Niezależni doradcy UE, Europejska Naukowa Rada Doradcza ds. Zmian Klimatu (ESABCC), ostrzegają przed złagodzeniem planowanego celu redukcji emisji o 90 procent do 2040 roku w porównaniu z 1990 rokiem. Komisja Europejska rozważa elastyczne podejście, w tym niższy cel dla przemysłu krajowego i wykorzystanie międzynarodowych kredytów węglowych, co budzi obawy o osłabienie transformacji gospodarki UE. Eksperci podkreślają, że ambitny cel jest osiągalny i kluczowy dla bezpieczeństwa, zdrowia i konkurencyjności.
Komisja Europejska planuje w lipcu 2025 roku zaproponować prawnie wiążący cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o 90 procent do 2040 roku w stosunku do poziomów z 1990 roku, jako krok pośredni między celem 55 procent redukcji do 2030 roku a neutralnością klimatyczną do 2050 roku. Jednak w obliczu politycznego sprzeciwu ze strony niektórych rządów oraz obaw o koszty dla przemysłu i rolnictwa, Bruksela analizuje opcje złagodzenia celu, takie jak: obniżenie wymagań dla krajowego przemysłu, czy też włączenie międzynarodowych kredytów węglowych, umożliwiających krajom UE zakup kredytów z zagranicznych projektów redukcji emisji (np. odnowa lasów w Brazylii) i zaliczanie ich do celów UE.
Ostrzeżenia doradców
ESABCC, w analizie opublikowanej 2 czerwca 2025 roku, stanowczo sprzeciwia się osłabianiu celu, argumentując, że wykorzystanie międzynarodowych funduszy węglowych może przekierować fundusze z inwestycji w europejski przemysł, infrastrukturę i technologie niskoemisyjne, osłabiając transformację gospodarki UE. „Podważyłoby to tworzenie wartości krajowej” – stwierdzono w raporcie. ESABCC podtrzymuje rekomendację z 2023 roku, wskazującą na konieczność redukcji emisji o 90–95 procent do 2040 roku, zgodnej z globalnymi celami ograniczenia ocieplenia do 1,5°C. Wymaga to niemal bezemisyjnego sektora energetycznego do 2040 roku i elektryfikacji przemysłu. Redukcja emisji przyniesie poprawę zdrowia publicznego (mniej chorób związanych z zanieczyszczeniem), zwiększenie inwestycji w modernizację przemysłu i poprawę bezpieczeństwa energetycznego poprzez zmniejszenie zależności od importu paliw kopalnych.
UE na dobrej drodze spełnienia celów
UE jest „prawie na dobrej drodze” do osiągnięcia celu 55 procent redukcji emisji do 2030 roku, ale projekcje wskazują, że pełne wdrożenie obecnych polityk przyniesie jedynie 48 procent redukcji. Cel na 2040 rok wymaga przyspieszenia działań, w tym:
- Fazowanie węgla do 2030 roku i gazu bez wychwytywania emisji do 2040 roku, z 73 procent udziałem odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym.
- Zastąpienie paliw kopalnych w sektorach takich jak cement czy chemia.
- Sektory te pozostają trudnym wyzwaniem, zwłaszcza po złagodzeniu wymogów dla rolnictwa w propozycji z 2024 roku.
Reuters / Mateusz Gibała
