Karwowski: Zieloni górnicy mogą wybawić OZE od chińskiego uzależnienia
– Polska odchodzi od węgla w energetyce, stawiając górnictwo w ciężkiej sytuacji, ale są z niej wyjścia korzystne nie tylko z perspektywy górników, ale całej transformacji energetycznej. Źródła odnawialne (OZE) uzależnione są od surowców krytycznych sprowadzanych głównie z Chin. Czy polscy górnicy mogą wybawić Europę od tej zależności? – zastanawia się Marcin Karwowski, redaktor BiznesAlert.pl.
- Transformacja energetyczna, nie oznacza śmierci polskiego górnictwa.
- Kadry górnicze mogą znaleźć zatrudnienie w sektorze OZE, infrastruktura może zaś znaleźć nowe zastosowanie.
- Spółki górnicze mają w planach inwestować w OZE i wydobywać inne surowce niż węgiel kamienny. Przykładem tego jest Bogdanka.
- Do budowy instalacji OZE potrzebne są surowce wydobywane przez górnictwo. Obecnie są sprowadzane głównie z Chin, co stanowi niebezpieczną zależność w obliczu zbliżenia się Pekinu i Moskwy.
Era węgla jako paliwa energetycznego dobiegnie końca najpóźniej w 2049 roku. Przynajmniej w Unii Europejskiej, dbającej o środowisko, a tym samym i w Polsce, która przez długi czas słynęła z jego wydobycia. Czy to koniec górnictwa? Sektora, który kojarzy się nie tylko z pozyskiwaniem surowca, a i z Polską walką o niepodległość. Na całe szczęście nie, ale nie tylko górnicy, a i społeczeństwo powinno zadać sobie pytanie: Quo Vadis?
Dekarbonizacja przemysłu stawia przed państwem konkretne pytania. I to nie tylko polegające na tym jak zastąpić w energetyce moce węglowe, mocami zeroemisyjnymi. Górnictwo węglowe to też tradycja i liczne miejsca pracy. Rodziny pracujące w kopalniach od pokoleń. Czy górników czeka odprawa w ramach umowy społecznej i „radź sobie sam”? Bynajmniej. Transformacja energetyczna, nie oznacza śmierci polskiego górnictwa.
Rozwój i przebranżowienie są fundamentami obecnego rynku pracy
Zgodnie z dyrektywami unijnymi i deklaracjami polskiego rządu w miksie energetycznym ma rosnąć rola odnawialnych źródeł energii (OZE). Na lądzie elektrownie wiatrowe mają rosnąć jak grzyby po deszczu po liberalizacji przepisów, a wobec morskich farm wiatrowych realizowane są ambitne projekty jak Baltica 2 i 3, wspólna inicjatywa PGE i duńskiego Orsted czy analogiczne projekty Orlenu. Do tego dochodzi rozwój instalacji fotowoltaicznych, i najmniej popularna w Polsce, hydroenergetyka. Każdy z tych działów potrzebuje pracowników, inżynierów i kadry zarządzającej. Już dochodzi do przejść zatrudnienia między tymi sektorami.
W 2023 roku, Paweł Poncyljusz ówczesny poseł PO, opowiadał o pomyśle powstania gigafactory OZE. Stworzenia w miejscu zakładów górniczych, produkujących między innymi technologię niezbędną do budowy i konserwacji instalacji OZE. Projekt nie powrócił, po uzyskaniu władzy przez Koalicję 15 Października, ale to nie oznacza, że zostanie odrzucony.
Transfer pracowników niesie za sobą konieczność przekwalifikowania ich, a czasem i migracji. Nie jest więc rozwiązaniem dla każdego.
Kopalnia Polkowice-Sieroszowice fot. KGHM
Polska nie tylko węglem stoi, w jej ziemiach kryją się też inne skarby
Mimo, że górnictwo utożsamiane jest z węglem, to jest wiele surowców pozyskiwanych przez tą gałąź. Żeby daleko nie szukać miedź wydobywana między innymi przez KGHM. Co jednak ze spółkami, które specjalizują się w wydobyciu węgla kamiennego? Weźmy przykład Bogdanki, która planuje wydobywać węgiel do 2049 roku. Mimo inwestycji w OZE, w planach spółki jest dalsze wydobycie.
– Górnictwo kojarzy się z Górnym Śląskiem i z węglem, a społeczeństw niesłusznie uważa, że jest to sektor bez perspektyw. Obecnie branża górnicza cały czas się rozwija, o czym świadczą wielkie projekty inwestycyjne na wszystkich kontynentach, tylko nie w Europie – powiedział Kasjan Wyligała, prezes LW Bogdanka w rozmowie z redakcją BiznesAlert.pl.
Spółka zidentyfikowała 13 potencjalnych surowców, łącznie w 20 lokalizacjach. Aby potwierdzić część z tych złóż, np. ich dokładną obecność w rejonie Suwalszczyzny, należy wykonać odwierty. Co wygeneruje kolejne koszty. Czy państwo powinno wspomóc spółki górnicze w kwestii finansowania? Jest to jedno z wielu pytań pojawiających się w kontekście przyszłości górnictwa.
Co jednak można wydobywać górnictwo zamiast węgla? Wyligała wymienia tu bursztyn, miedź czy węgiel koksujący. Ten ostatni służy nie w energetyce, a do wytworzenia koksu niezbędnego w procesie produkcji stali.
Górnictwo może zapewnić surowce odnawialnym źródłom energii
To górnictwo odpowiada za dostarczenie surowców krytycznych do produkcji instalacji OZE. Obecnie zarówno same surowce, jak i gotowe elementy są do Europy importowane, głównie z Chin. Prowadzi to do powstania monopolu, oraz uzależnienia od państwa nie prowadzącego przyjaznej polityki wobec Zachodu. Zwłaszcza w obliczu zbliżenia się Pekinu i Moskwy należy poszukać alternatywy. Według wyliczeń Głównego Instytutu Badawczego wybudowanie pojedynczej morskiej farmy wiatrowej o mocy 1 MW wymaga 8000 kg miedzi, 240 kg niklu, 790 kg manganu, 525 kg chromu, 109 kg molibdenu, 5500 kg cynku i 239 kg metali ziem rzadkich. Pokazuje to jak dekarbonizacja zwiększa popyt na górnictwo. Bazując na danych Państwowego Instytutu Geologicznego, oprócz wspomnianej miedzi w Polsce istnieją zasoby niklu (Dolny Śląsk), cyny (Sudety), molibendu (Górny Śląsk) i cynku (według prognoz w rejonie Śląsko-Krakowskim).
Tomasz Rogala, były prezes Polskiej Grupy Górniczej, zwrócił uwagę, że do transformacji energetycznej górnictwo jest kluczowe. Poleganie na surowcach dostarczanych z Państwa Środka niebezpiecznie przypomina uzależnienie od paliw rosyjskich przed inwazją na Ukrainę w 2022 roku.
– Rosja i Chiny są takimi samymi krajami niedemokratycznymi. Kiedyś opieraliśmy nasze bezpieczeństwo na Nord Stream 1 oraz 2 oraz rosyjskim gazie jako paliwie przejściowym. Dziś chcemy opierać bezpieczeństwo o odnawialne źródła energii z dostawami surowców krytycznych z krajów niedemokratycznych, głównie z Chin. Widać na liczbach, że nie powinniśmy szybko zamykać górnictwa dającego energię z węgla, ale skupić się na zabezpieczeniu surowców krytycznych niezbędnych do transformacji – powiedział Rogala w wywiadzie w BiznesAlert.pl.
Tym samym powstaje pytanie czy w pędzie do osiągnięcia neutralności klimatycznej, nie zamieniliśmy gazowego dealera z Moskwy na zielonego dealera z Pekinu? I czy polscy górnicy uratują nas przed tym nałogiem?
Wyligała: Chcemy modelowo przeprowadzić transformację LW Bogdanka
