AlertCiepłownictwoEnergetykaEnergia elektrycznaWęgiel. energetyka węglowa

URE: Kryzys energetyczny w ciepłownictwie upłynął pod znakiem węgla

Siedziba URE fot. URE

Urząd Regulacji Energetyki zaprezentował najnowszy raport pt. „Energetyka cieplna w liczbach”. Wynika z niego między innymi to, że dynamiczne zmiany cen surowców energetycznych zmusiły przedsiębiorstwa ciepłownicze do częstych aktualizacji taryf. Zwiększyło się również zadłużenie ciepłownictwa oraz pogorszyła jego płynność finansowa, a do produkcji ciepła w 2022 roku, okresie kryzysu energetycznego, wciąż w dużej mierze były wykorzystywane węgiel kamienny i brunatny.

Urząd Regulacji Energetyki (URE) przedstawił najnowszy raport „Energetyka cieplna w liczbach”. Autorzy podkreślają, że w 2022 roku w polskim ciepłownictwie działo się bardzo dużo. Kryzys wywołany pandemią oraz agresją Rosji na Ukrainę gruntownie zmienił i zdynamizował środowisko funkcjonowania branży, co odbiło się zarówno na rentowności przedsiębiorstw, jak i na kosztach ciepła systemowego dla odbiorców. Kolejnym wyzwaniem okazała się przyspieszająca transformacja energetyczna, która postawiła przed wytwórcami ciepła wymagające zadania inwestycyjne – czytamy.

– Nie mam wątpliwości, że systemy ciepłownicze w Polsce należy zmieniać, uniezależniać od paliw kopalnych, ale należy również w tej transformacji uwzględniać lokalną specyfikę, bardzo charakterystyczną dla polskiego rynku. Co więcej, modernizację ciepłownictwa należy traktować jako element bezpieczeństwa, co dobitnie pokazała nam sytuacja związana z wojną w Ukrainie i obawami o brak dostaw węgla dla polskich ciepłowni i elektrociepłowni. Dlatego w mojej ocenie należałby utworzyć model centralnego finansowania modernizacji ciepłownictwa – podkreśla Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

– Analiza zebranych danych pozwala określić stan sektora oraz dynamikę i tendencje zmian, jakie zachodzą w polskim ciepłownictwie. Coroczne badania istotnie wspierają działania regulatora, umożliwiając m.in. identyfikowanie obszarów działalności przedsiębiorców wymagających poprawy efektywności. […] Publikacja, niezależnie od jej znaczenia dla branży oraz jej odbiorców, może stanowić wartościowy materiał wyjściowy do pogłębionej analizy sektora ciepłowniczego dla środowisk naukowo-badawczych zajmujących się tą tematyką. Urząd Regulacji Energetyki jest jednym z głównych podmiotów zaangażowanych w analizowanie i regulowanie tego sektora. Dysponujemy zatem doświadczeniem i wiedzą, by być partnerem w rozmowach zarówno z ustawodawcą na temat pożądanego i optymalnego kierunku zmian, jak i branżą ciepłowniczą – mówi Rafał Gawin.

Działania prezesa URE

Prezes URE podejmował działania mające na celu równoważenie interesów wytwórców i odbiorców ciepła systemowego, które prowadzone były m.in. w ramach zespołu ds. ciepłownictwa, powołanego w 2020 roku. Dodatkowo w celu wsparcia branży ciepłowniczej podjął on współpracę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, który uruchomił kredyty na utrzymanie płynności finansowej. Co ważne, koszty obsługi tych kredytów są uwzględniane przez regulatora w taryfach dla ciepła – czytamy w raporcie.

Zdaniem urzędu, skutki działań ukierunkowanych na poprawę sytuacji finansowej branży ciepłowniczej, prowadzonych przez prezesa URE w 2022 roku znajdą swoje odzwierciedlenie dopiero w wynikach za 2023 rok.

Polskie ciepłownictwo w 2022 roku

Autorzy piszą, że wskutek dynamicznego wzrostu kosztów zakupu paliw oraz uprawnień do emisji CO2 w 2022 roku zwiększyło się zadłużenie ciepłownictwa, oraz pogorszyła jego płynność finansowa. Jednocześnie w ubiegłym roku odnotowano najwyższy od 2015 roku poziom nakładów inwestycyjnych w tym sektorze, który wyniósł aż 4,73 mld zł, co jest kwotą o blisko 23 procent większą niż w 2021 roku.

Miniony rok odznaczał się nieznacznym spadkiem mocy zainstalowanej oraz mocy zamówionej ciepłowni. Moc zainstalowana zmniejszyła się w ciągu roku z 54 GW do 53 GW, co oznacza spadek o 1,7 procent. Natomiast spadek mocy zamówionej kształtował się na poziomie 0,28 procent (z 35,02 do 34,9 GW). W związku ze wzrostem kosztów ciepła systemowego spadła jego sprzedaż. W ciągu 2022 roku ciepłownie sprzedały ponad 357 tys. TJ ciepła, co stanowi spadek o ponad 7,2 procent w stosunku do 2021 roku – czytamy.

URE zaznacza, że do produkcji ciepła w 2022 roku wciąż wykorzystywane były przed wszystkim węgiel kamienny i brunatny, które stanowiły 66,2 procent zużytych paliw. Jednak w porównaniu do 2021 roku ich udział w miksie energetycznym obniżył się o 3 punkty procentowe. Wzrósł natomiast udział paliw gazowych, a także odnawialnych źródeł energii, który wyniósł już ponad 15 procent. Największy udział OZE odnotowano w województwach: podlaskim, kujawsko-pomorskim i pomorskim – piszą autorzy.

Taryfy

W związku z rosnącymi cenami paliw, które w 2022 roku sięgnęły ponad 80 procent w przypadku węgla kamiennego i ponad 160 procent w przypadku gazu ziemnego wysokometanowego, o blisko 35 procent wzrosła również średnia cena ciepła sprzedawanego w 2022 roku. Wyniosła ona ok. 64 zł/GJ. O blisko 17 procent wzrosła również średnia stawka opłaty za usługi przesyłowe, która ukształtowała się na poziomie powyżej 22 zł/GJ – czytamy.

Źródło: Urząd Regulacji Energetyki

W raporcie czytamy, że dynamiczne zmiany cen surowców energetycznych zmusiły przedsiębiorstwa ciepłownicze do niezwykle częstych aktualizacji taryf. W ciągu ubiegłego roku URE przeprowadził aż 925 postępowań w sprawach zatwierdzenia lub zmiany taryfy za ciepło, co oznacza blisko dwa razy więcej postępowań taryfowych niż roku poprzednim. Warto podkreślić, że praca ta została wykonana przy niezwiększonym budżecie i liczbie ekspertów URE zajmujących się taryfowaniem.

Jednocześnie zdaniem autorów, dzięki wprowadzonemu we wrześniu 2022 roku mechanizmowi wsparcia odbiorców ciepła średnia cena wytarzania ciepła została ograniczona do średniej ceny wytarzania ciepła z rekompensatą, określonej odrębnie dla ciepła wytwarzanego w źródłach opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym oraz dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach.

Rentowność kogeneracji

W 2022 roku po raz kolejny znacząco (o blisko 37 procent) wzrosły koszty prowadzenia działalności ciepłowniczej. W szczególnie trudnej sytuacji znalazły się przedsiębiorstwa wytwarzające energię elektryczną i ciepło w kogeneracji, dla których taryfy dla ciepła są zatwierdzane metodą uproszczoną i nie mogły być aktualizowane w ciągu roku. W konsekwencji wysokich kosztów paliw oraz uprawnień do emisji CO2 rentowność brutto źródeł wytwarzających ciepło w kogeneracji spadła w 2022 roku do minus 38 procent, podczas gdy rentowność źródeł wytwarzających wyłącznie ciepło była lekko dodatnia i wyniosła 0,25 procent (razem rentowność całej branży ciepłowniczej brutto wyniosła minus 22 procent) – czytamy.

Autorzy podkreślają, że w przypadku przedsiębiorstw produkujących ciepło w kogeneracji przedstawienie wyników finansowych tylko dla działalności ciepłowniczej stanowi znaczne utrudnienie ich oceny, gdyż nie da się w ich przypadku jednoznacznie rozdzielić kosztów wytwarzania energii elektrycznej i ciepła według miejsca powstawania, a co za tym idzie ‒ określić efektywność wyłącznie dla wytwarzania ciepła. Stosowane przez przedsiębiorstwa klucze podziału kosztów mogą premiować w wyniku finansowym (w zależności od przyjętej w zasadach rachunkowości metody podziału kosztów) zysk osiągnięty ze sprzedaży ciepła lub zysk ze sprzedaży energii elektrycznej. Nie ma bowiem unormowań prawnych (zatem brak również jednolitości sposobu podziału), które przesądziłyby jednoznacznie o sposobie podziału kosztów i konieczności stosowania jednolitej metody podziału kosztów w całej badanej grupie. Przedsiębiorstwa energetyczne mają zatem swobodę w wyborze sposobu podziału kosztów wspólnych. Oznacza to, że jednostki kogeneracji mogą w taki sposób podzielić koszty, że rentowność na działalności ciepłowniczej będzie niższa, podczas gdy rentowność na działalności polegającej na produkcji energii będzie wyższa – czytamy w raporcie „Energetyka cieplna w liczbach”.

Całą treść raportu można znaleźć tutaj.

Urząd Regulacji Energetyki / Jędrzej Stachura

URE: Trzeci kwartał notuje najniższą cenę energii elektrycznej w 2023 roku


Powiązane artykuły

PSE planują przetargi na 4,5 mld zł do drugiej połowy 2026 roku

Polskie Sieci Elektroenergetyczne ujawniły prognozy dotyczące postępowań przetargowych na roboty budowlane dotyczące sieci elektroenergetycznych. Informacji udzielono, by potencjalni wykonawcy mogli...
Wiedeń z lotu ptaka. Źródło: pxhere

Kolejny blackout w Europie. Tym razem Wiedeń

Ponad 8300 gospodarstw domowych w Wiedniu zaczęło nowy tydzień bez prądu. Z powodu awarii zasilania w poniedziałek rano nie jeździło...
Pierwszy polski wiatrak na Morzu Bałtyckim. Fot. Orlen

Jest pierwszy wiatrak Orlenu na Bałtyku

Orlen i kanadyjski Northland Power rozpoczęły instalację morskich turbin wiatrowych w polskiej części Bałtyku. Pierwszy wiatrak o mocy 15 MW...

Udostępnij:

Facebook X X X