Oferowane przez firmy produkty i usługi nie odpowiadają gotowości Polaków do obniżania śladu węglowego: choć 74% Polaków zwraca uwagę na wpływ produktów lub usług na klimat, to z ankiety EBI dotyczącej klimatu wynika, że tylko 23% z nich czuje się wspieranych przez firmy w swoich działaniach i zachowaniach przyjaznych dla klimatu.
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), we współpracy z globalną pracownią badania opinii publicznej YouGov, opublikował piątą partię wyników ankiety EBI badającej nastroje obywateli Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych i Chin w kwestii zmiany klimatu. Ta część wyników przedstawia oczekiwania obywateli dotyczące przeciwdziałania zmianie klimatu przez spółki i przedsiębiorstwa.
Z ankiety wynika, że oczekiwania Polaków względem firm różnią się od oczekiwań obywateli w całej Europie: w Polsce tylko 36% obywateli nie czuje się wspieranych przez firmy w przyjmowaniu postawy przyjaznej dla klimatu, podczas gdy w Europie aż 54% obywateli uważa, że firmy nie pomagają obywatelom w osobistym angażowaniu się w przeciwdziałanie zmianie klimatu. Jednak mimo że Polacy są pod tym względem mniej krytyczni niż średnia europejska, to uważają, że firmy generalnie nie podejmują wystarczających działań na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu.
W odpowiedzi na pytanie dotyczące możliwych rozwiązań, które zachęcałyby firmy do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, większość obywateli polskich (62%) opowiedziało się za państwowymi środkami regulacyjnymi. Wynik ten jest wyższy od średniej europejskiej (52%). W ujęciu bardziej szczegółowym 45% Polaków uważa, że najskuteczniejszym środkiem byłyby regulacje i sankcje, natomiast 17% opowiada się za stosowaniem zachęt finansowych w postaci dotacji i ulg podatkowych jako środków motywujących firmy do przejścia na bardziej ekologiczne modele działalności.
Co ciekawe, z ankiety wynika również, że zachowania zakupowe obywateli polskich są ściśle powiązane z przeciwdziałaniem zmianie klimatu. 74% Polaków uważa za istotny wpływ, jaki kupowane produkty lub usługi mogą wywierać na klimat, przy czym odsetek ten jest wyższy od średniej europejskiej (67%). W ujęciu bardziej szczegółowym wyniki pokazują również zróżnicowane podejście kobiet i mężczyzn do zakupów: 79% polskich kobiet zwraca uwagę na wpływ kupowanego produktu lub usługi na klimat, co stanowi wynik o 11 p.p. wyższy niż w przypadku polskich mężczyzn (68%).
W tym kontekście wyniki badania pokazują wyraźnie potencjalny brak dopasowania między tym, co oferują firmy, a gotowością obywateli do angażowania się w działania na rzecz klimatu przy zakupie produktów lub usług. Dobrze ilustruje to przykład rynku energetycznego – obywatele polscy wskazują na następujące trzy główne bariery jako czynniki, które uniemożliwiają im wykorzystywanie w większym stopniu zielonej energii: 45% pytanych twierdzi, że „nie zawsze jest to możliwe”, 17% uważa to za „zbyt drogie”, a 21% odpowiedziało „nie wiem”.
Odsetek odpowiedzi w ostatniej kategorii może świadczyć o braku dostępu do informacji i wiedzy na temat bardziej zrównoważonych źródeł energii.
Na poziomie regionalnym Europejczycy wyprzedzają Amerykanów i Chińczyków pod względem zachowań zakupowych przyjaznych dla klimatu. Zarówno w USA, jak i w Chinach 57% obywateli twierdzi, że zmiana klimatu jest dość ważnym lub bardzo ważnym czynnikiem branym pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o zakupie produktów lub usług; zdanie to podziela natomiast 67% Europejczyków. Trzy badane regiony różnią się także pod względem sposobu, w jaki obywatele postrzegają wsparcie w ich działaniach na rzecz klimatu udzielane przez firmy: wsparcia takiego nie czuje tylko 12% Chińczyków i 45% Amerykanów, natomiast w Europie odsetek ten wynosi aż 54%.
Emma Navarro, wiceprezes EBI odpowiedzialna za działania na rzecz klimatu i środowiska, skomentowała wnioski z ankiety EBI dotyczącej klimatu: Przeciwdziałanie zmianie klimatu wymaga zaangażowania wszystkich, a firmy odgrywają w tym kluczową rolę. Wyniki ankiety pokazują, że obywatele oczekują od firm większego zaangażowania w przeciwdziałanie zmianie klimatu. Jednocześnie należy jasno powiedzieć, że działania w dziedzinie klimatu są dobrą praktyką biznesową i mogą przynieść wymierne korzyści dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. W związku z tym do stworzenia niskoemisyjnej gospodarki przyszłości potrzebne jest połączenie środków zachęty, interwencji regulacyjnej oraz inwestycji. W EBI jesteśmy gotowi robić jeszcze więcej. W 2018 r. EBI zapewnił środki w wysokości 3,9 mld na działania w Polsce, z czego prawie 845 mln EUR na działania w dziedzinie klimatu. Duży udział w tej kwocie miały firmy sektora prywatnego, do których trafiło około 63 mln EUR w formie pożyczek przeznaczonych na finansowanie działań w dziedzinie klimatu.
Środki zachęty, które zdaniem Polaków mogą najskuteczniej motywować firmy do ograniczania emisji gazów cieplarnianych
- Państwowe środki regulacyjne – 62%, w tym:
- Regulacje i sankcje – 45%
- Zachęty finansowe/dotacje/ulgi podatkowe dla firm inwestujących w bardziej ekologiczne produkty i procesy – 17%
- Wspieranie inwestycji w firmy i technologie przyjazne dla klimatu – 15%
- Konkurencja na wolnych rynkach (konkurencja automatycznie zachęci firmy do ograniczania emisji gazów cieplarnianych) – 7%
- Wspieranie badań podstawowych w celu lepszego zrozumienia zmiany klimatu i opracowania technologii przyjaznych dla klimatu – 6%
- Wspieranie usług publicznych i przedsiębiorstw państwowych przyjaznych dla klimatu – 4%
- Wspieranie udostępniania technologii przyjaznych dla klimatu innym firmom, nawet konkurentom – 4%
Europejski Bank Inwestycyjny
