– Mimo pewnych sukcesów w walce ze smogiem, wciąż pozostaje wiele do zrobienia, blisko trzy miliony domów ogrzewanych jest starymi kotłami na węgiel lub drewno zatruwającymi powietrze, podobnie duża jest liczba domów mieszkalnych o bardzo słabym ociepleniu, które pożerają ogromne ilości paliwa, drenują budżety domowe i generują smog – mówi Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego w rozmowie z BiznesAlert.pl.
BiznesAlert.pl: Jak ocenia Pan działania rządu i samorządów w okresie letnim? Czy podjęto odpowiednie kroki i przygotowania, które zmniejszą zanieczyszczenie powietrza jesienią i zimą?
Andrzej Guła: Tego nie da się zrobić w przeciągu jednego lata, bo poprawa jakości powietrza może nastąpić jedynie w wyniku długoletniej i konsekwentnej polityki. W tym aspekcie muszę powiedzieć, że na poziomie rządowym i samorządowym działania te są wciąż dalece niewystarczające.
Większość partii kandydujących do Sejmu deklaruje chęć walki ze smogiem, wymiany najbardziej emisyjnych pieców tzw. „kopciuchów” oraz dalszej termomodernizacji domów, jednak nikt nie widzi potrzeby tworzenia konsekwentnej, trwałej i przewidywalnej polityki dla gospodarstw domowych inwestujących w czyste źródła ciepła. Same dotacje mogą okazać się niewystarczające.
Konsumenci cały czas otrzymują sprzeczne sygnały od rządu. Jeszcze dwa lata temu gospodarstwa domowe chętnie montowały panele fotowoltaiczne na swoich dachach, jednak w ciągu kilku miesięcy cały system został zdemontowany, gdy zlikwidowano korzystne rozliczenia dla prosumentów, co spowodowało spadek zainteresowania fotowoltaiką. Gdy nie stworzymy przewidywalnych warunków dla odbiorcy końcowego, to walka ze smogiem będzie mozolna, a efektywność działań niska.
Pompy ciepła stały się popularną technologią dla nowo budowanych i remontowanych domów, ale też rośnie niepewność odnośnie polityki taryfowania energii elektrycznej, co ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia stabilnych warunków użytkowania pomp ciepła.
Na szczeblu rządowym mamy do czynienia z działaniami, które często stoją ze sobą w sprzeczności. Z jednej strony mamy Program Czyste Powietrze – program termomodernizacji domów i wymiany źródeł ciepła, a z drugiej strony mamy brak zachęt dla prosumentów, chaos związany z regulacjami czy wstrzymanie obowiązywania w Polsce norm jakości węgla, co poskutkowało przywróceniem do sprzedaży surowca o bardzo słabych parametrach, określanego mianem „odpadu węglowego”.
Zawieszenie norm jakości węgla spowodowało straty dla konsumentów, którzy musieli kupować węgiel niskiej jakości. Pamiętam jak minister klimatu i środowiska Anna Moskwa odpowiedziała dziennikarzom, że przywrócenie norm jakościowych uniemożliwiłoby sprzedaż surowca, który zalegał na składach.
Z drugiej strony są samorządy, które aktywnie walczą ze smogiem i namawiają do modernizacji domów i wymiany „kopciuchów”, ale cały czas zdarzają się takie władze, które nie widzą problemu zanieczyszczenia powietrza.
Mimo pewnych sukcesów w walce ze smogiem, wciąż pozostaje wiele do zrobienia, blisko trzy miliony domów ogrzewanych jest starymi kotłami na węgiel lub drewno zatruwającymi powietrze, podobnie duża jest liczba domów mieszkalnych o bardzo słabym ociepleniu, które pożerają ogromne ilości paliwa, drenują budżety domowe i generują smog.
Na jakim etapie walki ze smogiem jest Polska? Czy jesteśmy na dobrej ścieżce walki ze smogiem, czy nadal stoimy w miejscu?
Dobrym przykładem jest Kraków. Gdy 10 lat temu jako Krakowski Alarm smogowy zaczynaliśmy kampanię społeczną, mieliśmy średnio w roku 120 dni smogowych. Obecnie dzięki wdrożeniu uchwały antysmogowej jest ich około 40. Poprawa jest zatem widoczna, ale oczywiście nie oznacza to miasto cieszy się bardzo dobrą jakością powietrza, droga do czystego powietrza w mieście wciąż jest daleka, dużo jeszcze pozostało do zrobienia w obszarze zanieczyszczeń z komunikacji samochodowej czy zanieczyszczeń z przemysłu.
Jakie miasto jest pionierem, a które robi najmniej w walce z zanieczyszczeniem?
Kraków zasługuje na szczególne wyróżnienie, ale też Rybnik i szereg innych miejscowości osiągnęło wiele w tym aspekcie. Tam gdzie władze samorządowe aktywnie wdrażają przepisy antysmogowe, wspierają mieszkańców w wymianie źródeł ciepła i termomodernizacji domów tam widać efekty.
Z drugiej strony cały czas są miejscowości w Polsce, gdzie problem smogu jest marginalizowany przez lokalne samorządy i nie podejmowane są jakiekolwiek działania. Takie miejsca przeważnie znajdują się w naszym corocznym rankingu najbardziej zasmogowanych miejsc w naszym kraju
[ranking: Smogowy ranking miast – Polski Alarm Smogowy wskazuje liderów zanieczyszczenia – Polski Alarm Smogowy – Razem o czyste powietrze]
Rozmawiał Jacek Perzyński
