ZRE Katowice jest kolejnym polskim przedsiębiorstwem, które realizowało prace dla światowej energetyki jądrowej. To spółka o całkowicie polskim kapitale i ugruntowanej od prawie 70 lat pozycji rynkowej w segmencie realizacji projektów energetycznych i przemysłowych. Przedsiębiorstwo zatrudnia aktualnie ponad 1400 osób i może poszczycić się realizacją niezwykle złożonych projektów na rzecz energetyki zawodowej, przemysłowej petrochemii, instalacji ochrony środowiska oraz sektora OZE, we wszystkich wariantach (prace remontowo-utrzymaniowe i modernizacyjne, budowa nowych instalacji i bloków, prefabrykacja rurociągów, badania DT i NDT, prace projektowe i produkcja określonych wyrobów stalowych z własnych centrów).
Atom a polskie firmy
ZRE Katowice poinformowała o realizacji dwóch projektów dla zagranicznych elektrowni jądrowych:
w 2021: prace mechaniczne przy remoncie planowym turbiny parowej w słoweńskiej elektrowni Krško, należącej do NEK oraz
w 2018: prace demontażowo-montażowe zespołu 2 nowych generatorów o mocy 320MVA fińskiej elektrowni atomowej. Generatory zostały wyprodukowane i dostarczonych przez inne polskie przedsiębiorstwo – EthosEnergy Poland.
Adam Dyja, Kierownik Wydziału Ofert ZRE Katowice tak opisuje realizację projektu: – Na bazie posiadanych własnych kompetencji z energetyki zawodowej, zasobów kadrowych i sprzętowych ZRE Katowice bez problemu zrealizował oba projekty w obiektach jądrowych, przy czym jakość prac znacznie przekroczyła wymagania kontraktowe przedmiotowych zleceń. W związku z faktem realizacji prac na obiektach w ruchu, realizacja obu projektów wiązała się z dodatkowymi obostrzeniami jak np. ograniczeniami w dostępie do stref kontrolowanych i promieniotwórczych czy konieczności przedłożenia dodatkowych certyfikatów w zakresie kompetencji samego przedsiębiorstwa i delegowanych do pracy specjalistów. Poziom trudności realizowanych prac był dodatkowo zwiększony z powodu zaangażowania w oba projekty podmiotów z innych państw o różnej kulturze pracy i interpretacji określonych przepisów lokalnych czy standardów inżynieryjnych. Postawione przez zleceniodawców wymagania techniczne oraz jakościowe realizowanych prac były niezwykle wysokie – znacznie wyższe niż tych, które Spółka miała okazję wykonywać w innych branżach.
– Prace w fińskiej elektrowni prowadzone były w sąsiedztwie pracujących reaktorów, zasilających pozostałe w ruchu turbozespoły. W zadaniach wykonywanych w elektrowniach jądrowych kluczowymi aspektami są: szczegółowe planowanie, dotrzymanie wymaganego terminu wykonania oraz bezpieczeństwo i jakość prac. Podobnie było w naszym przypadku gdyż termin wykonania usługi był zdeterminowany czasem postoju reaktorów i musiał być bezwzględnie dotrzymany. Nasze zadanie było więc złożone zarówno technicznie, jak i logistycznie wobec czego, harmonogram wykonania prac oraz wymagane zasoby zostały trójstronnie (klient końcowy, EthosEnergy oraz ZRE) szczegółowo przedyskutowane i opracowane na długo przed rozpoczęciem prac obiektowych. W trakcie realizacji prac, podczas codziennych trójstronnych odpraw omawiane oraz koordynowane były ewentualne odstępstwa, zagrożenia oraz wszelkie inne aspekty wykonywanego zadania. Dzięki takiej współpracy, wymiana obu generatorów została wykonana przez nas w wymaganym terminie, bezpiecznie oraz przy dotrzymaniu najwyższych standardów technicznych i jakościowych – poinformował Krzysztof Krupiński, nadzorujący te prace jako kierownik robót turbinowych w ZRE Katowic.
Współpraca polskiego przemysłu ze światową energetyką jądrową nie ogranicza się tylko do najbliższych geograficznie projektów w Europie. Również na tak odległych i trudnych rynkach jak Japonia, Meksyk, Kanada czy Indie można znaleźć polskie komponenty wyprodukowane przez nasze przedsiębiorstwa. Dla przykładu wrocławskie fabryki General Electric wyprodukowały i dostarczyły w 2017 roku stojan generatora do kanadyjskiej elektrowni jądrowej Darlington. W elektrowni tej zamontowano już korpus turbiny, której obróbkę termiczną i mechaniczną wykonały w 2018 r. opolskie fabryki Famet. Natomiast w styczniu 2019 roku warszawski APS Energia wyprodukował i wysłał stabilizatory zasilania UPS do Indii, które zostały zamontowane na budowanej tam, w technologii rosyjskiej, elektrowni jądrowej Kudankulam II. Nawet w okresie spowolnienia pandemicznego (rok 2020-2021) polskie firmy nie zwolniły tempa realizacji prac dla energetyki jądrowej, dla przykładu – polski oddział EthosEnergy wyprodukował 4 generatory prądu do fińskiej elektrowni jądrowej a Rockfin dostarczył oprzyrządowanie pomocnicze turbiny dla tureckiej EJ Akkuyu.
Przykład katowickiego ZRE pokazuje, że poszczególne polskie przedsiębiorstwa mogą wejść w łańcuch dostaw tej niezwykle wymagającej branży wykorzystując posiadane zasoby oraz doświadczenia zdobyte przy realizacji projektów w innych sektorach, przy niewielkich i akceptowalnych działaniach dostosowawczych.
Polskie przedsiębiorstwa sygnalizują, że prace w sektorze jądrowym są bardziej wymagające niż w innych sektorach energetyki konwencjonalnej czy petrochemii, jednakże są one znacznie bardziej rentowne. Istotnym argumentem przemawiającym za podjęciem się współpracy z tą branżą jest znacznie dłuższa perspektywa realizacji projektu, co pozwala polskim firmom optymalniej zorganizować produkcję i alokować własne zasoby kadrowe. Zdobyte doświadczenia pozytywnie wpływają na jakość realizacji projektów w innych, równie wymagających sektorach – lotniczym, kosmicznym czy off shore.
Według Ministerstwa Klimatu i Środowiska RP ponad 80 polskich firm w ostatnich 10 latach zrealizowało – w kooperacji z zagranicznymi koncernami – projekty dla elektrowni jądrowych lub zakładów wytwarzania paliwa jądrowego. Wraz z postępem polskiego programu jądrowego Ministerstwo będzie kontynuowało działania aktywizujące krajowe przedsiębiorstwa, jak np. organizując specjalistyczne szkolenia czy wspierając nasz przemysł na rynkach międzynarodowych.
Ministerstwo klimatu i środowisko/Michał Perzyński
