jednak zdecydowali, że ostateczną decyzję podejmą na posiedzeniu w grudniu. W grudniu osiągnęli polityczne porozumienie w sprawie zwiększenia celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku o co najmniej 55 procent.
Wcześniej w październiku Parlament Europejski poparł w głosowaniu bardziej ambitny cel – podniesienie celu redukcji emisji gazów cieplarnianych na 2030 roku do 60 procent w porównaniu do emisji z 1990 roku. Ostatecznie w środę nad ranem negocjatorzy PE przystali jednak na 55 procent. Przedstawiona na początku tego roku przez KE propozycja prawa klimatycznego jest elementem Europejskiego Zielonego Ładu, sztandarowego programu obecnej Komisji, który ma sprawić, że do 2050 roku. Unia Europejska będzie neutralna klimatycznie.
Rada Unii Europejskiej/Polska Agencja Prasowa/Bartłomiej Sawicki
